ارتباط وسواس فکری و عملی با افزایش خطر سکته مغزی

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از خبرگزاری علم و فناوری؛ طبق تعریف موسسه ملی سلامت روان، OCD اختلالی شایع، مزمن و طولانی‌ مدت است که فرد در آن دچار افکار (وسواس فکری) و رفتار (وسواس عملی) غیرقابل کنترل و مکرر می‌ شود و احساس می‌کند که باید چندین‌بار این افکار و رفتار را تکرار کند. البته این وسواس ممکن است روی هر چیزی متمرکز شود؛ اما در اغلب موارد، وسواس عملی مستقیما به وسواس فکری مربوط است.

به نقل از مجله اینترنتی دکتر عبیدی؛ در اختلال وسواس، فکری استرس‌زا، ناخوشایند و بی‌ربط دائم سراغ فرد می‌آید و فرد درنتیجه‌ رنج ناشی از این فکر و عدم توانایی در بیان این رنج، احساس نیاز می‌کند که یک رفتار خاص را دائماً تکرار کند. افکار استرس‌زا، ناخواسته و بی‌ربط که مداوم به ذهن خطور می‌نماید را وسواس فکری و زمانی که فرد احساس نیاز می‌کند تا یک رفتار خاص را مداوم تکرار نماید وسواس عملی می‌گویند. ممکن است اختلال وسواس، پایه ارثی و ژنتیک داشته باشد. وقایع ناخوشایند یا روابط ناسالم خانوادگی نیز اختلال وسواس را آغاز یا وخیم‌تر می‌کند.

اختلال وسواس یا OCD  می‌تواند در کودکی، در اغلب مواقع نزدیک ده‌سالگی خود را نشان دهد. بعید است بعد از سن ۳۰ سالگی اختلال وسواس آغاز شود. مبتلایان به وسواس به سبب اندیشه‌های ناخواسته و ناراحت‌کننده که مدام به ذهنشان خطور می‌کند، رنج زیادی می‌کشند و برای کنترل این رنج، بدون این که از آن صحبت کنند رفتارهایی تکراری از خود بروز می‌دهند.

بر اساس مطالب منتشر شده در زومیت؛ انجام کارهای معمول برای فرد مبتلا به OCD چالش‌برانگیز است. فرد مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی به‌طور معمول شرایط زیر را تجربه خواهد کرد:

• افکار یا اعمالی که احساس می‌کند قادر به کنترل آن‌ها نیست.
• شکایت از بروز افکار و وسواس‌های ناگهانی
• ترس، شک یا اعتقاد به اینکه کارها باید به روش خاصی انجام شود
• ناراحتی و پریشانی
• وقت زیادی صرف تمرکز بر وسواس‌های فکری خود می‌کند که این امر موجب اختلال در فعالیت‌های شخصی، اجتماعی و شغلی او می‌شود.

انواع مختلف اختلال وسواس فکری عملی

OCD می‌تواند از طرق گوناگون بر افراد تأثیر بگذارد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

وسواس بررسی: فرد مبتلا به OCD ممکن است نیاز به بررسی مکرر مشکلات را احساس کند که این وضعیت ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• بررسی شیرهای آب، دزدگیرها، قفل درها، چراغ‌های خانه و لوازم خانگی برای جلوگیری از نشت، آسیب یا آتش سوزی
• بررسی بدن برای مشاهده علائم بیماری
• از ترس اینکه مرتکب اشتباهی نشده باشد، به‌طور مداوم شرایط و کارهای خود را بررسی می‌کند.

ترس از آلودگی: برخی از افراد مبتلا به OCD ترس از آلودگی و کثیفی دارند و به‌طور مداوم در حال شست‌وشو هستند. آن‌ها ممکن است از آلوده شدن اشیائی که لمس می‌کنند هم ترس داشته باشند. این نوع از اختلال وسواس فکری می‌تواند منجر به بروز شرایط زیر شود:

• مسواک زدن بیش از حد یا شستن مرتب دست
• شستشو و تمیز کردن مداوم دستشویی، آشپزخانه و سایر اتاق‌ها
• دوری از شلوغی و ازدحام جمعیت به دلیل ترس از ابتلا به میکروب

جمع‌آوری وسایل دورریختنی: این وضعیت شامل افرادی می‌شود که قادر به دور انداختن اموال استفاده‌شده یا بی‌فایده خود نیستند.

