به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از فرارو «ماری الیزابت تراس» (لیز تراس) روز دوشنبه در رای گیری از اعضای حزب محافظه کار انگلیس برای تعیین نخست وزیر جدید بریتانیا، جانشین بوریس جانسون شد. تراس موفق شد از جمع هشت چهره کلیدی حزب محافظه‌کار در انتخابات درونی این حزب که از ۱۶ تیرماه ۱۴۰۱ آغاز شده بود به سمت نخست‌وزیری برسد.
تراس پس از سپری کردن چند هفته پرتنش در نهایت در رای‌گیری از اعضای حزب محافظه کار انگلیس برای تعیین نخست‌وزیر جدید بریتانیا با ۸۱۳۲۶ رای موفق شد بر ریشی سوناک با ۶۰۳۹۹ رای غلبه کند تا برای حداقل ۲ سال، او ساکن ساختمان شماره ۱۰ خیابان داونینگ باشد. با این مقدمات در ارتباط با زندگی، افکار و منش‌های ویژه نخست‌وزیر جدید انگلستان نکات ویژه‌ای وجود دارند که در ذیل به ۶ مورد از آن‌ها پرداخته می‌شود:
۱- از حضور در انتخابات ضدتاچر تا سپری کردن پله‌های سریع قدرت در ۱۱ سال
لیز تراس در سال ۱۹۷۵ در آکسفورد انگلستان متولد شد. او گفته پدر و مادرش (که استاد ریاضی و پرستار بودند) از حزب کارگر هم چپ‌گراتر بودند. تراس حاصل ازدواج یک استاد ریاضی و یک پرستار، در زمان کودکی همراه پدر و مادرش در تظاهرات‌هایی که علیه «مارگارت تاچر» نخست‌وزیر وقت انگلیس انجام می‌شد شرکت کرده بود.
او در دانشگاه آکسفورد به تحصیل در رشته‌های فلسفه، سیاست و اقتصاد پرداخته و به حزب «لیبرال دموکرات» این کشور گرایش پیدا کرد و حتی طبق فیلمی قدیمی که منتشر شده، از حامیان لغو نظام سلطنتی در انگلیس شده بود. پس از فارغ‌التحصیلی برای چند شرکت، از جمله شل، به عنوان حسابدار کار کرد و مدتی هم قائم‌مقام یک اندیشکده راست‌گرا بود.
لیز تراس در دانشگاه از نظر سیاسی فعال بود و در همان دوران به حزب محافظه‌کار پیوست. او به سختی به عرصه بالای قدرت رسید، اما به سرعت پله‌های ترقی را طی کرد. دوبار در انتخابات حوزه «جنوب غرب نورفولک» در سال‌های ۲۰۰۱ و ۲۰۰۵ شکست خورده بود. در آن زمان اعضای محلی حزب خواستار رد صلاحیت تراس به‌خاطر عدم شفاف‌سازی رابطه‌اش با یکی از نماینده‌های متاهل مرد در پارلمان شده بودند. اما در سال ۲۰۱۰ با حمایت دیوید کامرون به عنوان نامزد این حزب در حوزه انتخابیه‌ای بسیار محافظه‌کار برگزیده شد و توانست وارد مجلس شود.
همین امر کافی بود که او تنها دو سال بعد، اولین پست دولتی‌اش در قالب معاون وزیر آموزش بگیرد. او در سال ۲۰۱۴ به عنوان وزیر کشاورزی و محیط زیست شد. در ادامه سمت‌های وزیر دادگستری، قائم‌مقام وزیر دارایی و وزیر تجارت بین‌المللی را عهده‌دار شد. اما بزرگ‌ترین ارتقای جایگاه او رسیدن به مقام ریاست وزارت امور خارجه انگلستان در سال ۲۰۲۱ بود.
این روند نشان می‌دهد که تراس تنها در ۱۱ سال از ورود به پارلمان، به یکی از کلیدی‌ترین وزارت‌خانه‌ها را تجربه کرد و، اما در نهایت او در دوشنبه ۵ سپتامبر ۲۰۲۲ (۱۴ شهریور ۱۴۰۱) به عنوان رهبر حزب محافظه کار و نخست وزیر جدید بریتانیا برگزیده شد.
