دکترافشار: بیش از ۷۰ درصد بیماران کرونایی افسرده می‌شوند/ عوارض مغزی در ۳۰ درصد بهبودیافتگان از کرونا/ دردهای عضلانی از جمله عوارض واکسن کرونا

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از رکنا، حدود ۱۷ ماه است که شیوع ویروس کرونا در ایران مشکلات زیادی را در حوزه های اقتصادی و اجتماعی برای تمام مردم کشور به دنبال داشته، اما بدون شک مهمترین تبعات این همه گیری در حوزه سلامت بوده است. براساس آمار رسمی وزارت بهداشت، تا کنون بیش از ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر در ایران به کرونا مبتلا شده اند که صدها هزار نفر از آنها بر اثر ابتلا به نوع شدید این بیماری، ناچار به بستری در بیمارستان ها بوده اند.

اما موضوعی که تا کنون کمتر به آن توجه شده، این است که بخش زیادی از مبتلایان به کرونا، چه در حین بستری و چه بعد از بهبودی دچار عوارض ناشی از این بیماری بر سیستم مغز و اعصاب و حتی اختلالات خلقی شده اند؛ عوارضی که ناشی از التهابات شدیدی است که ابتلا به کرونا در اندام های مختلف بدن ایجاد می کند و برخلاف تصور عمومی باید توجه داشت که عوارض بیماری ناشی از کرونا صرفا بر ریه و سیستم تنفسی وارد نمی شود.

این نکته ای است که دکتر بابک منصور افشار، متخصص مغز و اعصاب بیمارستان مسیح دانشوری نیز در گفت و گو با رکنا آن را تایید کرد و اظهار داشت: عوارض ناشی از کرونا بر سیستم مغز و اعصاب بسیار گسترده است، زیرا با وجود این که بیماری کرونا به عنوان یک بیماری تنفسی شناخته شده است، اما کرونا در حقیقت یک بیماری است که روی ارگان های مختلفی از بدن تاثیر می گذارد و هرکدام از ارگان ها را به شکل خاص خود درگیر می کند.

وی افزود: با وجود این که کرونا معمولا به طور مستقیم اندام های مختلف بدن را درگیر نمی کند، اما وقتی این ویروس وارد بدن می شود، موجب بروز التهاب شدیدی می شود؛ به نحوی که وقتی ویروس کرونا وارد بدن می شود و شروع به تکثیر می کند، بدن این ویروس را به عنوان یک عامل بیگانه شناسایی می کند و در برابر آن نوعی ایمنی اتخاذ می کند تا بتواند ویروس را حذف کند.

این متخصص مغز و اعصاب با بیان این که معمولا ویروس کرونا در یک هفته نخست پس از ابتلا به بیماری توسط بدن حذف می شود، گفت: در فرد با ایمنی طبیعی، مشکل اصلی واکنشی است که بدن نسبت به ویروس انجام می دهد؛ به شکلی که وقتی کرونا وارد بدن می شود، واکنش های شدید ایمنی در بدن برانگیخته می شود و زنجیره ای از فاکتورهای التهابی که در بدن وجود دارند، آزاد می شوند و موجب ایجاد یک پاسخ التهابی شدید در بدن می شوند.

کرونا چگونه بر ریه افراد مبتلا اثر می گذارد؟

منصور افشار درباره نحوه تاثیر ویروس کرونا بر ریه توضیح داد: وقتی ویروس کرونا وارد ریه افراد می شود، پاسخ شدید ریه نسبت به این اتفاق منجر به بروز التهابات زیادی می شود و حتی ممکن است ریه از سلول های التهابی پر شود و همین مساله از جمله عواملی است که به درگیری ریه و سخت تر شدن تنفس می انجامد. در سایر اندام های بدن از جمله قلب و مغز نیز اتفاقی مشابه رخ می دهد و بروز التهاب ناشی از ورود ویروس کرونا به بدن می تواند این اندام ها را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

این پزشک بیمارستان مسیح دانشوری ادامه داد: درگیری ریه با کرونا هم می تواند ناشی از ورود مستقیم این ویروس به شُش ها از طریق سیستم گردش خون باشد و هم می تواند از تاثیرات التهابی ورود ویروس به بدن در ریه افراد ناشی شود. اما الزاما تمام لکه هایی که در ریه افراد مبتلا به کرونا در CT اسکن مشاهده می شود، مربوط به ویروس های واردشده به شُش ها نیست، بلکه برخی از لکه ها مربوط به سلول های ملتهب شده است که بر اثر پاسخ ایمنی بیش از حد بدن نسبت به ورود ویروس به بدن ایجاد شده اند.

