بسیاری از کسانی که اسامی آنها برای ریاست بانک مرکزی مطرح است درحد خواندن چند مقاله یا جزوه با بانک مرکزی آشنایی دارند!

 پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، تجربه، دانش علمی و مهارت در اداره و مدیریت بانک مرکزی در کنار همراهی های متعدد و فراهم کردن بسترهای لازم برای تحقق اهداف اقتصادی در بانک مرکزی توسط دولت موضوع مهمی است که مدیر عامل اسبق بانک ملی و مشاور رئیس کل سابق بانک مرکزی در خصوص انتخاب رئیس کل بانک مرکزی و ویژگی هایی که برای انتخاب رئیس کل بانک مرکزی باید لحاظ شود را با رادار اقتصاد در میان گذاشته که در ادامه می خوانید.دکتر احمد عزیزی ، مدیر عامل پیشین بانک ملیPLC لندن ، چهره ماندگار بانکی و مشاوره عالی بانک مرکزی بوده است.

احمد عزیزی مدیر عامل اسبق بانک ملی و مشاور رئیس کل سابق بانک مرکزی در خصوص مهمترین ضوابطی که درباره بانک مرکزی باید اعمال و اجرا شود و آنچه در خصوص انتخاب رئیس کل بانک مرکزی حائز اهمیت است گفت: قطعا در انتخاب رئیس بانک مرکزی قواعدی باید رعایت شود ولی مهمتر از آن اجرا و رعایت قوانین و مقررات لازم و حاکم بر بانک مرکزی، حکمرانی اقتصاد و سیاست های دولتی است. این مجموعه قواعد باید به گونه ای طراحی و اجرا شود که بانک مرکزی توان اجرای آن را داشته باشد یعنی زمانی که به بانک مرکزی ابلاغ می شود بانک مرکزی با دست باز و با ابزارهای متنوعی که دراختیار دارد بتواند آنها را یک به یک اجرا کند در حالی که متاسفانه دست بانک مرکزی به دلایل مختلف و فشارهای متعدد از این ابزارها خالی است.

وی دراین باره توضیح داد: قطعا زمانی که دست بانک مرکزی برای اجرای برنامه ها و سیاست گذاری های لازم اقتصادی خالی است نمی توان از مدیران بانک مرکزی توقع کار اضافی و بیشتر از آنچه به آنها تحمیل می شود داشت. نمی توان از بانک مرکزی انتظار داشت در برابردولت، مدیران در سطوح بالای حاکمیت و هسته های قدرت بایستند و موضوعات مورد نظر خود را برای اعمال سیاست ها و روش های درست بانکی به آنها تحمیل کند. در یک جمله این موضوع را اینگونه می توان توضیح داد که متاسفانه دولتمردان در طول دهه های گذشته نخواسته اند و اجازه نداده اند یک بانک مرکزی کارآمدی با اتکا به تجارب جهانی که نشات گرفته از مباحث علمی وکارشناسی شده ای است داشته باشیم.

کارشناس بانکی در این باره خاطر نشان کرد: بنابراین در حین توجه به انتخاب مدیر کل شایسته و توانمند برای بانک مرکزی باید این موضوع را ملاک قرار دهیم بعد از آن می توانیم عوامل مهم دیگری که در این موضوع تاثیر گذار هستند را مورد توجه قرار دهیم. انتخاب رئیس کل بانک مرکزی برای ساماندهی به برخی از مسائل اقتصاد کشور یک مساله مهم است اما متاسفانه افرادی که عمدتا با اصول مدیریت کامل نظام بانکداری آشنایی داشته باشند به شکل مطلوب و مورد نظر نداریم. شاید در بین کارشناسان ما کسانی باشند که کتاب های زیادی درباره بانکداری خوانده باشند و هزاران استاد مقاله های اقتصادی و بانکداری نوشته باشند اما مرحله مدیریت بانک مرکزی موضوع دیگری است که نیازمند کسب تجربه در این حوزه است.

