وضعیت نابسامان انرژی در جهان/یک باک بنزین در آمریکا؛ ۲/ ۱ میلیون تومان/رکوردشکنی پی در پی قیمت بنزین در جهان

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از روزنامه ایران؛ آثار جنگ روسیه و اوکراین بر بازار نفت همچنان ادامه دارد. دوشنبه شب رهبران اتحادیه اروپا به جمع‌بندی رسیدند که واردات نفت از روسیه را تا پایان سال‌جاری ۹۰ درصد کاهش دهند. در این نشست اجماع شد که اعضای اتحادیه به استثنای مجارستان، باید بیش از دو سوم واردات نفت از روسیه را متوقف کنند. روسیه نیز در پاسخ به این تصمیم سران ۲۷ کشور عضو اتحادیه، اقدام به توقف صادرات گاز به برخی از کشورهای عضو این اتحادیه از جمله آلمان کرد. شرکت روسی گازپروم روز سه‌شنبه اعلام کرد، ارسال گاز به شرکت «اورستد» در دانمارک و شرکت «شل» مسئول تأمین گاز برای آلمان را در پی امتناع این دو شرکت از پرداخت به روبل، از ۱۱ خرداد متوقف خواهد کرد. روسیه در حال حاضر عرضه گاز به لهستان، بلغارستان، فنلاند و هلند را متوقف کرده و علت آن هم خودداری این کشورها نسبت به پرداخت پول گاز با روبل روسیه و افتتاح حساب روبلی در بانکی روسی بوده است. مجموع این شرایط، بازار نفت و گاز و حتی فرآورده‌های نفتی را در التهاب جنگ روسیه و اوکراین قرار داده و کارشناسان بر این باورند که ایران باید از این فرصت کم‌نظیر برای حداکثرسازی صادرات انرژی استفاده کند.
محمدعلی خطیبی، رئیس اسبق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت در این‌باره به «ایران» می‌گوید: «آمار رسمی از صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی ایران وجود ندارد؛ اما آنچه از اظهارات مقامات کشور و همین‌طور منابع ثانویه بازار نفت به دست می‌آید، این است که اکنون صادرات نفت ایران بیش از یک میلیون بشکه در روز است و رقم صادرات نفت کشور در ماه‌های اخیر افزایش داشته است. در حال حاضر، شاید ایران حدود ۱.۳ میلیون بشکه در روز ظرفیت افزایش صادرات داشته باشد. بر اساس سیگنال‌های قیمتی و همین‌طور مازاد تقاضایی که در بازار شکل گرفته، می‌توان گفت شرایط کنونی بازار نفت به گونه‌ای است که می‌توان این میزان نفت را نیز وارد بازار کرد.»
این کارشناس انرژی ادامه می‌دهد: «تا پایان سال‌جاری میلادی حدود ۴ میلیون بشکه نفت روسیه باید از بازار اروپا خارج شود. خروج این نفت، هم این بازار اروپا را برای احیای مشتریان سنتی نفت ایران مستعد می‌کند و هم فرصتی برای ورود گسترده‌تر به بازار آسیا فراهم می‌کند.»
خطیبی توضیح می‌دهد: «شنیده می‌شود که برخی تولیدکنندگان از جمله عربستان به دنبال کاهش صادرات نفت خود به آسیا و افزایش حضور در اروپا هستند. این مسأله موجب خواهد شد که بخشی از بازار آسیا که همان مشتریان سنتی نفت ایران هستند، خالی شود و ایران می‌تواند از این خلأ برای افزایش فروش نفت بهره ببرد. در این روند ایران بازار هیچ تولیدکننده‌ای را نخواهد گرفت، چراکه این بازارها پیش از تحریم بازار سنتی نفت ایران بوده‌اند و اکنون فرصتی برای احیای آنها فراهم شده است که با دیپلماسی قوی و مذاکرات سازنده می‌توان آنها را به دست آورد. این کار تنها به عهده وزارت نفت نیست و باید کل نهادهای مرتبط از جمله وزارت امور خارجه درگیر آن شوند.»
عقب‌نشینی بازار از هیجان تحریم روسیه
قیمت نفت خام (شاخص برنت دریای شمال) که در روزهای اخیر مرز ۱۲۴ دلار در بشکه را نیز رد کرد، روز گذشته به محدوده ۱۱۷ دلار در بشکه رسید، چرا که اتحادیه اروپا از تحریم سریع نفت روسیه خودداری کرد.
در این زمینه خطیبی عنوان می‌کند: «اروپا یک تصمیم مدت‌دار گرفت و اعلام کرد، تا پایان سال اعضای اتحادیه فرصت دارند ۹۰ درصد واردات نفت از روسیه را قطع کنند. این تصمیم بازار را از نگرانی کمبود ناگهانی عرضه تا اندازه‌ای رها کرد. اروپا چند ماه فرصت دارد تا جایگزین‌های نفت روسیه را پیدا کند و به همین خاطر قیمت‌ها اندکی عقب‌نشینی کرد. اما هنوز نرخ هر بشکه نفت در محدوده‌ای قرار دارد که نشان می‌دهد کشش جذب بشکه‌های نفت بیشتر در بازار وجود دارد. ضمن آنکه یک جابه‌جایی میان مشتریان نفت کشورها در حال وقوع است و خلأهایی در بازار به وجود آمده که می‌توان از آنها برای صادرات نفت بیشتر استفاده کرد.» رئیس اسبق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ادامه می‌دهد: «ایران حتی با یک دیپلماسی قوی می‌تواند اروپا را متقاعد به واردات نفت خود کند. اروپا نفت ایران را تحریم نکرده است و منع قانونی ندارد. در صورت نیاز حتی می‌تواند ملاحظات روابط خود با امریکا را طی مذاکراتی رفع کند و مجوز واردات نفت ایران را بگیرد.»
او با اشاره به استفاده از ذخایر نفتی در برخی از کشورها اظهار می‌کند: «طبق قوانین آژانس بین‌المللی انرژی، مصرف‌کنندگان باید تا ۹۰ روز مصرف خود را ذخیره‌سازی کنند. در ماه‌های اخیر برخی از کشورها به این ذخایر استراتژیک که برای مواقع اضطراری است، دست زده‌اند و اکنون باید این مقدار برداشت شده را نیز جایگزین کنند. موضوع دیگر اینکه، در میان تولیدکنندگان نفت خام، فقط ۲ یا ۳ کشور هستند که توان و ظرفیت افزایش تولید نفت را دارند؛ یکی از این کشورها ایران است و با توجه به این مسأله، می‌تواند اکنون به عنوان یک بازیگر مهم در بازار عمل کند.»
در همین حال، برخی از رسانه‌های بین‌المللی از نیاز بازار به نفت، گاز و فرآورده‌های نفتی ایران خبر می‌دهند. بلومبرگ با اشاره به اظهارات اخیر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران درباره امکان افزایش دو برابری صادرات نفت کشور می‌نویسد: «در حالی که ایران آمار تولید یا صادرات نفت خود را منتشر نمی‌کند، تحلیلگران تخمین می‌زنند که روزانه یک میلیون بشکه نفت می‌فروشد.» این رسانه با اشاره به مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب از اهمیت حفظ صادرات کنونی نفت ایران و حتی افزایش آن خبر می‌دهد.