وی در ادامه عنوان کرد: طبیعت کرونا این است که هنگام ورود به بدن، پاسخ شدیدی را در بدن افراد برمی‌انگیزد و همین مساله منجر می شود که هنگام ابتلای افراد به کرونا، التهابات شدیدی در افراد ایجاد شود. در واقع، بعضی عوارض ابتلا به کرونا مانند ام اس یا برخی از دیگر بیماری های خودایمنی است که واکنش شدید بدن به آنها منجر به تخریب اندام های مختلف بدن می شود و همین مساله از جمله مهمترین عامل مرگ و میر ناشی از ابتلا به کرونا در افراد با ایمنی طبیعی است.

نحوه تاثیر ویروس بر مغز بیماران کرونایی

این متخصص مغز و اعصاب درباره نحوه درگیر شدن مغز با ویروس کرونا گفت: اساسا مغز به دو صورت می تواند با کرونا درگیر شود؛ حالت نخست این است که خود مغز به صورت مستقیم با ویروس درگیر شود که البته در این زمینه شواهد اندکی پیدا شده، اما بعضا انجام تست PCR و آنالیز مایع مغزی و نخاعی برخی بیماران مبتلا به کرونا به ما نشان داده که ویروس به صورت مستقیم وارد مغز افراد شده است.

وی درباره حالت دوم درگیری مغز با کرونا توضیح داد: در بیشتر موارد ویروس کرونا به صورت مستقیم وارد مغز نمی شود، اما ورود این ویروس به بدن می تواند التهابات زیادی را ایجاد کند که این التهابات روی مغز نیز اثر می گذارد؛ به نحوی که حتی ممکن است یک بیمار مبتلا به کرونا چند هفته پس از بهبودی، دچار مشکلات مغزی گوناگون حتی سکته مغزی یا سکته قلبی شود.

این پزشک بیمارستان مسیح دانشوری با اشاره به نحوه بروز سکته مغزی اظهار داشت: زمانی فرد دچار سکته مغزی می شود که یک لخته از طریق سیستم گردش خون وارد مغز آن فرد شود و این لخته منجر به بسته شدن یکی از شریان های اصلی مغز شود؛ در چنین شرایطی، آن بخش از مغز که توسط آن شریان خون رسانی می شود، مسدود می شود و از بین می رود و در این شرایط، فرد دچار سکته مغزی می شود و بخشی از بدن او که توسط قسمت مسدودشده مغز کنترل می شود، از کار می افتد.

بیماران مبتلا به کرونا چگونه دچار سکته مغزی می شوند؟

منصور افشار با تاکید بر بروز التهاب شدید در بدن بعد از ورود ویروس کرونا به آن عنوان کرد: زنجیره بروز التهابات مختلف در بدن باعث می شود که یک سری زنجیره های انعقادی در بدن فعال شود و تمایل بدن به لخته سازی افزایش یابد. این اتفاق هم منجر به ایجاد لخته های کوچک و هم موجب ایجاد لخته های بزرگ می شود و این لخته ها ممکن است به سمت مغز یا به سمت قلب حرکت کنند و باعث بروز سکته شوند.

وی با بیان این که کرونا بعضا می تواند عوارض حادی را روی مغز افرادی بگذارد، عنوان کرد: سیستم مغز و اعصاب می تواند دچار بیماری های مختلف از جمله سردرد، کمردرد و سایر گرفتگی های عضلانی، بی حسی های موضعی در دست یا پا، تشنج و در موارد شدید سکته مغزی شود که اتفاقا همه این بیماری ها می تواند بعد از درگیر شدن افراد به کرونا در بدن آنها ایجاد شود.

چرا بیماران کرونایی دچار سردرد و سرگیجه می شوند؟

این متخصص مغز و اعصاب ادامه داد: عوارض حاد ناشی از ابتلا به کرونا معمولا در مرحله حاد این بیماری ایجاد می شود و سردرد از جمله عوارض شایع در میان افرادی است که بر اثر ابتلا به کرونا در بیمارستان بستری شده اند؛ این سردرد البته بر اثر ورود ویروس به مغز ایجاد نمی شود، بلکه پاسخ التهابی ناشی از کرونا در بدن، گرفتگی هایی را در عضلات اطراف سر و عضلات گردن به همراه دارد و تا حدی می تواند پرده های اطراف مغز را درگیر کند و به همین دلیل، فرد مبتلا به کرونا احساس سردرد می کند.

این پزشک بیمارستان مسیح دانشوری درباره دیگر عوارض مغزی ابتلا به کرونا گفت: سرگیجه نیز از جمله دیگر عوارضی است که به صورت شایع در میان بیماران بستری ناشی از کرونا بروز پیدا می کند. همچنین بسیاری از بیماران کرونایی از گیجی و عدم تعادل نیز شکایت دارند و البته باید توجه داشت که همه این ها مربوط به عوارض حاد ناشی از کروناست.

وی با اشاره به احتمال بروز تشنج در میان برخی بیماران بستری ناشی از کرونا اظهار داشت: با توجه به این که استرس بسیار زیادی در حین بستری به بیماران ناشی از کرونا وارد می شود، احتمال بروز تشنج در میان افرادی که سابقه تشنج دارند، در صورت بستری در بیمارستان به دلیل ابتلا به کرونا بسیار زیاد است؛ چراکه این افراد در طول دوره بستری بی خوابی های مکرری را تحمل می کنند و بعضا حتی توان خوردن داروهایشان را نیز ندارند و به شدت از بیماری کرونا هراس دارند.

