باز پرداخت قطره‌چکانی بدهی کره/ یک گام کوچک به جلو؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از شرق: به‌هرحال احتمالا باید آن را نشانه مثبتی حساب کرد. کره جنوبی بعد از چند سال بالاخره با قطره‌چکان، چندمیلیون‌دلاری از بدهی میلیاردی خود به ایران را به‌نوعی تسویه کرده است تا حق رأی ایران در سازمان ملل برگردد. اواخر دی‌ماه اعلام شده بود به دلیل بدهی‌های معوقه ایران به سازمان ملل متحد که به خاطر موانع بانکی ناشی از تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران وصول نشده بود، حق رأی ایران در مجمع عمومی سازمان ملل از دست رفته است. اما دیروز اعلام شد کره جنوبی با اجازه آمریکا، ۱۸ میلیون دلار از پول ایران را که نزد این کشور بلوکه شده، به سازمان ملل پرداخت کرده است تا حق رأی ایران برگردد. مجید تخت‌روانچی، سفیر و نماینده جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل تأیید کرد که بدهی معوقه ایران به سازمان ملل پرداخت شده است و به محض وصول در نیویورک، حق رأی کشورمان باید طبیعتا در آغاز هفته [دوشنبه] بازگردد». در همین رابطه، بلومبرگ گزارش داده است که وزارت اقتصاد و دارایی کره جنوبی اعلام کرده‌ این کشور ۱۸ میلیون دلار از دارایی‌های بلوکه‌شده ایران را به‌عنوان بدهی حق عضویت معوقه تهران به سازمان ملل پرداخت کرده است. کره البته از صدور مجوز دیگر توسط واشنگتن نیز خبر داده است که مربوط به حکم دادگاه درباره خسارت یک شرکت ایرانی است. آن پرونده نیز البته هم در متن خود و هم در فرایند اجرای حکم دادگاه، به مانع تحریم برخورد کرده بود. خبر اصلی در این زمینه شاید بازگشت حق رأی ایران در سازمان ملل به نظر برسد اما اتفاق دیگری که در سایه این خبر قابل‌توجه است، گامی است که پس از مدت‌ها از سوی کره و البته با اجازه آمریکا برداشته شده است تا ایران بتواند از بخش اندکی از سرمایه‌های بلوکه‌شده خود در این کشور استفاده کند. این در حالی است که پیش‌تر مذاکرات متعدد و مداوم ایران با کره جنوبی برای تعیین تکلیف این بدهی بی‌نتیجه مانده بود و حتی درخواست ایران برای انتقال بخشی از این مبلغ جهت خرید داروها و تجهیزات پزشکی جهت مقابله با همه‌گیری کووید ۱۹ نیز به جایی نرسیده بود.
  سفر   وین   نتیجه   داد؟
این اتفاق البته پس از آن رخ داده است که کره جنوبی به‌عنوان کشوری که عضو برجام نیست، نماینده‌ای راهی وین، محل مذاکرات احیای برجام کرد؛ سفری که تقریبا آشکار بود برای گفت‌وگو درباره بدهی این کشور به ایران انجام شده است. این سفر البته از سویی، شکستن سد دخالت غیربرجامی‌ها در مذاکرات برجام بود که بلافاصله با سفر نماینده‌ای از عربستان سعودی به وین دنبال شد؛ اما آنچه مشخص بود این بود که در مذاکرات، بحث یا درباره رفع تحریم‌ها یا درباره برقراری دوباره دسترسی‌های ایران به اموال بلوکه‌شده‌اش در نتیجه تحریم‌ها، به نقطه‌ای رسیده است که درباره نحوه عملی اجرای آن نیاز به تصمیم‌گیری و گفت‌وگوست و به همین دلیل کره طرف صحبت شده است. هرچند مشخص نبود چرا لازم بود نماینده کره در وین حاضر باشد، با توجه به اینکه کره جنوبی تا پیش‌ازاین در این زمینه تنها طرف صحبت ایالات متحده بود و اجازه آمریکا برای اقدام کره در این زمینه کافی می‌نمود.
  یک گام  کوچک  به  جلو؟
آنچه به‌هرحال مشخص است این است که انتقال این مبلغ از دارایی‌های ایران به سازمان ملل برای حل یکی از مشکلات حاصل از تحریم، با اجازه واشنگتن و طبعا در نتیجه گفت‌وگوهایی اتفاق افتاده که برای احیای برجام در جریان است. مذاکرات احیای برجام در وین، البته تا اینجا در سکوت نسبی خبری پیش رفته است و به‌جز توصیفات کلی محدود نمایندگان کشورهای حاضر در گفت‌وگوها، اطلاعات چندانی از روند مذاکرات در دسترس نبوده است اما اتفاقی مثل این می‌تواند نشانه این باشد که لااقل در برخی زمینه‌ها، گفت‌وگوها به نتیجه‌هایی رسیده و کار لااقل تا جایی پیش رفته است که چنین تصمیمی اتخاذ شود.