رکوردشکنی پی در پی قیمت بنزین در جهان

بسیاری از کشورهای جهان این روزها با موجی از نارضایتی مردمی در نتیجه تورم انواع کالاهای مصرفی مواجهند که بخشی از آن نتیجه رشد قیمت انرژی از جمله نفت، گاز و انواع سوخت است. پس از ممنوعیت مرحله‌ای اتحادیه اروپا بر واردات نفت روسیه که بازارهای جهانی نفت را بیش از پیش تحت تأثیر قرار داد، قیمت بنزین در بریتانیا روز سه‌شنبه مانند بسیاری از نقاط دیگر جهان به رکورد جدیدی رسید.
بر اساس داده‌های موجود، میانگین آخرین قیمت بنزین بدون سرب در بریتانیا در ابتدای این هفته ۲,۱۸ دلار (۱،۷۳ پوند) در هر لیتر بود و احتمالاً افزایش بیشتری نیز خواهد یافت. گفته می‌شود که رکوردهای جدید قیمت بنزین به بحران هزینه‌های زندگی در بریتانیا خواهد افزود. این درحالی است که انتظار می‌رود هزینه انرژی در پاییز امسال در بریتانیا افزایش بیشتری داشته باشد. افزایش قیمت سوخت، تنها مختص به مصرف‌کنندگان بریتانیایی نیست. قیمت بنزین در ایالات متحده امریکا نیز روز سه‌شنبه به رکورد کم سابقه ۴،۶۲۲ دلار در هر گالن رسید که با این سطح قیمتی، رکورد قبلی خود را که ۴،۶۱۹ دلار بود در روز Memorial Day شکست.
برآوردها حاکی از آن است که قیمت سوخت در سطح جهانی قرار است در روزهای آینده بیش از پیش افزایش داشته باشد، چرا که قیمت‌های بین‌المللی نفت خام روز سه‌شنبه پس ازآن که اتحادیه اروپا ممنوعیت واردات ۹۰ درصد از نفت خام روسیه تا پایان سال را تصویب کرد، افزایش یافت. قیمت بنزین در ایالات متحده تقریباً هر روز در چند هفته گذشته شاهد افزایش بوده است و به بالاترین حد خود رسیده و این روند فشار بیشتری بر دولت بایدن برای تلاش برای کاهش قیمت‌ها وارد کرده است.
در همین حال، شرایط در برخی از ایالت‌های امریکا همانند کالیفرنیا بدتر است. در این ایالت، بهای هر گالن بنزین به بیش از شش دلار رسید. در برخی از منطقه‌ها حتی بهای بنزین به هفت دلار در هر گالن هم رسیده است. امریکایی‌ها این روزها بیش از ۵۰ دلار (بیش از یک میلیون تومان) برای پر کردن باک سوخت خودروی خود می‌پردازند و از این موضوع بشدت ناراضی هستند.