احتمال بروز سکته مغزی خفیف بعد از بهبودی از کرونا

منصور افشار درباره احتمال بروز سکته مغزی در میان بیماران بستری ناشی از کرونا توضیح داد: ما معمولا شاهد بروز سکته مغزی در میان افرادی که کمتر از یک هفته به دلیل ابتلا به کرونا در بیمارستان بستری هستند، نیستیم و این اتفاق بیشتر در بیمارانی رخ می دهد که به دلیل درگیری بالای ریه، بین سه تا چهار هفته بر اثر ابتلا به کرونا در بیمارستان بستری می شوند و حتی کارشان به ICU نیز می کشد و احتمال دارد التهابات شدید ناشی از این بستری طولانی در بدن این افراد، منجر به بروز سکته مغزی در برخی از آنها شود.

وی در توضیح بیشتر گفت: ما با موارد متعددی از بیماران بستری در بیمارستان مسیح دانشوری مواجه شده ایم که بین سه تا چهار هفته بعد از بهبودی، به دلیل بروز سکته مغزی خفیف، دچار فلج سمت چپ بدن شده اند یا توانایی تکلم آنها با مشکل مواجه شده یا دچار تاری دید شده یا دست آنها بی حس شده است. بعد از انجام MRI برای تمام این بیماران نیز مشخص شده است که این افراد دچار سکته مغزی از نوع آمبولیک شده و لخته از قسمتی خارج از مغز، وارد مغز آنها شده است.

این متخصص مغز و اعصاب با ارائه هشدار نسبت به این که سکته مغزی حتی ممکن است در میان بیماران جوان مبتلا به کرونا نیز رخ دهد، عنوان کرد: با تجربه ای که ما در یک سال و نیم درباره بیماری کرونا به دست آورده ایم، معمولا منتظر عوارضی مانند سکته مغزی در افرادی که دچار نوع شدید بیماری کرونا شده اند و کارشان به ICU کشیده شده است، در همان چند هفته اول و در افراد مبتلا به نوع خفیف بیماری کرونا بعد از حدود یک ماه هستیم.

این پزشک بیمارستان مسیح دانشوری ادامه داد: بیماری کرونا هنوز برای ما بیماری جدیدی محسوب می شود و برخی عوارض ناشی از ابتلا به این بیماری نیز همچنان برای ما جدید است؛ به همین دلیل، نمی توانیم زمان خاصی را برای احتمال بروز سکته مغزی در میان بیماران یا بهبودیافتگان ناشی از کرونا اعلام کنیم و ممکن است افراد بین یک تا حتی شش ماه بعد از ابتلا به این بیماری، دچار این عارضه بشوند و برای این که زمان دقیق تر را بفهمیم، نیاز به انجام تحقیقات بیشتر داریم.

بیماران کرونایی با داروی ضد انعقاد ترخیص می شوند

منصور افشار درباره اقدامات درمانی بیمارستان های کشور برای پیشگیری از بروز سکته یا سایر عوارض مغزی در میان بهبودیافتگان کرونا توضیح داد: اساسا ما برای این که از عوارض مغزی ناشی از ابتلا به کرونا پیشگیری کنیم، بیمارانی که ریسک بالای این عوارض در آنها وجود دارد، از جمله افرادی که مبتلا به نوع شدید بیماری کرونا شده اند، ریه آنها بیش از ۵۰ درصد درگیر شده است، سابقه سکته مغزی زودرس، فشار خون بالا، دیابت، بیماری های قلبی یا مشکلات انعقادی در بستگان نزدیک آنها وجود داشته است یا خودشان سابقه سکته داشته اند، با دریافت داروی ضد انعقاد مرخص می شوند.

وی در همین راستا تاکید کرد: اصولا تجویز داروی ضد انعقاد برای بهبودیافتگانی که ریسک بروز سکته یا دیگر عوارض مغزی در آنها بالاست، به یک پروتکل درمانی در هنگام ترخیص این بیماران در تمام بیمارستان های کشور تبدیل شده است. این دارو نیز که براساس توصیه متخصصان عفونی باید بین سه تا شش ماه بعد از بهبودی از کرونا توسط این بیماران مصرف شود، احتمال بروز سکته و سایر عوارض مغزی را در بهبودیافتگان کرونا به شدت کاهش می دهد.

علایم بروز سکته مغزی بعد از بهبودی از کرونا چیست؟

این متخصص مغز و اعصاب همچنین با تاکید بر توان بالای بیمارستان های کشور برای درمان سکته مغزی تصریح کرد: تمام بیمارستان های مرجع کرونا در سطح کشور می توانند هر بیمار بستری‌شده‌ای را که دچار علایم سکته مغزی شود، در سه ساعت اول درمان کند؛ برای این کار هم معمولا از تزریق داروی TPA استفاده می شود و این دارو می تواند لخته ای را که منجر به بروز سکته در مغز افراد شده است، از بین ببرد.

