به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از ورزش سه، حمیدرضا صدر نویسنده و محقق فوتبال در سلسله یادداشتهای خود برای ما داستانی از گذشته فوتبال ایران را نقل کرده بود که بازنشر آن در حال و هوای این روزها خالی از لطف نیست.
پیروزی برابر استرالیا
جمعه چهارم آذر ۱۳۵۶: ایران - استرالیا. پیروزی برابر استرالیا که چهار سال پیش ایران را حذف کرده بود، تیم ملی را راهی جام جهانی ۱۹۷۸ در آرژانتین می‌کرد. ایران با ده امتیاز سرگروه بود، کویت هشت امتیازی، کره جنوبی هشت امتیازی و استرالیا هفت امتیازی. پیروزی تیم ملی مترادف بود به صعود به جام جهانی و ناکامی‌اش، سرنوشت را به نبرد روز آخر برابر کویت می‌کشید. جایی که کویتی‌ها به رهبری ماریو زاگالو امیدوار بودند در آخرین دیدار که در زمین‌شان برگزار می‌شد، جواز سفر را به چنگ آورند. ولی در آن بعد از ظهر همه ایرانیان برای نخستین حضور تیم ملی در جام جهانی بی‌تابی می‌کردند. همه به پایان انتظار در تهران دل سپرده بودند.
حسن روشن که در دیدار رفت، استرالیایی‌ها را به بند کشیده بود مصدوم بود و تیم ملی ترکیب آشنایی داشت: ناصر حجازی درون دروازه، نصراله عبدالهی و حسین کازرانی در قلب دفاع، حسن نظری و آندرانیک اسکندریان دو مدافع کناری، کاپیتان علی پروین، حسن نایب‌آقا و محمد صادقی و ابراهیم قاسمپور در خط میانی و غفور جهانی و رضا عادلخانی در خط حمله. سکوهای استادیوم صدهزار نفری پر شدند و سه فرزند شاه، رضا پهلوی، فرحناز پهلوی و علیرضا پهلوی در جایگاه ویژه به تماشای نبرد تاریخ ساز نشستند.
بازی با برتری نسبی ایران آغاز شد و با همان برتری هم ادامه یافت. نیمه نخست در آستانه پایان بود که پروین از جناح راست موازی با خط طولی از بند مدافع استرالیایی گریخت و توپ را زمینی سانتر کرد. غفور جهانی که وظیفه‌اش درگیر شدن با مدافعان میانی استرالیا بود آن جا بود و در آستانه دروازه ظاهر شد و توپ با عبور از آلن موهر دروازه بان سردرگم استرالیا، درون دروازه جای گرفت. یک نیمه در راه بود، ولی چهار مرد میانی ایران اجازه ندادند جرقه‌های استرالیایی به آتش بدل شوند و مدافعان بی اشتباه راه را بر زردپوش‌ها بستند. استرالیایی‌ها که در ملبورن با یک گل برابر ایران شکست خورده بودند، در تهران هم با همان نتیجه مغلوب شدند تا دیدار آخر تیم ملی در زمین کویت به بازی تشریفاتی بدل شود. تیم ب ایران در کویت با دو گل بهتاش فریبا و حبیب خبیری ۲-۱ کویتی‌ها را به زانو درآورد و تیم ملی به عنوان تنها نماینده آسیا، بی‌شکست راهی آرژانتین شد.
نیش از نوع بی‌بی‌سی
راهیابی ایران به جام جهانی همزمان بود با ناکامی تیم ملی انگلیس در رقابت‌های مقدماتی برابر ایتالیا. انگلیس که در جام جهانی ۱۹۷۴ غایب بود جام ۱۹۷۸ را هم از دست داد که مصیبتی برای فوتبال انگلیس بشمار می‌رفت. در چنین قابی، کارشناس رادیو بی‌بی‌سی پس از صعود ایران، از راه یافتن ایران به جام جهانی اظهار تاسف کرد و حاکمیت تیم ملی طی یک دهه در آسیا را نادیده گرفت. در حالی که احتمالا به دلیل حضور فرانک اوفارل، مربی سابق منچستر یونایتد روی نیمکت تیم ملی و فتح بازی های آسیایی ۱۹۷۴، با تیم ملی ایران آشنا بود و می‌دانست حشمت مهاجرانی دستیار اوفارل بود. می‌دانست سه بریتانیایی دیگر یعنی جرج اسکینر، دنی مک لنان و آلن راجرز مدت طولانی را در فوتبال ایران سپری کرده‌اند. می‌دانست ایران طی سه دوره پیاپی قهرمان جام ملت‌های آسیا شده و در المپیک ۱۹۷۶ هم بازیهای جانانه‌ای ارائه داده است.
