به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از  خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، امروز در مراسمی با حضور حسن روحانی رئیس جمهور طرح خط انتقال نفت از گوره به جاسک به صورت رسمی افتتاح شد. احداث این خط لوله می‌تواند به احیای ظرفیت مغفول بندر جاسک و سواحل مکران کمک کند که البته نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و کارشناسی برای توسعه واحدهای پایین‌دستی در منطقه جاسک و سواحل مکران به پشتوانه نفت ارسالی از طریق این خط لوله است.

همانطور که از نام خط لوله گوره-جاسک مشخص است، مبداء این خط لوله منطقه گوره شهرستان گناوه استان بوشهر است که پس از عبور از استان‌های بوشهر، فارس و هرمزگان، از ۶۰ کیلومتری غرب شهر جاسک به ترمینال و تأسیسات دریایی صادرات و واردات که در آینده احداث خواهد شد متصل می‌شود. این خط لوله در اندازه 42 اینچ و در طول تقریبی یک هزار کیلومتر تعریف شده است.

*احداث خط لوله گوره-جاسک جلوه بی‌نظیری از ساخت داخل و درهم شکستن تحریم بود

در این راستا بیژن زنگنه وزیر نفت در آیین بهره‌برداری رسمی از خط لوله انتقال نفت خام گوره- جاسک با حضور رئیس‌جمهور گفت: امروز روزی تاریخی برای صنعت نفت ایران است و برای نخستین بار صادرات نفت ایران از منطقه مکران آغاز می‌شود. ایجاد پایانه صادراتی نفت خام در منطقه مکران، از سال‌های اولیه دهه ۱۳۶۰ و اوج جنگ تحمیلی، مطرح بود. احداث خط انتقال به نام محرم، بر همین اساس آغاز شد.

وی در ادامه اظهار داشت: طرح انتقال نفت خام گوره به جاسک و ساخت پایانه صادراتی در جریان سفر سال ۱۳۹۲ جنابعالی (رئیس‌جمهوری) به استان هرمزگان، دوباره به‌صورت جدی مطرح شد و اجرای این طرح پس از بررسی کارشناسی و با اعتبار نزدیک به ۲ میلیارد دلار ابلاغ شد. فرآیند ساخت و تأمین تجهیزات طرح انتقال نفت خام گوره به جاسک از سال ۱۳۹۷ آغاز و عملیات لوله‌گذاری این طرح به صورت رسمی در تیرماه ۱۳۹۹ آغاز شد.

زنگنه گفت: نفت خام در پایانه جاسک در ۲۰ مخزن با مجموع ظرفیت ۱۰ میلیون بشکه ذخیره‌سازی می‌شود و اکنون نفت خام پس از طی مسافت تقریبی هزار کیلومتر بدون هیچ‌گونه مشکل عملیاتی به بندر جاسک رسیده و در حال بارگیری در کشتی است.

وزیر نفت همچنین تاکید کرد: پیشرفت کلی طرح گوره– جاسک بیش از  ۸۲ درصد است و تاکنون بیش از یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار در این طرح هزینه شده است. دو شرکت متن و نفت و گاز پارس به ترتیب مسئولیت بخش‌های خشکی و دریایی این طرح را بر عهده داشتند.

وی توضیح داد:عملیات بارگیری و صادرات نفت خام از جاسک که هم اکنون از سوی شرکت نفت وگاز پارس انجام می‌شود به‌طور کامل به شرکت پایانه‌های نفتی ایران واگذار خواهد شد. طرح انتقال نفت خام گوره- جاسک اکنون ظرفیت ۳۰۰ هزار بشکه دارد و سپس مرحله به مرحله تکمیل خواهد شد. بهره‌برداری تدریجی در طرح‌های بزرگ طبیعی است.

زنگنه گفت: در تمامی بخش‌های طرح خط لوله گوره- جاسک تمامی الزامات استانداردهای ملی و بین المللی از جمله استانداردهای IPS، API و ASME رعایت شده است. به دلیل امکان­‌ناپذیری تأمین لوله‌های نِیس و الکتروپمپ‌ها در اثر تحریم، این طرح در ابتدا با بن بست روبرو شد اما ما در داخل کشور به کمک سازندگان داخلی، توانستیم این مشکل را مرتفع و برای نخستین بار آن در کشور را داخلی‌سازی کنیم. در خط انتقال نفت خام گوره– جاسک جلوه‌­های کم‌نظیر از ساخت داخل و درهم‌ شکستن تحریم­‌ها به نمایش گذاشته شده است.

وزیر نفت افزود: امید می‌رود سواحل مکران پس از سال‌ها محرومیت با زمینه‌سازی و پیشگامی وزارت نفت و در همکاری با ستاد توسعه سواحل مکران، در اولویت نظام برنامه‌ریزی و مدیریت توسعه ملی و فراملی قرار گیرد. برای توسعه منطقه مکران هم‌اکنون مجوز اجرای سه طرح پالایشی و پتروپالایشی به بخش خصوصی با مجموع ظرفیت ۹۰۰ هزار بشکه نفت خام در روز صادر شده است.