این پزشک بیمارستان مسیح دانشوری ادامه داد: برخی بیمارستان های مجهز کشور نیز می توانند با انجام آنژیوگرافی و تخلیه آمبولی ایجادشده از داخل مغز، سکته مغزی ایجادشده در بیماران کرونایی را درمان کنند. بنابراین اگر پزشکان، بیماران خود بخصوص بیمارانی را که در ICU بستری شده اند، به طور مرتب معاینه کنند و شرایط انتقال به CT اسکن و MRI وجود داشته باشد، بیمارستان ها به راحتی می توانند سکته مغزی را در همان ساعت های اول درمان کنند.

وی البته با تاکید بر این که درمان سکته مغزی در بیماران ترخیص شده از بیمارستان ها سخت تر است، اظهار داشت: مشکل مهم ما درمان سکته مغزی بیمارانی است که از کرونا بهبود یافته و از بیمارستان مرخص شده اند. البته در این شرایط هم معمولا پرستاران ما در هنگام ترخیص بیماران، آموزش های لازم را به آنها ارائه می دهند و به آنها می گویند که علایمی مثل اختلال تکلم، بی حسی دست، پا، دور دهن یا صورت، عدم تعادل و اختلال راه رفتن همگی می تواند نشانه های بروز سکته مغزی باشد و در چنین شرایطی بیماران نیاز دارند که به سرعت به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنند.

۳۰ تا ۴۰ درصد بیماران کرونایی دچار عوارض مغزی می شوند

منصور افشار با بیان این که ریسک بروز سکته مغزی در میان بیماران یا بهبودیافتگان ناشی از کرونا بالا نیست، گفت: براساس مطالعات انجام شده در بیمارستان های کشور، می توان گفت در میان یک تا دو درصد بهبودیافتگان ناشی از کرونا که از بیمارستان ها مرخص شده اند، ریسک سکته مغزی وجود دارد. اما بخش زیادی از بیماران کرونایی در حین بستری و حتی بعد از بهبودی دچار عوارض مغزی و عصبی ناشی از کرونا می شوند. در این میان حتی اگر بخواهیم افسردگی و مسائل روانپزشکی را نیز حساب کنیم، می توان گفت بیش از ۷۰ درصد بیماران بستری کرونایی دچار مشکلات عصبی یا خُلقی خواهند شد.

وی افزود: اگر هم به طور خاص عوارض مغزی ناشی از کرونا را مد نظر قرار دهیم، باید گفت بین ۳۰ تا ۴۰ درصد بهبودیافتگان ناشی از کرونا که البته به کرونای شدید مبتلا بوده و در بیمارستان ها بستری شده اند، دچار عوارض مغزی ناشی از این بیماری می شوند. سردرد، اختلال تعادل و سرگیجه نیز از جمله شایع ترین عوارض مغزی ناشی از کرونا در میان بهبودیافتگان محسوب می شود.

بیماری کرونا استرس زاست

این متخصص مغز و اعصاب درباره احتمال بروز استرس شدید در بیماران مبتلا به کرونا نیز توضیح داد: اگر فردی که به کرونا مبتلا می شود، به طور طبیعی شخصی مضطرب و نگران باشد و در هنگام ابتلا نیز دچار ترس زیادی شود، مسلما میزان استرس این فرد در هنگام درگیری با کرونا بسیار بدتر می شود و در برخی موارد نیز باید درمان های روانپزشکی این افراد نسبت به قبل از ابتلای آنها به کرونا افزایش یابد و حتی بعضی از آنها برای درمان استرس ناشی از ابتلا به کرونا نیاز به روانکاوری پیدا می کنند؛ زیرا این افراد ممکن است حتی تا چند ماه بعد از بهبودی با عوارض روانی ناشی از ابتلا به کرونا از جمله افسردگی، اضطراب و حتی وسواس درگیر باشند.

این پزشک بیمارستان مسیح دانشوری ادامه داد: برخی بیماران بستری‌شده ناشی از کرونا نیز ذاتا افراد دارای استرس محسوب نمی شوند، اما بازهم ممکن است در صورت ابتلا به کرونا دچار استرس یا حتی افسردگی شوند؛ چراکه کرونا یک بیماری التهابی است و اساسا ایجاد التهاب در بدن، نقش مهمی در بروز افسردگی دارد؛ به نحوی که التهاب برخی فاکتورهای مغز را تحت تاثیر قرار می دهد و فرد را مستعد افسردگی می کند.