افکار ناخواسته: این نوع OCD موجب می‌شود که فرد در برابر تکرار افکار ناخواسته، احساس ناتوانی کند. این وضعیت ممکن است شامل بروز رفتارهایی همانند خشونت، خودکشی یا آسیب رساندن به دیگران باشد. در نظر داشته باشید که این افکار ممکن است باعث پریشانی شدید در فرد شود.

تقارن و نظم: فرد مبتلا به این نوع اختلال وسواس فکری ممکن است احساس کند که برای جلوگیری از صدمه به اشیا، آن‌ها باید با نظم و ترتیب خاصی کنار هم چیده شوند. به‌طور مثال ممکن است مرتبا کتاب‌ها را در یک قفسه مرتب کنند.

OCDدر کودکان

اولین علائم OCD اغلب در سنین بلوغ ظاهر می‌شود؛ اما گاهی اوقات در کودکی هم بروز می‌کند. عوارض در جوانان و کودکان مبتلا به این اختلال به شرح ذیل است:

• اعتماد به نفس پایین
• اخلال در انجام کارهای روزمره
• مشکل در تکمیل کارهای مدرسه
• ابتلا به بیماری‌های جسمی ناشی از استرس
• وجود مشکل در شکل‌گیری یا حفظ دوستی

هنگامی که OCD از کودکی شروع می‌شود، ممکن است مردان را بیشتر از زنان درگیر کند. بااین‌حال، این اختلال در بزرگسالی بر مردان و زنان به یک میزان تأثیر می‌گذارد.

دلایل ایجاد OCD

پژوهشگران هنوز به‌طور دقیق نمی‌دانند که چه عواملی باعث بروز اختلال وسواس فکری عملی در افراد می‌شود؛ اما نظریه‌های مختلفی در مورد این شرایط وجود دارد، به‌طور مثال، عوامل ژنتیکی، عصبی، رفتاری، شناختی و محیطی ممکن است در پیدایش این بیماری دخیل باشند.

علل ژنتیکی: به‌نظر می‌رسد OCD در خانواده‌ها وجود دارد که این نشان‌دهنده وجود پیوند ژنتیکی احتمالی است؛ البته کارشناسان در حال بررسی دقیق این موضوع هستند. مطالعات تصویربرداری نشان داده است که مغز افراد مبتلا به OCD تفاوت‌های مشخصی در عملکرد دارد. به‌عنوان مثال ژن‌هایی که بر نحوه پاسخ مغز به انتقال‌دهنده‌های عصبی دوپامین و سروتونین تأثیر می‌گذارند، ممکن است در ایجاد این اختلال نقش داشته باشند.

دلایل مرتبط با خود ایمنی: گاهی علائم OCD در کودکان پس از عفونت ظاهر می‌شود:این عفونت ها عبارتند از.

• عفونت‌های استرپتوکوکی گروه A از جمله استرپتوکوک گلو
• بیماری لایم
• ویروس آنفلوانزای H۱N۱

گاهی پزشکان وقوع این علائم OCD را سندرم عصبی روانی حاد کودکان (PANS) می‌نامند. در کودک مبتلا به PANS، علائم به‌طور ناگهانی شروع می‌شود و در عرض ۲۴ الی ۷۲ ساعت به‌شدت کامل می‌رسد؛ سپس ممکن است ناپدید شود اما دوباره قابل بازگشت است.