۲- سومین زن ساکن ساختمان شماره ۱۰ خیابان داونینگ
لیز تراس، سومین زن در تاریخ سیاسی انگلستان است که منصب نخست‌وزیری را عهده‌دار می‌شود. او بعد از مارگارت هیلدا تاچر (۴ مه ۱۹۷۹ – ۲۸ نوامبر ۱۹۹۰) و ترزا می (۱۳ ژوئیه ۲۰۱۶ – ۲۳ ژوئیه ۲۰۱۹)، به عنوان سومین نخست‌وزیر زن، ساکن ساختمان شماره ۱۰ خیابان داونینگ شده است.
این مساله از این حیث بیشتر اهمیت دارد که بازه زمانی میان ریاست یک زن بر کابینه دولت انگلستان بسیار کوتاه‌تر از تکرار آن در گذشته شده است. بدین شرح که فاصله زمانی به قدرت رسیدن تاچر تا می، قریب به ۲۶ سال بود، اما اکنون در فصله زمانی‌ای سه ساله مجدداً یک زن ریاست کابینه را عهده‌دار شده است.
در سطحی دیگر نمی‌توان نخست‌وزیر لیز تراس را تنها برای جامعه انگلستان دارای اهمیت دانست بلکه در مرزهای فراتر از این کشور نیز حضور یک زن در راس قدرت سیاسی لندن از اهمیت نمادین فوق‌العاده‌ای برخوردار است. هر چند انگلستان پس از همه‌پرسی خروج از اتحادیه اروپا (ژوئن ۲۰۱۶) دیگر از ۳۱ ژانویه سال ۲۰۲۰ عضوی از این اتحادیه نیست، اما اکنون نخست‌وزیری لیز تراس، می‌تواند به افقی برای یک رهبر قدتمند دیگر در قاره سبز تبدیل شود.
در واقع، بعد از کناره‌گیری آنگلا مرکل از صدراعظمی آلمان (۲۰۲۱) که از او به عنوان قدرتمندترین رهبر اروپا و قدرتمندترین زن جهان یاد می‌شد، اکنون اروپا یک رهبر زن دیگر را به خود دیده که بر حسب اتفاق بسیار جاه‌طلب نیز می‌باشد. حال باید منتظر ماند و دید که آیا «تراس» می‌تواند خاطرات و یاد مرکل بزرگ را تجدید کند یا خیر؟
۳- حامی تمام‌عیار انتقال پناهجویان به رواندا
نخست‌وزیر جدید انگلستان در حوزه سیاست‌های مهاجرتی رویکردی نسبتاً رادیکال دارد و در ماه‌های گذشته که سکانداری وزارت خارجه انگلستان را بر عهده داشت، حمایت خود را از طرح انتقال پناهجویان به «رواندا» اعلام کرده بود. بوریس جانسون در اوایل سال جاری میلادی (۲۰۲۲) طرح انتقال پناهجویان از انگلستان به رواندا در قاره آفریقا را اعلام کرد که البته مخالفت نهادهای حقوق بشری در سطح بین‌المللی مانع اجرای این طرح شد.
تراس در ماه‌های گذشته بارها از طرح دولت جانسون برای انتقال پناهجویان حمایت و خواهان اجرایی شدن آن شده است. حتی او در اظهارات‌اش پا را از «رواندا» فراتر گذاشته و معتقد است که باید انتقال پناهجویان به دیگر کشورها نیز مورد توجه قرار بگیرد. بنابر آمارهای ارائه شده از سوی حکومت فرانسه در سال ۲۰۲۱ حدود ۱۰۴ هزار و ۵۷۷ پناهجو وارد این کشور شده که از این تعداد ۲۸ هزار نفر خود را به خاک انگلستان رسانده‌اند. با این وجود تنها در ۸ ماه اول سال جاری میلادی (۲۰۲۲) ۲۶ هزار پناهجو وارد کشور انگلستان شده که شمار قابل توجهی از آن‌ها اهل کشورهای ایران، عراق و سوریه هستند.