وی در ادامه تاکید کرد: همچنین خود بیماری کرونا به دلیل تاثیری که بر سیستم سمپاتیک بدن می گذارد و منجر به ایجاد تغییر در ضربان قلب و بروز تب های شدید می شود، یک بیماری استرس زا محسوب می شود. بنابراین می توان گفت افراد هرچقدر شخصیت آرامی داشته باشند، بازهم ابتلا به کرونا می تواند آنها را دچار اضطراب مفرط کند. همین اضطراب های مزمن نیز در آینده افراد را دچار افسردگی خواهد کرد.

۷۰ درصد بیماران کرونایی دچار افسردگی می شوند

منصور افشار درباره میزان احتمال بروز عوارض روانی در میان بهبودیافتگان ناشی از کرونا عنوان کرد: بیش از ۷۰ درصد افرادی که به کرونای شدید مبتلا شده، مقدار درگیری ریه آنها بیش از ۲۵ درصد بوده، در بیمارستان بستری شده اند و فاکتورهای التهابی آنها بالا بوده است، بعد از ترخیص دچار مشکلات روحی، افسردگی و اضطراب شدید خواهند شد و حتی ممکن است ماه ها تحت درمان باشند.

این متخصص مغز و اعصاب در ادامه بیان کرد: ما بعضا با افرادی مواجه می شویم که حتی بعد از گذشت یک سال از بهبودی کرونا، همچنان با مشکلات اضطرابی دست و پنجه نرم می کنند؛ معمولا هم چون این افراد به همراه عزیزان خود در بیمارستان بستری شده اند یا برخی عزیزان آنها در همان ایام بر اثر ابتلا به کرونا فوت کرده اند، یادآوری روزهای بستری می تواند منجر به تشدید افسردگی آنها شود.

وی در همین راستا تاکید کرد: بنابراین به نظر می رسد تمام بیمارانی که درگیر کرونای شدید بوده و در بیمارستان ها بستری شده اند، باید تحت ارزیابی های روانپزشکی قرار گیرند و دولت نیز باید با جلب همکاری بیمه ها، هزینه درمان های روانپزشکی و روانشناسی را بخصوص برای بهبودیافتگان ناشی از نوع شدید کرونا کاهش دهد.

برخی بیماران کرونایی دچار فلج موضعی می شوند

این پزشک بیمارستان مسیح دانشوری با تاکید بر این که برخی عوارض ناشی از کرونا حتی از خود ابتلا به کرونا شدیدتر است، عنوان کرد: متاسفانه اکنون برخی ICUهای بیمارستان ها مملو از بیمارانی است که از کرونا بهبود یافته اند، اما دچار فیبروز ریه شده اند و برخی از آنها نیاز به پیوند ریه دارند. همچنین نارسایی های قلبی زیادی نیز در میان بهبودیافتگان ناشی از کرونا مشاهده می شود و البته افسردگی نیز از جمله عوارض شایع ناشی از ابتلا به کرونای شدید است که متاسفانه توجه لازم به درمان آن در کشورمان انجام نمی شود.

وی با اشاره به افزایش میزان بروز سکته های مغزی در افراد مختلف در دوره کرونا اظهار داشت: ما با موارد بسیار زیادی در میان بهبودیافتگان کرونا مواجه می شویم که دچار درگیری اعصاب محیطی شده اند؛ به نحوی که افراد چهار یا پنج هفته بعد از بهبودی دچار فلج موضعی می شوند و حتی توانایی راه رفتن خود را از دست داده اند.

منصور افشار ادامه داد: بررسی نوار اعصاب این افراد نیز نشان می دهد که آنها دچار مشکلاتی نظیر عدم تعادل، بی حسی دست و پا و کاهش قدرت اندام های فوقانی و تحتانی مواجه شده اند. این افراد نیز باید تحت درمان های نوروپاتی قرار گیرند تا درگیری های اعصاب محیطی آنها برطرف شود؛ اما نکته مهم آن است که با توجه به این که صدها هزار نفر بر اثر ابتلا به کرونا در بیمارستان های کشورمان بستری شده اند، بیمارستان ها همچنان باید خود را آماده مواجهه با این عوارض قرار دهند.

ابتلا به کرونا چه عوارضی بر بیماران ام اس دارد؟

این پزشک بیمارستان مسیح دانشوری درباره عوارض ناشی از بیماری کرونا بر افراد مبتلا به ام اس توضیح داد: خوشبختانه بیشتر افراد مبتلا به ام اس، پروتکل های بهداشتی مربوط به پیشگیری از ابتلا به کرونا را به خوبی رعایت می کنند؛ چراکه اساسا بیماری ام اس منجر به کاهش قدرت سیستم ایمنی بدن می شود و افراد مبتلا به این بیماری می دانند که در صورت ابتلا به کرونا دچار عوارض شدیدی خواهند شد.

وی افزود: اما با توجه به این که بیماران مبتلا به ام اس، عموما توجه خاصی به رعایت پروتکل های بهداشتی دارند، ما معمولا در افراد مبتلا به این بیماری عوارض شدیدی را مشاهده نمی کنیم و بیشتر مبتلایان به ام اس هم که کرونا می گیرند، معمولا به انواع خفیف این بیماری مبتلا شده اند و خیلی خوب به درمان پاسخ می دهند. همچنین با توجه یه این که ام اس نوعی بیماری خاص محسوب می شود، افراد مبتلا به این بیماری با دریافت نامه از سوی انجمن ام اس ایران می توانند به راحتی واکسن کرونای خود را دریافت کنند.