علل رفتاری: یک مطالعه نشان می‌دهد که فرد مبتلا به OCD یاد می‌گیرد که با انجام برخی کارها از ترس مرتبط با موقعیت‌های خاص یا اشیا جلوگیری کند تا خطر را کاهش دهد. ترس اولیه ممکن است در حدود یک دوره استرس شدید همانند یک واقعه آسیب‌زا آغاز شود. در حقیقت هنگامی که فرد شی یا شرایطی را با احساس ترس مرتبط می‌کند، از آن شی یا موقعیت دوری خواهد کرد. این شرایط ممکن است بیشتر در بین افراد دارای استعداد ژنتیکی این اختلال دیده شود.

علل شناختی: نظریه دیگر این است که OCD زمانی شروع می‌شود که افراد تفکرات خود را بد تعبیر کنند. برخی افراد در بعضی مواقع افکار ناخواسته یا ناگهانی دارند؛ اما برای افراد مبتلا به OCD، اهمیت این افکار شدیدتر و جدی‌تر است. به‌عنوان مثال شخص ممکن است تحت فشار شدید فکری آسیب رساندن به یک نوزاد باشد. او ممکن است این افکار را نادیده بگیرد؛ اما اگر افکار ادامه پیدا کنند، ممکن است مفهوم غیرقابل توجیهی به خود بگیرند. یک فرد مبتلا به OCD ممکن است متقاعد شود عملی که در فکر انجام می‌شود احتمالا وجود دارد. به همین خاطر آن‌ها در پاسخ، اقدامات مستمر و مفرط انجام می‌دهند تا از تهدید یا خطر جلوگیری کنند.

علل محیطی: وقایع استرس‌زای زندگی ممکن است باعث ابتلا به اختلال وسواس فکری در افراد مستعد این بیماری شود. بسیاری از افراد گزارش داده‌اند که علائم ممکن است در طی ۶ ماه پس از حوادث مختلف از جمله موارد زیر رخ دهد:

• زایمان
• عوارض دوران بارداری
• درگیری یا مشکل شدید
• بیماری جدی
• آسیب مغزی

تشخیص اختلال وسواس فکری عملی

پزشکان هنگام تشخیص OCD به‌دنبال معیارهای خاصی هستند، از جمله: وجود وسواس، اجبار یا هر دو. بسیاری از اختلالات دیگر همانند افسردگی و اضطراب دارای ویژگی‌های مشابه با OCD هستند و می‌توانند درکنار این بیماری بروز کنند.

روش‌های درمان اختلال وسواس فکری

درمان‌های مؤثری برای این بیماری وجود دارد که بهترین نوع آن باتوجه‌به علائم و میزان تأثیر آن بر زندگی و رفاه فرد متفاوت است. برخی از روش‌های درمانی مؤثر برای این اختلال در زیر آورده شده است که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت:

رفتار درمانی شناختی: این نوع روان درمانی که گاهی CBT نامیده می‌شود، می‌تواند به فرد کمک کند تا طرز تفکر، احساس و رفتار خود را تغییر دهد. توجه داشته باشید که این روش ممکن است شامل دو روش درمانی مختلف به‌نام‌های قرار گرفتن در معرض و پیشگیری از پاسخ (ERP) و شناخت درمانی باشد. ERP شامل موارد زیر است:

قرار گرفتن در معرض: این روش فرد را در معرض موقعیت‌ها و اشیائی قرار می‌دهد که باعث ترس و اضطراب او می‌شوند. به‌کارگیری این روش با گذشت زمان، ازطریق فرایندی به‌نام عادت، منجر به کاهش یا از بین رفتن اضطراب خواهد شد. این روش به فرد می‌آموزد که در برابر انجام رفتارهای اجباری مقاومت کند.

