گروه صنعت پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد بیژن زنگنه وزیر نفت معتقد است ساخت پالایشگاه برای پالایش ۲.۵ میلیون بشکه نفت کثافت کاری است. شیخ الوزرای ایران همچنین در گذشته معتقد بود و البته هست که ساخت پالایشگاه در کشور بسیار گران و هزینه بر است. فردی که ۱۶ سال عالیترین سمت صنعت نفت را به دوش می کشد به دلیل عدم اعتقاد به سود ده بودن پالایشگاه سازی در کشور به طور کل پالایشگاه سازی را در کشور فراموش کرد و به سمت طرح های بدون مطالعه کارشناسی رفت که صد البته باید تاکید داشت این طرح ها با اغراض غیرمشخص احداث شده اند مانند خط اتیلن غرب که خوراک اتیلن را از جنوب ایران به شمال غربی کشور می رساند و محصولات تولیدی دوباره از شمال غربی به جنوب کشور برای صادرات ارسال می شود. پرداختن به این موضوعات و موارد مشابه در فرصت های بعد به طور مفصل انجام خواهد شد.
*ایران اولین تولیدکننده بنزین در منطقه
ایران ۱۰ پالایشگاه دارد که ۹ پالایشگاه کار پالایش نفت خام را انجام می دهد و یک پالایشگاه که در آن میعانات گازی پالایش می شود. اگرچه زنگنه در همین چند هفته پیش اعلام کرد پالایشگاه ستاره خلیج فارس در دوران اصلاحات پایه گذاری شده است اماباید گفت زنگنه تمایل داشت مجتمع های پتروشیمی احداث شود تا پالایشگاه و حتی معتقد بود نفت خام را باید با بنزین تبادل کرد که این اتفاق در سالهایی که زنگنه وزیر نفت بود رخ داد.
در آخرین سالهای وزارت زنگنه در نفت طی دولت اصلاحات، در کشور روزانه ۴۰ میلین لیتر بنزین تولید می شد که به گواه تاریخ و آمار های موجود در شرکت ملی پالایش و پخش روزانه حدود ۲۲ میلیون لیتر نیز بنزین وارد می شد اما خروج زنگنه از وزارت نفت همزمان شد با نهضت بهبود کیفیت محصولات پالایشی که این مسئله نشان می دهد اگر این طرح ها نبودند و پالایشگاه ستاره خلیج فارس ساخته نمی شد امروز قطعا واردکننده درجه یک بنزین درجهان بودیم.
براساس آمار هایی که شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران اعلام کرده است در حال حاضر با راه اندازی و بهره برداری از واحدهای ارتقای کیفیت فرآورده های نفتی ظرفیت تولید بنزین ۱۱۵ میلیون لیتر و گازوئیل ۱۲۵ میلیون لیتر در روز است.باید گفت با همین مقدار تولید بنزین در کشور ایران رتبه نخست اعضای اوپک را در صنعت پالایش دارد.
*زنگنه دست به سیاه وسفید پالایشگاه سازی نزد
فرهاد احمدی، مدیرعامل اسبق شرکت ملی و مهندسی ساختمان نفت در مورد روند ساخت پالایشگاه در ایران می گوید: «پالایشگاه ستاره خلیج فارس و دیگر پالایشگاه ها در زمان زنگنه استارت نخورد. زمانی که ستاره خلیج فارس به زنگنه تحویل داده شد ۷۹ درصد پیشرفت داشت. بنابراین در طول سال های گذشته زنگنه کلنگ هیچ پتروشیمی و پالایشگاهی را نزد.» حالا همین زنگنه که به لطف همت قرارگاه سازندگی سپاه و تلاش نیروهای ایرانی توانسته است بحران مصرف بنزین را از سر بگذراند، به انتقاد از ساخت پالایشگاه می پردازد.
وی ادامه می دهد: ساخت پالایشگاه منحصر به مصرف داخلی نیست. تولیدات پتروپالایشی، محصولات استراتژیکی هستند که در زمینه صادرات و ارزآوری هم بسیار مستعد می باشند. در یک مورد اخیر، صادرات میلیون ها لیتر بنزین به کشور ونزوئلا، نه تنها برای کشور ارزآوری داشت، که با اقتدار توانست جایگاه ایران را در حوزه تجارت بین الملل با وجود تحریم های آمریکا تقویت کند.