با این وصف، شکست استرالیا از ایران به دلیل نزدیکی فراوان انگلیسی‌ها و استرالیایی‌ها بازتاب گسترده‌ای در بریتانیا پیدا کرد و کارشناس رادیو بی‌بی‌سی هم واکنش بیش از حد منفی به صعود ایران نشان داد. او با واژه‌های نیشداری گفت "... اگر کسی انتظار دارد تیم ملی فوتبال ایران با جام جهانی به کشور بازگردد چیزی از فوتبال نمی‌داند... بازیکنان ایران در عرصه جهانی تجربه کافی ندارند و برابر تیم‌هایی که از پیشقراولان فوتبال جهان به حساب می‌آیند نمی‌توانند عرض اندام کنند... خیلی‌ها می گویند عادلانه نیست تیم‌هایی چون انگلیس، بلژیک و شوروی و یوگسلاوی راهی آرژانتین نشوند و تیمی مثل ایران راهی آرژانتین شود".
حشمت مهاجرانی بلافاصله در صفحه اول روزنامه اطلاعات پنجشنبه دهم آذر ۱۳۵۶ به پاسخگویی روی آورد و گفت "... رادیو لندن که در دست‌زدن به مانورهای رادیویی سابقه‌ای بس طولانی دارد و در ساختن کوهی از کاه همواره مهارت‌هایش را نشان داده، این بار هم اشاره‌ای به تیم فوتبال ایران کرده... من به زمینه‌های دیگر دخالت نمی‌کنم، چون این اجازه را به خود نمی‌دهم. اما برای آن که علامت‌های تعجب را از چهره مفسر رادیو لندن و اربابان دیگرش بردارم یادآوری می‌کنم فوتبال ایران با همه توفیق‌هایش هنوز نتوانسته با پیشرفت‌های دیگر همگام شود... من برای پاسخگویی به مفسر رادیو لندن از مطبوعات بیطرف انگلیسی و چاپ لندن مدد می‌گیرم. روزنامه دیلی میل که تیتر بزرگش بوده: فوتبال ایران در دنیا شگفتی آفرید".
مهاجرانی افزود "... روزنامه‌ای دیگر انگلیسی نیز هر کدام از شایستگی فوتبال ایران یاد کرده و هیچ کدام‌شان هم از راهیابی ایران به جام جهانی متعجب نشده اند، حالا چرا این گودال عمیق بین رادیو و مطبوعات لندن به وجود آمده، مربوط به افکار مسموم و خلاف واقع رادیو لندن است... به عنوان مربی تیم ملی فوتبال ایران ضمن این که هرگز مغرور نشده‌ایم و حد خود را گم نکرده، این برای آن که مفسر رادیو لندن با قدرت تیم ملی ایران آشنا شود، من از تیم ملی انگلیس دعوت می‌کنم به تهران بیاید و پس از انجام یک دیدار دوستانه، مفسر رادیو لندن تصویری واقعی از شایستگی ما ترسیم کند. من ادعا نمی‌کنم تیم ملی انگلیس را شکست می‌دهیم و حتی می‌گویم شکست می‌خوریم، اما آن طور ظاهر خواهیم شد که علامت‌های تعجب را پاک کنیم. همین و بس و نه چیز دیگر".
قرعه نیشدار
کمی پس از رویارویی مهاجرانی با بی‌بی‌سی، قرعه کشی جام‌جهانی، آن رویارویی را طعنه آمیزتر کرد. قرعه‌ها درآمدند و ایران همراه هلند و پرو در گروهی قرار گرفت که چهارمین تیمش تنها نماینده بریتانیا بود: اسکاتلند همسایه انگلیس. اسکاتلندی که مسرور از حذف انگلیس به ستاره‌هایش از کنی دالگلیش تا جو جوردن و آرچی جمیل می‌بالید و خوش‌بینانه از صعودش به مراحل بالای جام و حتی فتح جام حرف می‌زد.
ایران پس از شکست از هلند به مصاف اسکاتلند می‌رفت که ملاقات غیرمنتظره ای رقم خورد. ران گرینوود سرمربی تیم انگلیس و دستیارش بیل تیلور دور از چشمان خبرنگاران و عکاسان در هتل تیم ملی ایران ظاهر شدند و تقاضای ملاقات با مهاجرانی را کردند. آنها طی جلسه‌ای با مربیان و سرپرستان تیم ملی، خواهان متوقف‌کردن اسکاتلندی‌ها توسط تیم ملی شدند. گرینوود پای تخته رفت و نشان داد جانمایه به بند کشیدن اسکاتلند، حذف آرچی جمیل بازیساز تیم از جریان بازی است ( در این باره به تفصیل در مقاله‌ای تحت عنوان "رازگشایی جلسه محرمانه با مربی تیم ملی انگلیس" در "سایت فرهنگستان فوتبال" نوشته‌ام). تیم ملی با یک تغییر اساسی، قرارگرفتن ایرج دانایی‌فرد در ترکیب، به مصاف اسکاتلند نامدار رفت. دانایی‌فرد از یک سو جمیل را به بند کشید و از سوی دیگر دروازه اسکاتلند را گشود. تساوی ۱-۱ زمینه ساز حذف زودهنگام تنها تیم بریتانیایی جام شد و تیم ملی بهترین بازی‌اش را انجام داد و نخستین امتیازش در تاریخ جام‌جهانی را به چنگ آورد... بی‌بی‌سی خبری از آن جلسه نداد و جزئیات آن جلسه محرمانه با انگلیسی‌ها سال‌ها بعد توسط برخی از مربیان و مقامات فوتبال ایران فاش شدند.
نظر شما