وی اظهار داشت: برنامه داریم در این منطقه یک هنرستان بسازیم تا بتوانیم نیروهای متخصص مورد نیاز طرح‌های کنونی و آینده منطقه را از مردم استان هرمزگان تأمین کنیم که این توسعه انسانی نیز اثری ماندگار در دراز مدت خواهد داشت.

زنگنه در پایان خاطرنشان کرد: بهره‌برداری از خط لوله گوره – جاسک منجر به کوتاه‌تر شدن مسیر رفت و برگشت مشتریان نفت کشور حدود هزار مایل دریایی یعنی معادل قریب به ۱۰ روز می‌شود و هزینه انتقال نفت به جاسک کاهش می‌یابد. در این طرح بیش از ۲۵۰ شرکت بزرگ و کوچک داخلی، ظرفیت تولید خود را به این طرح اختصاص داده‌اند.

*ایرانی‌ترین پروژه صنعت نفت در دل تحریم‌ها به بهره‌برداری رسید

در ادامه تورج دهقانی مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت ایران درباره اقدامات این شرکت در احداث خط لوله انتقال نفت از گوره به جاسک گفت:  امروز با افتخار به نمایندگی از همه همکاران در شرکت مهندسی و توسعه نفت اعلام می‌کنم که همانگونه که وعده داده بودیم، راهبردی‌ترین، ایرانی‌ترین و سریع‌ترین مگاپروژه تاریخ صنعت نفت کشور در دوران حدود دوساله رویارویی با بی‌رحمانه‌ترین جنگ اقتصادی اجرا و آماده بهره‌برداری شد و نفت کشور به سواحل دریای عمان رسید.

وی افزود: این طرح در بخش خشکی که به‌عهده این شرکت بوده شامل هزار کیلومتر خط لوله ۴۲ اینچ، پنج ایستگاه پمپاژ، دو ایستگاه عملیاتی بین راهی، یک ایستگاه پایانه انتهایی، ۲۰ مخزن ذخیره‌سازی، ۱۱ پست برق و ۳۰۰ کیلومتر خط انتقال برق است.

مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت ایران تصریح کرد: هدف از اجرای کل این طرح انتقال روزانه یک میلیون بشکه نفت خام از منطقه گوره در استان بوشهر به جاسک در استان هرمزگان بوده که امروز با ۸۵ درصد پیشرفت در بخش خشکی طرح و تکمیل هزار کیلومتر خط لوله، ایستگاه شماره ۲ در شهر اهرم، دو ایستگاه عملیاتی بین راهی و یک ایستگاه پایانی همچنین پست‌های برق انتقال برق مرتبط با این ایستگاه‌ها به‌طور کامل آماده بهره‌برداری است و این بخش در مرحله نخست با هدف انتقال روزانه حدود ۳۰۰ هزار بشکه طراحی شده است.

دهقانی با اشاره به نقش ۹۵ درصدی سهم داخل در این طرح تاکید کرد: امروز در حالی شاهد آغاز بهره‌برداری از آن هستیم که تا اوایل سال ۹۸ به دلیل نبود امکان تامین ورق و لوله ناشی از تحریم‌های اقتصادی و به‌دلیل امتناع طرف‌های خارجی از تعهدهای خود، ساخت لوله آغاز نشده بود و با همکاری همکاران فنی و مهندسی این شرکت با شرکت‌های داخلی و پس از ۶ ماه تلاش، در خرداد ۹۸ امکان تولید لوله ترش ۱۰۰ درصد ایرانی فراهم و مقدمه‌ای برای خلق اعتماد به نفس و اطمینان به امکان تامین دیگر اقلام از سازندگان داخلی ممکن شد. با ۹۵ درصد سهم داخل در اجرا و تکمیل این طرح، می‌توان آن را پیشران تحرک دیگر صنایع وابسته و مصداق بارز خنثی‌سازی تحریم‌ها دانست.

*اشتغالزایی 1200 نفر در دوران ساخت خط لوله گوره-جاسک

در ادامه محمد مشکین‌فام مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس با اشاره به اینکه پایانه صادراتی نفت خام جاسک آخرین حلقه از راهبردی‌ترین طرح ملی وزارت نفت در دولت دوازدهم به شمار می‌آید، تصریح کرد: عملیات اجرایی این طرح  از سوی شرکت نفت و گاز پارس به نمایندگی از شرکت ملی نفت ایران، در برهه‌ای خاص از تاریخ صنعت نفت کشور اجرا شده است.