احمدی تصریح می کند: توسعه سرمایه گذاری در صنایع پالایشی در تمام دنیا به ویژه آسیا در شرایطی است که عملکرد زنگنه در ساخت پالایشگاه‌ها تقریبا صفر بوده است در همین چند سال اخیر نیز زنگنه و تیمش عملکردی در افزایش تولید بنزین نداشته اند در زمان وزارت آقای زنگنه هیچ پروژه‌ی بهینه‌سازی برای پالایشگاه‌ها صورت نگرفته است. در این دولت نه تنها در حوزه پروژه‌های آپگریدینگ پالایشگاه‌ها هیچ اقدامی صورت نگرفته؛ بلکه در حوزه پالایشگاه‌سازی هم کاری انجام نداده‌اند.
وی با اشاره به اینکه پارس‌جنوبی جزو میادین مشترک ماست و وظیفه داریم این میادین را توسعه بدهیم گفت: مسئولان فعلی که در گذشته نیز مسئولیت داشتند عادت دارند تمام تخم مرغ های خود را در یک سبد بگذارند که این مسئله موجب شد ایران برای سالهای مدید وارد کننده بنزین باشد.
احمدی ادامه می دهد: زنگنه نگاه غیرکارشناسی به پالایشگاه سازی دارد که البته اصلاح پذیر هم نیست، به آقای زنگنه می گویم اگر همین دید گاه در دولت نهم و دهم نیز وجود داشت امروز خبری از صادرات بنزین ایران نبود.
کارشناسان معتقدند که بی‌توجهی به پالایشگاه‌سازی ناشی از تفکرات حاکم بر وزارت نفت در دوره‌های مختلف بوده است، تفکری که بیژن زنگنه، وزیر نفت فعلی آن را نمایندگی می‌کند. حاصل این نگاه آن بوده است که «در طول چهار دوره ریاست زنگنه در وزارت نفت هیچ پروژه پالایشی کلید نخورده است. در نتیجه با اعمال تحریم‌های نفتی آمریکا، وزارت نفت حتی در خام‌فروشی نفت نیز دچار مشکل شده و دولت را با کسری بودجه ۱۵۰ هزار میلیارد تومانی مواجه کرده است».
جلیل سالاری، معاون اسبق مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی می‌گوید: «آقای زنگنه نگاهش به سمت ساخت پالایشگاه و پتروپالایشگاه نیست. ایشان می‌گوید نفت خام می‌فروشم، بنزین وارد می‌کنم. ما گفتیم آقای زنگنه پروژه پتروپالایشگاه و پالایشگاه‌سازی نشان می‌دهد سودآوری دارد. گفت: نه، پروژه اقتصادی نیست. گفتیم این عدد و ارقام است. ما هم مطالعه نکردیم، شرکت خارجی مطالعه کرده است. ایشان باز هم قبول نکرد».
همچنین هدایت‌الله خادمی، عضو کمیسیون انرژی مجلس می‌گوید: «تیمی که الآن در وزارت نفت هستند مخالف با تبدیل نفت خام به فراورده‌های با ارزش دیگری بودند. یعنی همان موقع‌ها بحث بود که بالاخره شما این نفت را خام نفروشید، آن را تبدیل به فراورده‌های باارزش دیگر از جمله بنزین کنید. ولی دوستان می‌گفتند که خام فروشی نفت و واردات بنزین خیلی بهتر است از اینکه ما پالایشگاه بزنیم».
به هرحال، زنگنه در طول سالهای طولانی صدارت بر وزارت نفت هیچ پالایشگاهی نساخته و نشان می‌دهد برنامه‌ای هم برای این موضوع ندارد. این بی‌اعتقادی او به ساخت پالایشگاه، کشور را تا مرز بحران پیش برده و اگر ورود سپاه به این حوزه و ساخت پالایشگاه عظیم ستاره خلیج‌فارس نبود، چه بسا پس از حذف سهمیه‌بندی و افزایش شدید مصرف بنزین در این دولت در کنار نبود پالایشگاه برای تأمین بنزین، کشور در شرایط تحریمی، با بحران شدیدی در زمینه سوخت دچار می‌شد.
نظر شما