آیا دریافت واکسن کرونا برای بیماران ام اس خطرناک است؟

این متخصص مغز و اعصاب درباره واکسیناسیون بیماران ام اس علیه کرونا گفت: بیشتر بیماری های حوزه مغز و اعصاب جزو بیماری های خاص محسوب می شود و مبتلایان به آنها جزو گروه های اولویت دار تزریق واکسن محسوب می شود. در زمینه واکسیناسیون کرونای بیماران مبتلا به ام اس نیز عموما هیچ مشکلی وجود ندارد و عمده آنها واکسن کرونای خود را دریافت کرده اند. فقط برخی از آنها که بعضی داروهای خاص مربوط به ام اس را دریافت می کنند، به صورت موقت از دریافت واکسن کرونا منع شده اند و باید تحت نظر پزشکان متخصص، برنامه دارویی خود را به گونه ای تنظیم کنند که بتوانند واکسن کرونای خود را نیز تزریق کنند.

وی در ادامه اظهار داشت: البته با توجه به عوارضی که واکسن کرونا روی بیماران ام اس دارد، معمولا این بیماران بعد از دریافت واکسن باید داروهای خود را قطع کنند، اما طبق نظر پزشکان متخصص آنها می توانند بین دو تا چهار هفته بعد از واکسن زدن، داروهای خود را شروع کنند و در مجموع دریافت واکسن کرونا برای بیماران ام اس مشکل خاصی را ایجاد نمی کند.

عوارض حاد ابتلا به کرونا بر بیماران تشنجی

منصور افشار درباره عوارض ناشی از ابتلا به کرونا بر سایر افرادی که دچار بیماری های زمینه ای حوزه مغز و اعصاب هستند نیز گفت: مسلما ابتلا به کرونا به دلیل این که بدن را با یک شوک مواجه می کند، منجر به تشدید بیماری های زمینه ای حوزه مغز و اعصاب می شود. حساس ترین بیماران مغز و اعصاب در برابر کرونا هم بیماران تشنجی هستند، زیرا ماهیت بیماری کرونا به گونه ای است که خواب را مختل می کند، این در حالی است که خواب بیماران تشنجی باید منظم باشد و به همین دلیل، حتما باید توجه ویژه ای به بیماران تشنجی و افراد مبتلا به صرع، در صورت ابتلا به کرونا انجام شود.

وی در ادامه اظهار داشت: مهمترین اقدام برای کاهش عوارض ناشی از ابتلا به کرونا در بیماران تشنجی نیز این است که پزشکان متخصص باید ضمن معاینه این بیماران، داروهای آنها را به گونه ای تنظیم کنند که خواب آنها در دوره ابتلا به کرونا منظم باشد و این افراد بتوانند خواب راحتی داشته باشند.

احتمال به کُما رفتن افراد آلزایمری بعد از ابتلا به کرونا

این پزشک بیمارستان مسیح دانشوری درباره تاثیر ابتلا به کرونا بر افراد دارای آلزایمر عنوان کرد: با توجه به این که کشور ما رو به کهولت سن می رود، بیماران مبتلا به آلزایمر قشر بسیار وسیعی را تشکیل می دهند و در آینده آلزایمر یکی از معضلات بزرگ حوزه بهداشت و درمان کشور ما خواهد بود. حال، با توجه به التهابات شدیدی که ابتلا به کرونا در بدن ایجاد می کند، قطعا ابتلا به نوع شدید کرونا می تواند کاهش هوشیاری افراد دارای آلزایمر را به همراه داشته باشد.

منصور افشار در ادامه هشدار داد: عوارض ناشی از ابتلا به کرونا در بیماران مبتلا به نوع شدید یا متوسط آلزایمر به گونه ای است که حتی ممکن است این افراد در صورت گرفتار شدن با نوع شدید کرونا به کُما بروند. به همین دلیل، قطعا در صورت ابتلای یک فرد دارای آلزایمر به کرونا باید رسیدگی ویژه ای نسبت به آن فرد انجام شود؛ بخصوص که اگر این افراد به کرونای شدید مبتلا باشند، ممکن است افت سطح هوشیاری تا چندین هفته در آنها باقی بماند و حتی سطح شناختی آنها نیز تا چند هفته به شرایط نُرمال بازنگردد.