  چند  میلیون رفت، چند  میلیارد  باقی  مانده
درعین‌حال این مسئله نیز قابل‌توجه است که تاجایی‌که به رابطه ایران و کره جنوبی مربوط است، این انتقال‌های میلیون‌دلاری عملا در بحث تسویه بدهی کره به ایران به حساب نمی‌آیند. چه آنچه بدهی سئول به تهران در محدوده هفت تا ۹ میلیارد دلار تخمین زده شده است و ۱۸ میلیون دلار، تغییر محسوسی در رقم اصلی ایجاد نخواهد کرد. ازاین‌رو انتقال چنین مبلغی البته یک مسئله مهم برای ایران را حل می‌کند و از صدور مجوز برای انتقال مبلغی از کره به ایران خبر می‌دهد اما فراتر از معانی سیاسی و پیامد این اقدام در سازمان ملل، سئول و تهران برای حل مسئله چندساله این بدهی که عملا به روابط دو کشور صدمه نیز زده است،‌ هنوز راه درازی در پیش دارند. راهی که البته لااقل می‌توان گفت، سرانجام کره اجازه پیدا کرده است در آن پای بگذارد و فعلا هم بدهی ایران به سازمان ملل تسویه شود و هم درباره پرداخت خسارت یک شرکت ایرانی تصمیم‌گیری شود.
  مجوزی  ویژه  برای  یک  تسویه‌حساب  جداگانه
در کنار ماجرای تسویه بدهی ایران به سازمان ملل متحد با استفاده از پول گرفتار در سئول، وزارت امور خارجه کره جنوبی دیروز در خبر جداگانه‌ای نیز اعلام کرد: «دفتر کنترل دارایی‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا با صدور یک مجوز ویژه برای دولت سئول، به آن اجازه داده است خسارت یک شرکت ماشین‌سازی ایرانی را بپردازد». به گزارش ایسنا به نقل از روزنامه کره‌ هرالد، وزارت امور خارجه کره جنوبی اعلام کرد آمریکا به دولت کره اجازه داده است خسارت معوقه‌اش را تحت معاهده حل‌وفصل اختلافات سرمایه‌گذار و دولت (ISDS) به شرکت ایرانی ماشین‌سازی بزرگ دیانی پرداخت کند. طبق بیانیه وزارت امور خارجه کره جنوبی، دفتر کنترل دارایی‌های وزارت خزانه‌داری آمریکا (OFAC) روز ششم ژانویه یک «مجوز ویژه» صادر کرده است که به دولت سئول اجازه می‌دهد خسارت این شرکت سرمایه‌گذار ایرانی را بابت خریداری ناموفق سهام شرکت «دِوو الکترونیکس» در سال ۲۰۱۰ بپردازد. پیش‌تر در ژوئن ۲۰۱۸، نهاد بین‌المللی حل‌وفصل اختلافات سرمایه‌گذار و دولت به دولت سئول گفته بود خسارت حدود ۷۳ میلیارد وونی (۶۳ میلیون دلاری) شرکت دیانی را بپردازد اما پرداخت این مبلع به خاطر تحریم‌های آمریکا علیه ایران، تاکنون انجام نشده است. بر اساس بیانیه وزارت امور خارجه کره، این مجوز ویژه که به‌طور موردی صادر شده، دولت کره را قادر خواهد کرد از نظام مالی آمریکا برای انتقال این پول به شرکت دیانی استفاده کند. با انجام‌شدن رایزنی‌های بعدی، درباره میزان دقیق پولی که انتقال داده خواهد شد،
 تصمیم‌گیری می‌شود. 
در بیانیه وزارت خارجه کره دراین‌باره آمده است: «این مجوز قرار است بستر مهمی برای حل‌وفصل سریع این مسئله ISDS با شرکت دیانی فراهم کند که یکی از مسائل باقی‌مانده میان کره جنوبی و ایران است و انتظار می‌رود به بهبود روابط دوجانبه کمک کند». باوجوداین مقامات کره‌ای گفته‌اند سرنوشت هفت میلیارد دلار پول بلوکه‌شده ایران در بانک‌های کره، در درجه اول به مذاکرات میان ایران و قدرت‌های جهانی بستگی دارد. این در حالی است که سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در نشست خبری اخیرش اعلام کرده بود بدهی کره به ایران ربطی به گفت‌وگوهای برجام ندارد و فارغ از اینکه گفت‌وگوهای وین در چه زمان و چه نقطه‌ای به نتیجه برسد، کره باید بدهی خود را پرداخت کند.