به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد سعید نمکی وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در برنامه روز جهانی ایمنی غذا اظهار کرد: من هر وقت به سالن دارالفنون در علوم پزشکی تهران می‌آیم همواره حسرت میخورم چه شد با حضور امیرکبیر مملکت از ریل توسعه خارج شد و ما همواره ریل توسعه را رفتیم و برگشتیم. شاید علت مهم خروج از ریل فرمایشات برخی عزیزان باشد که دیروز نمونه‌ای از آن را شاهد بودیم البته من به اندازه همکارانم از مناظره دیروز نرنجیدم، چرا که همیشه می‌گویم «وفا کنیم و ملامت کشیم و خوش باشیم؛ که در طریقت ما کافریست رنجیدن».
نمکی ادامه داد: ما به هیچ حزب و گروهی وابسته نیستیم و در نمایش دیروز از راست و چپ خوردیم و این نشان می‌دهد ما زیر پرچم هیچ جناحی نیستیم، دل در رضایت خدا و عشق مردم داریم البته برای دلجویی همکارانم به اختصار به موضوع مناظره‌ها خواهم پرداخت.
او افزود: از دیشب تحت فشار هستم و مدت‌ها پیش به همکارانم نوشتم در انتخابات ورود نکنید. از روزی که آمدم همه تلاشم این بود که وزارت بهداشت را از سیاست زدگی عاری کنم و بارها گفته ام وزیر بهداشت همه مردمان اعم از شیعه، سنی، کلیمی، اصول گرا و اصلاح طلب، بی خط و زندانی محکوم به اعدام هستم و برای تایید این مردم باید بپذیرند که وزیر بهداشت سیاسی نیست.
وزیر بهداشت ادامه داد: برخی ناشیانه ابراز ارادت و علاقه من به مقام معظم رهبری را تفسیر خطی کردند و اشتباه کردند. رهبری پدر همه ملت ایران و خطوط است و پدر خانواده‌ای به نام ملت ایران است، من به هیچ جریان سیاسی وابسته نیستم و سوار قطار سیاست نمی‌شوم؛ گرچه سیاست را بلدم و اجزای آن را از کسانی که ادعا می‌کنند ماهرانه‌تر می‌دانم، اما در این وادی ورود نکرده ام، چون ورود به این وادی انسان‌ها را کلیشه‌ای بار می‌آورد و صداقت و رفتار صادقانه را از انسان می‌گیرد. از همکارانم خواسته ام به این عرصه ورود نکنند و اگر کسی چیزی گفت نرنجند.
نمکی گفت: این عزیزان دلشان می‌سوزد و دلشان می‌شکند. برای اینکه این‌ها در طول این ١۶ ماه گذشته با دست‌های خالی و بسته، اما با چشم‌های باز و دل‌هایی مالامال از عشق، لحظه‌ای درنگ نکردند. کرونا؛ نشانی از لیاقت و بی لیاقتی مدیریت کشورها خواهد بود و در آینده کشورها را به این گونه نمره خواهند داد که هر کشور چگونه این پاندمی را مدیریت کرد. با دست خالی، با خزانه تهی و بانک مرکزی بی پول، فقط با ایثار و گذشت این بچه‌ها ایستادند. من کوچکترین سرباز این گروه بودم. فرماندهان اصلی مدیریت کرونا آنها بودند که شهید شدند. آن‌هایی بودند که روزهایی که ما ماسک نداشتیم، تن بر آتش زدند و رفتند جلو و خودشان را به طوفان بلا سپردند.
او افزود: گروهی زمانی که گوشت و مرغ و تخم مرغ نبود نگذاشتند در ۴٧٠٠ قلم دارو کمبود ایجاد شود و یک روز نگذاشتند مثل انگلیس و فرانسه یک بیمار پشت درب بیمارستان سرگردان شود. حتی نگذاشتند یک بیمار غیر کووید ١٩ هم اگر ضربه مغزی شد پشت درب بیمارستان سرگردان شود و اگر یک مورد بیمار مغزی نیاز به آی سی یو داشت و نمی‌دادیم اصحاب رسانه آن را نشان می‌دادند. البته من مدیون اصحاب رسانه و صدا و سیما هستم به ما بی نهایت کمک کردند و تا حد کتک خوردن از کسانی که رعایت نمی‌کردند و ماسک نمی‌زدند پیش رفتند.