کاهش سطح هوشیاری بیماران آلزایمری در صورت ابتلا به کرونا

این متخصص مغز و اعصاب ادامه داد: ما در همین راستا در موارد بسیاری از بستگان افراد دارای آلزایمر که به دلیل ابتلا به کرونا در بیمارستان ها بستری بوده اند، می شنویم که این افراد تا چند هفته بعد از بهبودی هنوز سطح هوشیاری خود را به دست نیاورده اند. همچنین برخی مطالعات نیز نشان می دهد که با توجه به این که هر بیمار آلزایمری با درگیر شدن با هر عفونتی افت شناخت پیدا می کند، بعضی عوارض ناشی از ابتلا به نوع شدید ابتلا به کرونا در افراد دارای آلزایمر برگشت ناپذیر است و اساسا ابتلا به کرونا می تواند موجب تسریع روند بیماری آلزایمر شود.

وی در همین راستا تاکید کرد: با توجه به این مسائل، بستگان افراد دارای آلزایمر باید در صورت دچار شدن آنها به کرونا صبوری خاصی را به خرج دهند و با نظر پزشکان متخصص، داروهایی را که منجر به کاهش سطح هوشیاری آنها می شود، قطع کنند یا کاهش دهند و در چنین شرایطی، بیماران مبتلا به آلزایمر چند هفته بعد از بهبودی از کرونا، می توانند تا حد زیادی سطح هوشیاری و شناختی سابق را به دست آورند.

عوارض دریافت واکسن کرونا بر سیستم مغز و اعصاب

منصور افشار در بخش دیگری از صحبت هایش درباره عوارض دریافت واکسن کرونا روی سیستم مغز و اعصاب نیز توضیح داد: واکسن ها بسته به نوع تولیدشان به دسته های مختلفی از جمله DNA واکسن ها، MRNA واکسن ها و واکسن های تولیدشده از ویروس کشته شده تقسیم می شوند. البته واکسن های MRNA وارد کشورمان نشده اند، اما دو نوع مرسوم DNA واکسن های کرونا یعنی واکسن اسپوتنیک و واکسن آسترازنکا وارد کشورده شده اند و البته واکسن های تولیدشده از ویروس کشته شده یعنی واکسن سینوفارم و واکسن برکت نیز در چرخه واکسیناسیون کشور وجود دارد.

وی با تاکید بر این که تزریق واکسن نوعی مداخله محسوب می شود و هر مداخله ای دارای عوارضی مشخص است، عنوان کرد: مهمترین عوارض ناشی از تزریق واکسن کرونا بر سیستم مغز و اعصاب بروز سردردهای شدید است که این مساله بخصوص درباره DNA واکسن ها یعنی واکسن اسپوتنیک و واکسن آسترازنکا رخ می دهد. البته باید توجه داشت که DNA واکسن ها عموما با وجود عوارض بیشتر، اثربخشی مناسب تری نیز داشته اند.

واکسن اسپوتنیک و آسترازنکا ۱۰ درصد از سینوفارم مؤثرترند

منصور افشار تاکید کرد: اثربخشی مناسب تر DNA واکسن ها، موضوعی است که در تمام جهان نیز وجود دارد و در ایران نیز شاهد آن هستیم کسانی که از واکسن آسترازنکا یا واکسن اسپوتنیک استفاده کرده اند، حدود ۱۰ درصد بیشتر از افرادی که واکسن سینوفارم دریافت کرده اند، در برابر ابتلا به کرونا مصون بوده اند. اما در هر صورت عوارض DNA واکسن ها از سایر واکسن های کرونا بیشتر است.

این پزشک بیمارستان مسیح دانشوری درباره عوارض ناشی از تزریق DNA واکسن ها گفت: احساس کوفتگی و خستگی، بروز دردهای عضلانی تا چند روز بعد از دریافت واکسن و ابتلا به سردرد شدید از جمله عوارض تزریق واکسن هایی از نوع آسترازنکا و اسپوتنیک است. همچنین مشکل ایجاد لخته در خون از جمله عوارضی است که در تمام واکسن های کرونا وجود دارد، اما این عوارض در DNA واکسن ها بخصوص واکسن آسترازنکا بیشتر مشاهده شده است.

وی درباره علت ایجاد لخته خون در برخی افراد بعد از دریافت بعضی واکسن های کرونا توضیح داد: واکسن های کرونا دارای یک پروتئین سطحی هستند که به محض وارد شدن به بدن، پروتئین کرونا را تعقیب می کند و به همین دلیل، هنگام دریافت واکسن، بدن واکنشی شبیه واکنش مقابله با ویروس کرونا از خود نشان می دهد که این هم نوعی واکنش التهابی است که در موارد شدید می تواند ایجاد لخته خون را به همراه داشته باشد.

لخته خون بعد از دریافت واکسن در چه کسانی ایجاد می شود؟

این متخصص مغز و اعصاب ادامه داد: احتمال بروز سکته مغزی یا هر نوع بیماری لخته ساز دیگر بعد از دریافت واکسن های کرونا بخصوص DNA واکسن ها وجود دارد، اما این احتمال بسیار بسیار پایین است و قطعا عوارض ناشی از دریافت واکسن، بسیار کمتر از خود بیماری کروناست. البته احتمال ایجاد لخته بعد از دریافت واکسن در افرادی که سابقه بیماری های فامیلی از جمله تومور مغزی یا مشکلات انعقادی در سیستم عصبی داشته اند، بیشتر از سایر افراد است.