وی با یادآوری اینکه اجرای این پروژه در روزهای پایانی سال ۹۸ در شرایط محدودیت‌ها و فشارهای جهانی برای به صفر رساندن درآمدهای نفتی ایران آغاز شد، افزود: این طرح با سرمایه‌ای بیش از ۳۰۰ میلیون دلار در قالب قراردادهای ای‌پی‌سی و با ایجاد فضایی برای محک زدن توانمندی‌ها و ظرفیت‌های داخلی صنعتگران ایرانی در فرآیندی رقابتی به دو شرکت ایرانی واگذار شد و امروز مرحله نخست آن به بهره‌برداری رسمی می‌رسد.

مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس با بیان اینکه طرح پایانه نفتی جاسک، با هدف صادرات میانگین روزانه یک میلیون بشکه نفت خام سبک و سنگین با خطوط لوله زیردریایی و سه سامانه گوی شناور (SPM) در فاصله حدود ۶ کیلومتری از سواحل دریای عمان تعریف شده است، اظهار کرد: در مرحله نخست این طرح، یک مجموعه سامانه اندازه‌گیری و خطوط انتقال خشکی و دریا، یک سامانه گوی شناور و متعلقات زیردریایی و تأسیسات روسطحی راه‌اندازی شده است.

مشکین‌فام با تأکید بر اینکه امروز نخستین عملیات بارگیری نفت از دریای عمان در تاریخ صنعت نفت ایران انجام می‌شود که به آن افتخار می‌کنیم، تصریح کرد: در مرحله نهایی، تکمیل هر سه ردیف انتقال، اندازه‌گیری و بارگیری نفت خام و ساختمان‌ها، بناهای جدید صنعتی و اسکله پشتیبانی برای پایان امسال، هدف‌گذاری شده است که افزون بر متنوع‌سازی جغرافیای انتقال انرژی و افزایش ظرفیت ذخیره‌سازی، با جذب سرمایه و ایجاد اشتغال زمینه‌ساز ساخت پالایشگاه مکران و صنایع پایین‌دست خواهد بود.  

وی با اشاره به اینکه در یک سال گذشته دو شرکت داخلی «مهندسی و ساخت تأسیسات دریایی ایران» و «گاما» به عنوان پیمانکاران اصلی با همراهی ده‌ها شرکت کوچک و بزرگ به عنوان مشاور، سازنده تأسیسات، پیمانکاران اجرایی در این پروژه فعالیت کردند، افزود: در زمان اجرای این طرح با اولویت به‌کارگیری نیروهای بومی منطقه به‌طور مستقیم برای حدود ۱۲۰۰ نفر و در زمان بهره‌برداری برای حدود ۳۰۰ نفر اشتغال پایدار ایجاد شده است.

مدیرعامل عامل شرکت نفت و گاز پارس با تأکید بر نقش کلیدی پایانه جاسک در آینده تجارت انرژی کشور تصریح کرد: این پایانه می‌تواند با متنوع‌سازی مبادی صادراتی کشور، مسیری جدید، ایمن و با مزیت‌های اقتصادی بالا از منظر کاهش مسافت، زمان تقاضا تا عرضه، هزینه‌های بیمه و حمل و نقل برای مشتریان نفتی ایران در خارج از گلوگاه خلیج فارس فراهم کند.

مشکین‌فام گفت: هم‌اکنون یک فروند کشتی نفتکش اقیانوس‌پیما با ظرفیت ۱۰۰هزار تن (۷۰۰ بشکه) که به گوی شناور متصل شده و در حال بارگیری نفت خام سنگین است، تاکنون ۵۰ هزار تن نفت خام (۳۰۰ هزار بشکه) دریافت و به مقصد صادراتی حرکت می‌کند.

به گزارش خبرگزاری فارس، اهمیت احداث این طرح بیشتر از جنبه استراتژیک و امنیتی توجیه‌پذیر بوده تا جنبه اقتصادی. قبل از بهره‌برداری از این طرح گلوگاه اصلی ایران برای صادرات نفت خام مربوط به تنگه هرمز است که در صورت ایجاد درگیری احتمالی ظرف چند ساعت مسدود خواهد شد. با مسدود شدن تنگه هرمز تنها مسیر ایران برای فروش نفت بسته می‌شود درحالیکه سایر کشورها مثل عربستان مسیرهای جایگزینی برای فروش نفت خود از مسیری غیر از خلیج فارس و تنگه هرمز ایجاد کرده‌اند.

ضمنا باید توجه داشت که عمده پایگاه‌های آمریکا نیز در خلیج فارس متمرکز بوده و در صورت وقوع تنش در این منطقه تمامی زیرساخت‌ها و کشتی‌ها از جانب طرفین دعوا دچار تهدید جدی خواهند شد. بدین صورت با توجه به وجود استحکامات قوی نیروهای مسلح در منطق جاسک و سواحل مکران، ایجاد مبدا دوم صادراتی نفت ایران در بندر جاسک با احداث خط لوله گوره به جاسک می‌تواند از جنبه امنیتی جایگاه ایران را تقویت کند.