وزیر بهداشت گفت: مدافعان سلامت روزهای سختی سپری کردند و نگذاشتند یک لحظه اتاق عمل اورژانسی یک لحظه بگوید داروی بیهوشی نیست. ارزی که ما در سال ٩٩ استفاده کردیم یک میلیارد و ٢٠٠ میلیون یورو کمتر از سال ٩٧ بود که برای نظام سلامت سال آرامی بود. این بچه‌ها این گونه شرایط را مدیریت کردند و یک آدمی نفهمیده است که کرونا یعنی چه و نمی‌داند ویروس با سیب زمینی چه فرقی دارد اظهار نظر می‌کند و می‌گوید سه ماهه مردم را واکسینه می‌کنم. می‌گوییم سه روز تمام اختیارات را با تفویض کامل به شما می‌سپاریم و بیایید اسب سرکشی که دهانه آن را گرفته ایم هدایت کنید و ما هم به شما رای می‌دهیم و می‌گوییم سه ماهه که هیچ سی روزه می‌توانید همه چیز را درست کنید.
نمکی تاکید کرد: اگر می‌خواهید بروید به اقتصاد و فرهنگ حمله کنید، اما پایتان را در عرصه کرونا نگذارید، چون بلد نیستید. این مجموعه علی رغم اینکه نقصان‌هایی داشته است، اما معتقدیم با امکاناتی که داشته ایم بی نقص ترین و موفق‌ترین در مدیریت کرونا بوده ایم و این را سازمان جهانی بهداشت می‌گوید. ٢٠ روز پیش گروهی آمدند و از مدیریت کرونا در ایران حیرت کردند و اگر دوستانی تشکر نمی‌کنند نمک به زخم نپاشند چرا که این نیروها ١۶ ماه خواب راحت نداشتند واین هاست که باعث رنجیدن این عزیزان می‌شود.
وزیر بهداشت یادآوری کرد: مملکت داری کار ساده‌ای نیست و آقایان دچار سوء تفاهم نشوند،کار سختی است و آدم‌های با جنبه و فهیمی می‌خواهد که بفهمند خدمتگزار چه کسانی هستند. وقتی کسی نمی‌تواند شعر استاد شهریار را از رو بخواند، تن شهریار در قبر می‌لرزد و می‌گوید وزیر بهداشت شعر می‌خواند. این باید افتخارتان باشد که وزیر بهداشت ایمونولوژیست و فارماکولوژیست بوده و بهداشت بلد است و هزاران بیت شعر در حافظه دارد، در شب خیام سخنرانی می‌کند و خیام شناسان می‌گویند که تاکنون چنین تحلیلی نشنیده بودیم و اینکه عیب نیست. شما می‌گویید مملکت به زمان حکمای قدیم برگردد، بوعلی سینا مجموعه همه این‌ها بود البته نمی‌خواهم مقایسه کنم و اگر کسی در جمع مدیران قابلیت متفاوتی داشت باید تحسین کنید و اگر در شما هنری نیست نباید به هنرمندی دیگران خرده بگیرید.
نمکی اظهار کرد: باز هم به همه همکاران نازنینم که در این ایام سر از پا نشناختند، بیمار شدند و شهید شدند می‌گویم بدانید که شما با خدا معامله کردید و مردم شما را دوست دارند. من شرمسار مردم هستم و از محبت آنها به همکاران از خود گذشته ام شرمسار می‌شوم. در عین حال نازنینی مانند مقام معظم رهبری بارها و بارها از شما تشکر کرده‌اند. وقتی شما با خدا معامله کرده اید مهم نیست هر که هر چه می‌خواهد بگوید. امیدواریم خداوند همه ما را به راه درست هدایت کند و ان‌شاءالله که برای این مملکت که حقش فراتر از خیلی چیزهاست روز و روزگار بهتری رقم بخورد و حاصل این انتخابات هم فهیم‌ترین و مناسبترین چهره برای این مملکت خواهد بود.