در مقطع کنونی بودجه حفاظت از مرزهای انگلستان حدود ۳.۴ میلیارد پوند است، اما تراس وعده داده بود در صورت رسیدن به منصب نخست‌وزیری، بودجه این حوزه را ۲۰ درصد افزایش خواهد داد؛ لذا می‌توان به قدرت رسیدن او را برای پناهجویان خاورمیانه‌ای که قصد ورود به انگلستان را دارند خبری ناخوشایند دانست.
۴- برگزیت و پارادوکس رفتاری تراس
یکی دیگر از دیدگاه‌های قابل توجه نخست‌وزیر جدید انگلستان، رویکرد دوگانه او نسبت به خروج انگلستان از اتحادیه اروپا است. تراس در دوران پیش از همه‌پرسی ۲۰۱۶ طرفدار ماندن بریتانیا در اتحادیه اروپا بود و می‌گفت بریگزیت باعث کاهش تجارت، سرمایه‌گذاری و فرصت‌های شغلی می‌شود، اما پس از پیروزی طرفداران خروج در رفراندوم، او نظرش را تغییر داد و کم‌کم به یکی از سرسخت‌ترین هواداران خروج از این اتحادیه تبدیل شد.
در حقیقت، او در یک چرخش سیاسی بزرگ، در سال ۲۰۱۹ به عنوان وزیر بازرگانی وارد دولت حامی برگزیت جانسون شد و اندکی بعد تصدی مقام وزیر امور خارجه انگلیس را عهده‌دار شد. البته این رویکرد تراس را نمی‌توان دوگانه‌گی شخصیت ارزیابی کرد؛ زیرا چرخش او هم‌خوان با مواضع حزبی‌اش بوده است.
۵- وفاداری با جانسون و حزب محافظه‌کار
لیز تراس از جمله وزاری کابینه دولت جانسون بود که در جریان کناره‌گیری‌های زنجیره‌ای رویه وفاداری با نخست‌وزیر را در پیش گرفت. این سیاست‌مدار ۴۷ ساله که هنگام ورود به رقابت‌های انتخاباتی اعلام کرده بود یک محافظه‌کار است و مانند یک محافظه‌کار دولت را اداره خواهد کرد، در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره علت عدم همراهی با استعفای بیش از پنجاه مقام ارشد دولت جانسون گفت: «من فردی وفادار هستم. من به بوریس جانسون وفادار هستم».
او در سال‌های بعد از ۲۰۱۹ که به عنوان وزیر بازرگانی و بعدتر در ۲۰۲۱ به عنوان وزیر امور خارجه مشغول به کار شد، وفاداری کاملی به مواضع حزب و شخص نخست‌وزیر داشت. او هم‌راستا با مواضع حزب متبوع‌اش، در خط مقدم حمایت از اوکراین و تحریم‌های گسترده علیه روسیه قرار داشته است. از سوی دیگر تراس پیگیری اختلافات با اتحادیه اروپا بر سر برخی بندهای برگزیت از جمله پروتکل ایرلند شمالی را رهبری کرده و با اینکه سال‌های کودکی و نوجوانی را در اسکاتلند سپری کرده، از مخالفان برگزاری همه‌پرسی استقلال در این بخش از بریتانیا است.
۶- شنونده خوبی نیست، اما عاشق سخنرانی است
یکی دیگر از نکات قابل توجه در ارتباط با زندگی و خلقیات نخست‌وزیر جدید انگلستان، تمایل ویژه او به سخنرانی و حرف زدن برای دیگران است. حتی نزدیکان و کسانی که با تراس دیدار داشته به هیچ عنوان او را شنونده خوبی نمی‌دانند.برای نمونه، وزیر پیشین امور مدارس درباره ورود لیز تراس به دولت انگلیس در مصاحبه با اسکای نیوز گفته بود، او به‌عنوان وزیر مشاور، فرد بسیار فعالی بود و کار کردن با او لذت‌بخش بود «اما او را نمی‌توان شنونده خوبی دانست. او ترجیح می‌دهد برای مردم صحبت کند تا اینکه بخواهد به دیدگاه‌های آن‌ها گوش کند». حتی «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه در نشست خبری بهمن ماه سال گذشته پس از دیدار با تراس، درباره این گفتگو اعلام کرد: «انگار با یک فرد ناشنوا حرف می‌زدم که در محل حضور دارد، اما چیزی نمی‌شنود».
نظر شما