 وی در این زمینه خاطر نشان کرد: بی شک عوامل متعددی می تواند عامل موفقیت یا شکست رئیس بانک مرکزی را رقم بزند، بنابراین فردی که قرار است رئیس بانک مرکزی شود برای اینکه دچار شکست در عرصه مدیریتی خود نشود باید آشنا و آگاه به مساله مدیریت بانکی باشد و واقف به معیارهای لازم در این حوزه بسیار حساس.

 احمد عزیزی مدیر عامل اسبق بانک ملی و مشاور رئیس کل سابق بانک مرکزی معیارهای لازم برای ریاست بانک مرکزی به چند نکته اشاره کرد و گفت: اگر بخواهیم معیارهای دسته بندی شده ای را برای انتخاب رئیس بانک مرکزی بیان کنیم در وهله اول باید به مهمترین اولویت یعنی برخورداری از تجربه سیاست‌گذاری اشاره کرد. تجربه سیاست گذاری در نظام بانکی موضوع بسیار مهمی است حتی اگر کسی در سیاست سازی و پیشنهادهای سیاستی هم تجربه خوبی داشته باشند، لزوما نمی تواند درسیاستگذاری موفق باشد به این دلیل که اشخاص و نهادها در سیاست گذاری منجمله بانک مرکزی و تیم مدیریت بانک مرکزی با تضادها، تناقض‌ها، تزاحم ها و اصطکاک های زیادی مواجه هستند، لذا باید بین این موارد تعادلی ایجاد کنند. یعنی  اگر  قرار است موردی را فدای گزینه دیگری در سیاست گذاری شود از قدرت تشخیص، انتخاب، ابزارها، سازمان و نیروهای انسانی لازم برای اجرای آنچه تشخیص داده اند داشته باشند، پس تجربه در سیاست‌گذاری موضوع بسیار مهمی است که البته باید با معیارها تطبق داده شود. همچنین شناخت بانکداری مرکزی در سطح بین‌المللی بسیار مهم است. موفق ترین بانک های مرکزی جهان مثل نمونه بی بدیل بانک مرکزی انگلستان که در طول تاریخ بانکداری که رکورد بهترین بانکداری از خود به جا گذاشته است جلوی دید ما هستند. با تسامح می توان عملکرد بانک مرکزی انگلستان را نزدیک به  سیصد و پنجاه سال گذشته تسری بدهیم. اگر در مورد تاسیس بانک های مرکزی و بانکهای مرکزی بخواهیم صحبت کنیم گرچه بانک مرکزی انگلستان حدود سیصد سال قدمت دارد اما در عمل رویه های مدل بانکداری کنونی قدمت صد ساله ای دارند، یعنی می توان گفت بانک مرکزی انگلستان الگوی بسیاری از بانکهای مرکزی جهان در صد سال گذشته بوده است.

وی دراین باره خاطر نشان کرد: البته  بعد از جنگ جهانی دوم، بانکهای مرکزی دیگری نیز مثل بانک مرکزی آمریکا، آلمان و فرانسه پدیده بانکداری درست و ابزارهای لازم برای نیل به اهداف مورد نظر اقتصادی را ایجاد کردند. اگرتجربه دو بانک مرکزی انگلستان و آمریکا را بیان کنیم می توانم نقل قولی کنم از آقای آلن گرینسپن"  که شانزده سال مسوولیت رئیس بانک مرکزی آمریکا را در دولت‌های مختلف دموکرات و جمهوری خواه بر عهده داشت. فردی که مورد اعتماد جامعه آمریکا و جهان و یک مدیر موفق درانجام وظایف خود به شمار رفته است. از وی تقریظی بر کتاب رئیس اسبق بانک مرکزی انگلستان در سال ۲۰۱۵ منتشر شد با عنوان" پایان کیمیاگری" . آقای آلن گرینسپن در تقریظ کتاب آقای مروین کینگ رئیس اسبق بانک مرکزی انگلستان می نویسد : بانکداران، عمدتاً بانکداران مرکزی کیمیاگر هستند! لفظ کیمیاگر مطالب بسیار زیادی را به ذهن متبادر می کند. یعنی اینکه برای ریاست بانک مرکزی لزوما فقط داشتن علم و تجربه کافی نیست، بلکه رئیس بانک مرکزی در مدیریت خود باید ترکیب کیمیا گونه ای درست کند تا به اهداف مورد نظر اقتصاد برسد در حالی که متاسفانه بسیاری از کسانی که اسامی آنها برای ریاست بانک مرکزی مطرح است از تجربه بانکداری مرکزی برخوردار نیستند، و با این موضوع یا آشنا نیستند، یا در صورت آشنایی به  صورت تئوریک و از روی جزوه و خواندن کتاب یا نوشتن یک مقاله آشنا هستند. اگر براساس نوشتن چند مقاله و تجربه هایی این میزان سطحی قرار بود رئیس کل بانک مرکزی انتخاب شود قطعا در هر کشوری  هزاران رئیس کل بانک مرکزی شناسایی می شد چرا که توسط کارشناسان هزاران مقاله درباره بانکداری می نویسند.