او با بیان اینکه ایمنی غذا مقوله پر اهمیتی است، گفت: باید به عنوان یک عنصر و موضوع چند وجهی به غذا نگاه کرد. معنقدم متولی گری در مقوله غذا به دلیل اینکه ما در وزارت بهداشت، سازمانی به نام غذا و دارو داریم، تنهابا ما نیست.
وزیر بهداشت ادامه داد: اگرچه ممکن است که ما بتوانیم به عنوان یکی از عناصر موثر در سیاست‌گذاری و اصلاح رویه‌های تامین غذای سالم ، نقش‌آفرینی کنیم اما به اعتقاد من بخش‌های متعددی از حکومت باید در زمینه امنیت غذایی گام بردارند.
نمکی یادآوری کرد: امروز دنیا به دلیل بی عدالتی، فقر فرهنگی و جهل نسبت به آنچه که اسمش را «غذای سالم» می‌گذاریم با آلاینده‌های زیست محیطی، صنعتی شدن و عدم استفاده درست از ابزار صنعتی و توسعه بی رویه ناپایدار و تمام زیرساخت‌هایی که به آن به عنوان ابزار کافی برای تهیه غذای سالم و امنیت غذایی صحبت می‌کنیم، لگدمال می‌کند.
او افزود: خاک، آب، زمین حاصل خیز و هوای سالم از مسائل مهمی است که امنیت غذایی کشورهای در حال توسعه را به شدت تهدید می‌کند. اگر بحث غذا را تقسیم بندی و ارزیابی کنیم باید امنیت غذایی و تامین غذای سالم را از بعد کمی و کیفی ارزیابی کنیم.
نمکی با بیان اینکه موضوع غذا در مقوله کمیت و کیفیت قابل بحث است، گفت: کمیت غذا آن است که متخصصان مشخص می‌کنند که یک فرد در طول روز باید چه میزانی مواد پروتئینی و ریز مغذی را مصرف کند. آنچه که امروز در دنیا به شدت زیر سوال است، کیفیت این کمیتی است که از آن صحبت می‌کنیم.
وزیر بهداشت تصریح کرد: باید ببینیم ١٠٠ گرم گوشتی که از آن حرف می زنیم پروتئین لازم را دارد یا خیر و یا دامی که گوشت آن تهیه را می‌کنیم، تغذیه مناسب داشته و باقیمانده سموم در آن مورد ارزیابی قرار گرفته است یا خیر.
او با بیان اینکه مقدار زیادی از کودهای شیمیایی و نیترات به تالاب انزلی می رود، افزود: شیرابه ایستگاه سراوان نیز به تالاب انزلی و دریای خزر سرازیر می شود؛ با این حال به مردم توصیه می کنیم، ماهی بخورند!.
نمکی گفت: دو رودخانه زرجو و گهر رود حدود ۱۷ کیلومتر سم را به تالاب انزلی می‌برند که زیستگاه تخمگذاری ماهیان خاویاری خزر است.
وزیر بهداشت بیان کرد: اطراف این تالاب زمین‌های کشاورزی و شالیزارهاست. مقدار کود شیمیایی که در این شالیزارها به کار می‌بریم از نیترات و نیتریت است که وارد این تالاب می‌شود. به غیر از حوضچه‌های آب زیرزمینی که از این باقی مانده نیترات و نیتریت مملو می‌شوند، اثرات مخربی در مواد غذایی ما می‌گذارند.
نمکی تصریح کرد: ایستگاه زباله سراوان را داریم که در شرایط خشک چهار لیتر در ثانیه و در شرایط بارندگی ٢۴ لیتر در ثانیه شیرابه زباله‌ها را به سمت تالاب انزلی می‌برد. حال ما به مردم توصیه می‌کنیم که ماهی بیشتر بخورند، اوضاع ما در خلیج فارس و آب‌های ساحلی آنجا هم به دلیل فاضلاب‌های صنعتی که ما در منطقه ایجاد کرده‌ایم، بهتر از این نیست. نوع سم‌پاشی‌ها موارد این چنینی چه در گندمزار، چه در باغ و شالیزار ما مناسب نیست.