وی با تاکید بر لزوم پیگیری عوارض ناشی از دریافت واکسن کرونا در افراد مختلف تصریح کرد: با توجه به این که به هر حال دریافت واکسن کرونا می تواند عوارضی را برای افراد مختلف به همراه داشته باشد، حتما نیاز است برای افرادی که در صورت دریافت واکسن، بیشتر در معرض خطر عوارض آن قرار دارند، فُرم هایی تشکیل شود و مراکز بهداشتی بخصوص افرادی را که در معرض ایجاد لخته خون قرار دارند، تا چند هفته بعد از دریافت واکسن کرونا تحت نظر بگیرند و حتی در صورت لزوم، برای این افراد بعد از دریافت واکسن داروی ضد انعقاد نیز تجویز کنند.

همه گیری کرونا در آینده به چه شکلی تبدیل می شود؟

این پزشک بیمارستان مسیح دانشوری با بیان این که به نظر می رسد ویروس کرونا در سال های آینده به ویروسی شبیه آنفلوآنزا تبدیل خواهد شد، عنوان کرد: احتمالا بیماری کرونا در سال های آینده جهش پیدا می کند و بعد از انجام واکسیناسیون عمومی در سراسر جهان، نوع سرایت آن از حالت همه گیری جهانی به حالت همه گیری موقت در زمان های خاصی در برخی نقاط دنیا تبدیل می شود و ممکن است در سال های آتی، هر چند وقت یک بار واکسن جدیدی برای انواع جهش یافته این ویروس ساخته شود.

وی در همین راستا اظهار داشت: از این لحاظ، باید توجه داشته باشیم که کرونا احتمالا تا همیشه با ما خواهد بود و باید با آن زندگی کنیم. همچنین باید در نظر داشته باشیم که عوارض ابتلا به این بیماری بسیار شدیدتر از عوارض خود آن خواهد بود. در حال حاضر هم با وجود این که آنفلوآنزا مردم جهان را به اندازه کرونا به هراس نینداخته است، اما بازهم مردم در بسیاری از کشورها در فصل پاییز به دنبال تزریق واکسن آنفلوآنزا هستند و احتمالا چنین شرایطی در آینده برای واکسن کرونا نیز پیش خواهد آمد.

مردم به هر واکسنی دسترسی داشتند، تزریق کنند

با توجه به این مسائل، منصور افشار به همه مردم توصیه کرد: از مردم عزیز می خواهم حتما از هر واکسنی که در دسترس آنها قرار دارد، استفاده کنند، زیرا تمام واکسن های موجود در چرخه واکسیناسیون عمومی کشور موثر هستند و همه آنها می توانند از مرگ و میر ناشی از کرونا جلوگیری کنند و تفاوت کارآیی واکسن ها فقط در پیشگیری از ابتلا به کروناست و تا کنون در موارد بسیار اندکی مشاهده شده است که یک فرد بعد از دریافت واکسن، به انواع شدید کرونا مبتلا شود.

این متخصص مغز و اعصاب درباره میزان اثربخشی واکسن های ایرانی کرونا نیز گفت: به لحاظ علمی، برای اظهار نظر قطعی درباره میزان اثربخشی واکسن های ایرانی باید تا زمان انتشار نتایج فاز سوم مطالعات بالینی آنها صبر کرد، اما براساس اطلاعاتی که تا کنون درباره واکسن های پاستور و برکت به دست آمده است، می توان گفت که این واکسن ها عوارض بسیار خفیفی دارند و با توجه به این که اساسا عوارض واکسن کرونا در برابر عوارض ناشی از خود این بیماری بسیار پایین تر است، عقل حکم می کند که از همین واکسن های ایرانی نیز استفاده کنیم.

این پزشک بیمارستان مسیح دانشوری در ادامه ابراز امیدواری کرد: امیدواریم هرچه زودتر واکسن های ایرانی به اندازه کافی وارد چرخه عمومی واکسیناسیون شوند تا هرچه سریع تر همه مردم به صورت رایگان واکسن کرونا دریافت کنند؛ بخصوص که مطالعات انجام شده درباره این واکسن ها روی داوطلبانی که در فاز دوم و سوم مطالعات بالینی آنها را دریافت کرده اند، نشان می دهد که واکسن های ایرانی، واکسن های خوبی هستند.

وی در پایان تصریح کرد: ایران همواره در خاورمیانه در زمینه ساخت انواع واکسن های کرونا پیشتاز بوده است و قطعا دانمشندان ما می توانند واکسن کرونا را نیز به خوبی تولید کنند و امیدواریم در صورتی که این واکسن ها به صورت صنعتی و در دُزهای بسیار زیاد تولید شوند، سرعت واکسیناسیون در کشورمان نیز به حد مطلوب برسد.