داروها: تعدادی از داروها از جمله مهارکننده‌های انتخابی جذب مجدد سروتونین (SSRI) که نوعی داروی ضد افسردگی محسوب می‌شوند، می‌توانند به درمان اختلال وسواس فکری کمک کنند. پزشک ممکن است در مقایسه با افسردگی، دوز بالاتری از این داروها را برای درمان OCD تجویز کند. در نظر داشته باشید که فرد ممکن است پس از گذشت ۳ ماه هم متوجه نتیجه مصرف این داروها نشود. بهتر است بدانید که تقریبا نیمی از افراد مبتلا به OCD به درمان SSRI پاسخ نمی‌دهند و ممکن است پزشکان داروهای ضد روان‌پریشی هم تجویز کنند. در سال ۲۰۱۰، برخی از محققان متذکر شدند که داروی سل D-cycloserine درکنار CBT ممکن است به درمان OCD کمک کند و ممکن است مصرف آن در افراد دارای اضطراب اجتماعی هم مؤثر باشد.

افراد مبتلا به OCD در شرایط کرونا

افراد مبتلا به وسواس فکری، افکار مداوم یا تکرار شونده‌ای تجربه می‌کنند که آزاردهنده است و باعث اضطراب می‌شود. از این رو، برخی از جنبه‌های بیماری همه‌گیر COVID-۱۹ همانند شستن مکرر دست‌ها و بررسی مکرر اخبار هم ممکن است باعث اضطراب و رفتارهای تکراری در افراد مبتلا به OCD شود. اختلال وسواس فکری عملی می‌تواند به طرق مختلفی ظاهر شود؛ اما در طی بیماری همه‌گیر COVID-۱۹، ممکن است فرد متوجه شود که برخی وسواس‌هایش بیشتر از دیگران است.

آلودگی یکی از ترس‌های رایج در بین افراد مبتلا به OCD است. کنار آمدن با این شرایط در شرایط عادی ممکن است دشوار باشد؛ اما در طی بیماری همه‌گیر COVID-۱۹، ممکن است حتی چالش‌برانگیزتر شود. در حقیقت ویروس کرونا ممکن است باعث شود افراد مبتلا به OCD اقدامات فوق‌العاده‌ای برای ایمن نگه داشتن خود و خانواده‌شان انجام دهند که این اقدامات می‌تواند شامل شستشوی مکرر دست، تمیز کردن یا ترس از ترک خانه باشد.

نگرانی در مورد آسیب رساندن به دیگران به‌طور تصادفی یا عمدی، یکی دیگر از ویژگی‌های مشترک OCD است که در شرایط کرونا افراد مبتلا به این اختلال ممکن است نگران انتقال بیماری به شخص دیگر باشند یا ممکن است برای جلوگیری از انجام این کار افراط کنند. بیماری COVID-۱۹ ممکن است ترس و رفتارهای مرتبط با اختلال وسواس فکری را تحریک کند. این عوامل محرک عبارت‌اند از:

•     توصیه برای شستن دست‌ها در بیشتر مواقع
•     تأکید بر روش‌های مناسب شستن دست
•     نیاز به تمیز کردن دست‌ها در زمان بازگشت فرد به خانه
•     ترک خانه فقط برای غذا و سایر نیازهای زندگی

در سراسر جهان، سکته مغزی دومین علت اصلی مرگ پس از بیماری قلبی است. سکته مغزی یک فوریت پزشکی است که وقتی جریان خون و اکسیژن به مغز قطع می شود، معمولاً توسط لخته خون (سکته مغزی ایسکمیک) اتفاق می افتد. کمتر شایع است سکته از ترکیدگی رگ خونی که باعث خونریزی در مغز می شود (سکته مغزی خونریزی دهنده). در هر دو نوع سکته مغزی، درمان فوری برای جلوگیری از آسیب مغزی ، ناتوانی یا مرگ بسیار حیاتی است. مخفف F.A.S.T. می تواند به افراد کمک کند علائم هشدار دهنده و آنچه باید انجام دهند را به خاطر بسپارند: افتادگی صورت F ، ضعف بازو A ، دشواری گفتار S و زمان T برای تماس.