او گفت: باید بدانیم که باقی مانده سموم یکی از تهدید کننده‌های جدی سلامت است. ما مردم را به خوردن سبزی توصیه می‌کنیم، اما آبی که از باقی مانده فلزات سنگین مانند کادمیوم می‌رود و سبزی را سیراب می‌کند، ماحصلش چیزی است که آیا باید توصیه کنیم مردم بخورند؟. اینجاست که اگر کمیت را با کیفیت مناسب ارزیابی نکنیم، امنیت غذایی هیچگاه تامین نخواهد شد و برعکس مردم باید هزینه‌های سنگینی را برای درمان بیماری‌ها، سرطان‌ها و بیماری‌های غیر واگیر بپردازند و گاهی اوقات غذا نخوردن، از غذای مسموم خوردن بهتر است. بسیاری از هپاتیت‌ها و موارد این قبیل به کیفیت موادغذایی بر می‌گردد و اینجا سازمان غذا و دارو یکی از نقش آفرین‌ترین دستگاه‌هایی است که می‌تواند در امر نظارت بر کیفیت غذا کار کند و من خواهشم این است که در طرحی که برای ردیابی غذا از مزرعه تا سفره دارند را تشدید کنند و به عنوان حرکتی بسیار اساسی و ملی آن را دنبال کنند.
وزیر بهداشت ادامه داد: نکته دیگری که در ارتباط با امنیت غذایی اهمیت دارد همکاری بین بخشی است و باید دانست تقویت همکاری بین بخشی در قالب شورای عالی غذا و تغذیه یکی از رسالت‌های اصلی ما در وزارت بهداشت است. اگر سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت صمت، وزارت جهاد کشاورزی و مجموعه‌های ناظر بر قاچاق کالا و ... دخالت نکنند، باز هم کامیابی درستی در بحث امنیت غذایی کشور حاصل نمی‌شود، به هر حال مقدار زیادی از موادی که در برخی سوپرمارکت‌ها وجود دارد حاوی رنگ‌های غیر مجاز و ... است که حتما باید عزیزان در سازمان غذا و دارو آن را دنبال کنند.
نمکی افزود: در عین حال همکاری بین بخشی در بحث قاچاق در اختیار ما نیست. ما فقط گزارش و نظارت می‌کنیم، این حجم انبوهی که هم بر تولید داخلی و هم بر سلامت مردم اثر سوء می‌گذارد، از حیطه مسئولیت و اقتدار ما خارج است و بنابراین باید به شدت بحث همکاری بین‌بخشی را پیگیری و دنبال کنیم.
در سراسر کشور نمی‌توان با یک الگوی واحد برخورد کرد
او با اشاره به اهمیت آموزش در حوزه غذا گفت: آموزش نه فقط برای کادر خودمان، بلکه آموزش برای همه گروه‌های هدف باید مورد توجه قرار گیرد، شیوه تغذیه ما شیوه غلطی است. به نظر من باید از مدرسه شروع کرد، بهترین گروه هدف دانش آموزان هستند و آن برش اجتماعی که می‌توان در آن حرف‌هایی را زد که ماندگار، چون نقش بر سنگ بماند، مدرسه است. ما طرح کوچ را که مبارزه با اضافه وزن و چاقی در مدرسه است، با آموزش و پرورش شروع کردیم و بسیار همکاری موفقی بود.
نمکی تاکید کرد: ما باید آموزش تغذیه را از مدرسه شروع کنیم البته یادمان نرود که ما همیشه گرفتار بحثی به اسم چاقی نیستیم. این سرزمین، سرزمین گسترده‌ای است که در آن هرگز نمی‌توانیم بگوییم که یک استان یک الگوی واحد در زمینه تغذیه دارد. نمی‌توان با یک الگو با این سرزمین برخورد کرد. دو روستا در یک شهرستان داریم یکی ترک زبان و یکی کرد زبان و در یکی رشد جمعیت زیر یک و دیگری بالای ۴ است. نمی‌توان با یک الگوی واحد برخورد کرد و به همان نسبت که تفاوت اقلیم داریم تفاوت خرده فرهنگ داریم، ما در جاهایی بچه‌های چاق داریم و در همانجا کودکانی داریم که از گرسنگی و فقر دنده‌هایشان بیرون زده است و دارند ضعف می‌کنند. می‌شناسم روستاها و نقاطی از این سرزمین را که بچه‌ها به سختی خانواده‌شان قوت لا یموت کودکان را تامین می‌کنند. باید این تصور را تقویت کنیم که در نقاطی که چاقی مشکلمان است، لکه‌هایی ناشی از سوءتغذیه ناشی از کمبود مواد غذایی هم داریم و در جاهایی هم که می‌گوییم استانی است که از نظر امنیت غذایی رتبه پایینی دارد، همانجا هم خانواده‌هایی با کودکان چاق داریم و باید این تصور را از ذهنتان بیرون کنیم که کشور را به یک الگوی واحد می‌توان مدیریت کرد.
