به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد علی شمخانی ۱۰ سال پیش، با حکم حسن روحانی به این سمت منصوب شده بود. شمخانی یک از مهره‌های اصلی مذاکرات با کشورهای همسایه در یک سال گذشته به‌حساب می‌آمد.
شمخانی در توافق ایران و عربستان نیز نقش پررنگی ایفا کرد و گفته می‌شد در پیگیری مذاکرات برجام نیز نقش دارد. درباره دیدگاه و نقش شمخانی در پرونده برجام نظرات مختلفی ارائه می‌شود. برخی او را یکی از مخالفان برجام می‌دانند. شمخانی سال ۹۸ در مصاحبه‌ای با ان بی سی نیوز گفته بود نباید برجام را در دوران اوباما امضا می‌کردیم. اظهاراتی که در داخل کشور واکنش‌هایی نیز به دنبال داشت.
برخی نیز اظهارات او را در راستای مذاکرات با روشی دیگر تفسیر می‌کنند. آنها شمخانی را یکی از افرادی می‌دانستند که در دولت فعلی قدرت چانه‌زنی و مذاکره داشت و رفتن او را نشانه خوبی برای پرونده برجام نمی‌دانند.
دیاکو حسینی، تحلیلگر مسائل استراتژیک در گفتگو با سایت تجارت‌نیوز درباره تاثیر برکناری علی شمخانی بر سیاست خارجه ایران می‌گوید: «برای فهمیدن اینکه دبیر شورای عالی امنیت ملی چقدر می‌تواند در سیاست خارجه نقش داشته باشد، باید به نقش این دبیرخانه توجه کنیم. دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی، قلب ارزیابی‌ها، رایزنی‌ها و تحلیل‌هایی‌ست که در نهایت به دست اعضای شورا می‌رسد و می‌تواند در تصمیم‌گیری نهایی نقش داشته باشد. بنابراین نوع سازماندهی این دبیرخانه در هر دوره تعیین‌کننده است. جدای از دبیر، افرادی که در این دبیرخانه به کار گرفته می‌شوند هم اهمیت دارند. از سوی دیگر جهت‌گیری شخصی و سیاسی دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز مهم است.»
این تحلیلگر مسائل استراتژیک می‌گوید: «توافق برجام در سال ۲۰۱۵ و تصمیم ایران برای خروج پلکانی از تعهدات، بعد از خروج امریکا از برجام، همه تصمیماتی بودند که در سطح عالی نظام گرفته شد. بنابراین دبیرخانه شورای عالی امنیت هم وظیفه داشت که با همه ارکان نظام وارد گفت‌وگو شود و با بررسی سناریوهای مختلف تصمیم می‌گرفت.»
او ادامه می‌دهد: «همان زمان شورای عالی امنیت ملی با برجام موافق بود؛ البته نه به این معنا که همه موافق برجام بودند، البته که مخالفانی هم داشت؛ اما تصمیم نهایی، تصمیم نظام بود. اما اینکه چرا بعدها آقای شمخانی با برجام ابراز مخالفت کرد، شاید از اول مخالف بوده، اما در آن زمان ما نشانه‌ای از او دریافت نکردیم. احتمال دوم هم این است که بعد از پایان دولت دوازدهم همچنان در آن سمت بودند، به عنوان سیاستگذار مذاکرات هسته‌ای هم به کار خود ادامه دادند، باید موضعی می‌گرفتند که امکان چانه‌زنی بالا را در مذاکرات برای ایران فراهم کند. ممکن است برای تقویت بنیه مذاکره‌کنندگان جدید این موضع را گرفته باشند.»
رفتن شمخانی چه تاثیری در روند مذاکرات هسته‌ای ایران دارد؟ حسینی می‌گوید: «تا انتخابات ریاست جمهوری امریکا توافقی نخواهیم داشت و رفتن او در این مقطع تاثیری روی برجام ندارد. آخرین ماموریت او برای تنش‌زدایی با کشورهای عربی نیز به پایان رسید.»
او ادامه می‌دهد: «فکر می‌کنم که انتخاب آقای احمدیان بیشترین انطباق را با این شرایط داشت. اینکه در صحنه سیاست شناخته‌شده نیست، نقطه قوت است و نشان می‌دهد که او وارد مجادلات سیاسی در سطح جامعه نشده است.»
حسینی در پایان می‌گوید: «دبیر شورای عالی امنیت به تنهایی کاری را برای سیاست خارجه انجام نمی‌دهد. دبیرخانه متشکل از کارشناسان حوزه‌های مختلف است. دبیر هم جمع‌بندی نهایی را از طریق این افراد انجام می‌دهد. نوع چینش این افراد می‌تواند به دبیر در تصمیمات سیاست خارجه کمک کند.»
نظر شما