Ya-Mei Bai نویسنده ارشد مطالعه گفت: نتایج مطالعه ما نشان می دهد باید افراد مبتلا به OCD را به حفظ یک شیوه زندگی سالم مانند ترک یا عدم استعمال سیگار ، انجام فعالیت بدنی منظم و کنترل وزن سالم برای جلوگیری از عوامل خطر مرتبط با سکته مغزی تشویق کرد.

آیا OCD می تواند خطر سکته مغزی را افزایش دهد؟

برای پی بردن به این موضوع ، محققان سوابق بهداشتی ۲۰۰۱-۲۰۱۰ را از پایگاه تحقیقات ملی بیمه سلامت تایوان بررسی کردند تا خطر سکته مغزی را بین ۲۸۰۶۴ بزرگسال مبتلا به OCD و ۲۸،۰۶۴ بزرگسال که OCD ندارند مقایسه کنند. میانگین سنی تشخیص ۳۷ سال بود و زنان و مردان تقریباً به یک اندازه در داده ها نشان داده شدند. محققان خطر سکته مغزی را بین دو گروه تا ۱۱ سال مقایسه کردند.

تجزیه و تحلیل

• در بزرگسالان مبتلا به OCD بیش از سه برابر سکته مغزی لخته خون در مقایسه با بزرگسالانی که OCD ندارند ، وجود دارد. بیشترین خطر در بزرگسالان ۶۰ سال و بالاتر بود.
• OCD حتی پس از کنترل سایر عوامل شناخته شده برای افزایش خطر سکته مغزی ، یک فاکتور خطر مستقل برای سکته مغزی ایسکمیک بود ، از جمله چاقی ، بیماری قلبی ، سیگار کشیدن ، فشار خون بالا ، کلسترول بالا و دیابت نوع ۲.
• هیچ تفاوتی در خطر سکته مغزی خونریزی دهنده (ترکیدن رگ خونی) یافت نشد.
• به طور مشابه ، داروهای درمان OCD با افزایش خطر سکته مغزی همراه نبودند.

محدودیت های مطالعه این بود که در بین بیمارانی که به دنبال مراقبت های بهداشتی بودند فقط سکته مغزی را شامل شد، بنابراین برخی موارد ممکن است از دست رفته باشند. این مطالعه فقط می تواند ارتباطی بین OCD و سکته بعدی را نشان دهد و علت و معلول را مشخص نمی کند.

Bai گفت: تحقیقات بیشتری برای درک اینکه چگونه فرایندهای ذهنی مرتبط با OCD ممکن است خطر سکته مغزی ایسکمیک را افزایش دهد ، لازم است.

نکات برجسته تحقیق

• بزرگسالان مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی بیش از سه برابر بیشتر از افراد فاقد این اختلال در سنین بالاتر دچار سکته مغزی ایسکمیک می شوند.
• بزرگسالان مبتلا به OCD برای جلوگیری از سکته مغزی باید سبک زندگی سالمی از جمله عدم استعمال دخانیات ، ورزش و کنترل وزن مناسب را حفظ کنند.
• متخصصان مراقبت های بهداشتی باید بیماران مبتلا به OCD را از نظر افزایش خطر سکته مغزی ایسکمیک از نزدیک تحت نظر بگیرند.

در پایان

اختلال وسواس فکری عملی یا OCD یک بیماری روانی است که فرد طی آن افکار یا احساساتی را به‌صورت ناخواسته تجربه می‌کند. اگر فرد مبتلا به OCD خفیف تحت درمان قرار نگیرد، ممکن است علائم بهبود پیدا کنند؛ اما علائم OCD متوسط ​​یا شدید بدون درمان بهبود نمی‌یابند و ممکن است بدتر شوند. انجام روش‌های درمانی برای OCD می‌تواند مؤثر باشد، اما باید به‌طور مداوم انجام شود. در بعضی از افراد، علائم این اختلال در اواخر زندگی دوباره ظاهر می‌شوند. هر کسی که ممکن است دچار OCD شود یا به وجود آن مشکوک است، باید تحت مراقبت و راهنمایی‌های حرفه‌ای و کارآمد قرار بگیرد.