آموزش اصلی‌ترین رکن امنیت غذایی است
وزیر بهداشت ادامه داد: آنچه که امروز در آموزش‌های ما رتبه اول را دارد، استفاده درست از مواد غذایی است. سوءتغذیه همیشه مشکلش نبود مواد غذایی نیست، بلکه هله هوله خوردن و پرهیزهای غلط غذایی مانند پرهیز از مصرف گوشت هم می‌تواند عامل سوءتغذیه باشد. به هر حال آموزش اصلی‌ترین رکن امنیت غذایی است. بسیاری از افراد مواد غذایی را که تهیه کردند هنگام پخت خراب می‌کنند. آموزش برای همه گروه‌های هدف، آن هم با زبان قابل فهم برای آنها، یکی از رسالت‌های بزرگ ماست. مدرسه هم بهترین جایی است که باید آموزش دهیم.
نمکی بیان کرد: در سال نزدیک ٣٨۵ هزار مرگ غیر کووید داریم که در این مرگ‌ها ٣١٣ هزار مرگ به دلیل بیماری‌های غیرواگیر و حدود ١٠٠ هزار مورد به دلیل فشار خون بالا یا عوارض ناشی از آنان است. مصرف بی رویه نمک و سبک زندگی غلط عامل اصلی این مرگ‌های خاموشی است که از آن خبر نداریم؛ بنابراین شیوه درست زندگی، تغذیه مناسب، استفاده درست از مواد غذایی، آموزش خانم خانواده برای طبخ مناسب غذا بسیار نکته پر اهمیتی است.
او افزود: امروز با توجه به امکان آموزش از راه دور و آموزش از طریق موبایل، تهیه پکیج آموزشی کار ماست و من هزینه‌های این پکیج آموزشی را قبول می‌کنم. اینکه چطور به گروه‌های هدف متفاوت، آموزش تغذیه درست دهیم و چگونه در مدارس حضور پیدا کنیم و به بچه‌هایی که در بهترین برش سنی برای آموزش تغذیه مناسب و سبک زندگی درست دارند، ارائه دهیم.
نمکی اظهار کرد: یکی دیگر از نکاتی که از کارشناسان این حوزه می‌خواهم دنبال کنند، جلب مشارکت سایر دستگاه‌ها در هدف‌دهی به امنیت غذایی کشور است. در سیاست‌گذاری باید کمک کنیم، زیرا خیلی از دستگاه‌ها نمی‌دانند. وقتی می‌گویم باید گروه‌های هدف را در حوزه آموزش مشخص کنیم، در سیاست‌گذاری تولید محصول اگر یک کشاورز از یک هکتار زمین به جای ٢.۵ تن گندم ١٠ تن برداشت کرد هم در افزایش بهره‌وری زندگی خودش موثر است هم در تامین کالاهای اساسی برای مردم عمل کرده است.
وزیر بهداشت گفت: ما باید از وزارت جهاد کشاورزی بخواهیم بگوید که چگونه می‌شود ظرفیت شیلات و دامپروری را افزایش داد. آیا در دامپروری باید به سمت پرورش بیشتر گوسفند یا گوساله برویم؟. باید مقدار آب و علوفه مصرفی را مشخص و بررسی کنیم که چگونه می‌توانیم بهره‌وری را در تولید اقلام غذایی کشور بالا بریم؟. باید در بخش‌های دیگر کشور تاثیر بگذاریم و در نهایت هم بحثی که در سازمان غذا و دارو برای ردیابی محصول از مزرعه تا سفره مردم دنبال می‌شود باید به جدیت پیگیری شود تا به نقطه‌ای قابل تشخیص برسیم.
نظر شما