احمد عزیزی در این باره تصریح کرد: در نتیجه آشنا بودن با مبانی تئوریک و داشتن تحقیقات عملی برای عهده دار شدن ریاست بانک مرکزی به هیچ وجه کافی نیست. بنابراین برای انتخاب رئیس بانک مرکزی باید به دنبال روی کار آوردن جادوگران آگاه و کیمیاگران با تجربه ای باشیم که بتوانند بار را از روی دوش اقتصاد بردارند. هر چند بنده بر این باورم که متاسفانه دولت ها در پنجاه سال گذشته به دنبال اصلاحات اقتصادی و روی کار آوردن مدیران کیمیاگر برای بانک مرکزی نبودند به این دلیل که در صورت انجام چنین کاری، در حقیقت ماشین چاپ اسکناس از دست آنها خارج می‌شود و نمی‌توانند با عوام زدگی مردم را فریب دهند و تورم ایجاد کنند و تقصیر را به صورت غیر منصفانه ای و با دادن آدرس غلط به گردن مردم بیاندازند.

کارشناش مسائل بانکی در ادامه توضیح داد: به هر حال انتخاب رئیس بانک مرکزی باید براساس این معیارها باشد. البته اگر مدیرانی در ترازهای عنوان شده برای ریاست بانک مرکزی نداشتیم و پیدا نکردیم، باید نزدیکترین افراد به این معیار ها را پیدا کنیم، ضمن اینکه معیار شخصیت را باید به همه صفات ومعیارهای اشاره شده اضافه کرد. چرا که اگر رئیس کل بانک مرکزی دارای صفات اشاره شده باشد اما شخصیت مقاوم، مستقل و سالمی نباشد، نه تنها فقط شخص رئیس کل بانک مرکزی، بلکه مدیران ارشد بانک مرکزی نیز نیزباید دارای چنین صفاتی باشند چرا که همه ی این مدیران در سیاست گذاری های بانک مرکزی موثر و دخیل هستند. هر چند این موضوع باز هم باید تکرار شود که عمدتا سیاست‌گذاری‌های بانک مرکزی از خارج از بانک مرکزی یعنی از سمت مجلس شورای اسلامی، دولت انواع و اقسام کمیسیون ها و نهادهای تصمیم‌گیر در دولت بر بانک مرکزی تحمیل می شود. در صورتی که وقتی هدف بانک مرکزی تعیین شد باید استقلال عملیاتی در انتخاب ابزارها و اجرای سیاست‌های خود برای پاسخگویی داشته باشد.

احمد عزیزی در ادامه بر این موضوع تاکید کرد: به هر صورت باید ذره ذره به سمتی برویم که هم در خصوص شخصیت و صفات اشخاص به دلایل شخصیتی، حرفه ای و علمی و هم در عملکرد بانک مرکزی اعتبار از دست رفته نظام و اعتماد از دست رفته مردم را احیا کنیم. به هر حال باید براساس این معیارها باید بتوانیم به کسانی برسیم که بیشتر به این صفات نزدیک تر هستند تا بتوانیم فرد ایده آل را برای بانک مرکزی انتخاب کنیم، هر چند متاسفانه فرد ایده آلی برای این موضوع آنچنان که باید و شاید معرفی نشده است.