گروه صنعت پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد مجتبی قربانی; گرانی چندین و چند برابری کود و سموم کشاورزی طی سال‌جاری موجب شد تا با افزایش سرجمع هزینه‌های تولید برای کشاورزان، دیگر فعالیت آن‌ها صرفه اقتصادی نداشته باشد و عرق‌شان خشک نشده، خرمن خرمن دست‌رنج‌شان در آتش بی تدبیری‌ها بسوزد.
کشاورزان استانهای شمالی سال‌هاست با مشکلات مختلف دست و پنجه نرم می‌کنند و امسال نیز افزایش چشمگیر قیمت سم، کود و بذر، آنان را بی‌رمق از تولید کرده است.
گران شدن کود شیمیایی برای استفاده در زمین‌های زراعی، کشاورزان را نا امید کرده است، چرا که افزایش چندین و چند برابری قیمت هر کیسه کود شیمیایی و سموم کشاورزی، جدا از اینکه هیچ توجیهی ندارد، ته مانده‌ای را هم برای کشاورز، دیگر باقی نمی‌گذارد.
بخشی از کودهای مصرفی در زمین‌های کشاورزی، کودهای پایه هستند که تا همین چند وقت پیش با ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی وارد کشور می‌شدند، اما دولت طی مصوبه‌ای واردات کود با ارز ترجیحی را حذف و به ارز نیمایی تبدیل کرد که به معنای افزایش پنج‌برابری هزینه کشاورزان در این بخش است.
علاوه بر کود، سموم کشاورزی نیز با افزایش قیمت مواجه شده‌اند. به طوری که قیمت هر لیتر سم نیز با حذف ارز ترجیحی حدود پنج‌برابر شده است؛ مثلا سمی که تا همین چند روز پیش لیتری ۸۰هزار تومان بود، الان ۴۰۰هزار تومان شده است.
تغییر ارز تخصیصی به کود و سموم از دولتی به نیمایی
اگر چه بخش اصلی تامین کود و سموم کشاورزی تا پیش از این با قیمت ارز یارانه‌ای برای کشاورزان تامین می‌شد، ولی تغییر مبنای قیمت به ارز نیمایی برای واردات این کودها و از سوی دیگر قطع یارانه کودهای شیمیایی که در سال‌های گذشته بر اساس تبصره ۱۴ قانون برنامه و بودجه پرداخت می‌شد، سبب شده است تا شاهد افزایش نجومی قیمت کودهای شیمیایی باشیم.
کشاورزان در چند سال اخیر به امید بهبود شرایط نسبت به سال قبل اقدام به کشت می‌کردند ولی متأسفانه سال به سال وضعیت بدتر شده در حدی که امسال افزایش ۵ برابری قیمت کودهای شیمیایی فسفاته و پتاسه و همچنین افزایش قیمت سموم به عنوان مؤلفه‌های مهم تولید، به یکی دیگر از دغدغه های کشاورزان تبدیل شده و آنان را نگران کرده است که این روند افزایشی همچنان ادامه داشته باشد.
کود شیمیایی گران شده است، بدون اینکه دلیل قانع‌کننده‌ای برای این افزایش قیمت وجود داشته باشد، افزایش قیمت کود شیمیایی و مهم‌تر از آن کمبود آن که کشاورزان را مجبور به تهیه کود شیمیایی از بازار آزاد می‌کند، آن‌ها را نگران کرده است.
گزارش‌های مختلفی از استانهای کشور وجود دارد مبنی‌بر اینکه کشاورزان به شدت در مضیقه تامین کود هستند. کودهای فسفاته، پتاسه و کود اوره جزء نیازهای ضروری کشاورزان است و آن‌ها مجبورند کود را به ۴ برابر قیمت از بازار سیاه خریداری کنند. صددرصد کود اوره مورد نیاز در داخل کشور تامین می‌شود و کشاورزان اعتراض دارند که چرا این نوع کود را هم نمی‌توانند تامین کنند.
کشاورزان استان‌ها می‌گویند اگر در تامین کودهای فسفاته و پتاسه که متکی به واردات هستیم مشکل داریم، قابل توجیه است، اما این موضوع درمورد تامین کود اوره که خودکفا هستیم برای ما توجیه‌پذیر نیست.
افزایش ۱۰ برابری سموم با حداقل کیفیت/ کشت یکساله فدای سودجویی دلالان
یکی از کشاورزان فریدونکناری در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: از سال گذشته تا کنون، قیمت سموم کشاورزی به طور سرسام آوری افزایش پیدا کرده است.
وی افزود: بعضی از سموم بین ۴۰۰ تا ۵۰۰ درصد افزایش قیمت نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است.
این کشاورز مازندرانی خاطرنشان کرد: ما قبلا کود سفید اوره را ۳۷ تا ۴۰ هزار تومان می‌خریدیم اما امسال باید آن را ۴۵۰ هزار تومان باید بخریم یعنی چیزی بیش از ۱۰ برابر، در حالیکه این کودها کاملا در داخل تولید می‌شوند و ربطی به واردات هم ندارند.
این کشاورز فریدونکناری متذکر شد: ما قبلا یک سری سموم مبارزه با کرم ساقه خوار که به ویژه در کشت دوم از آن استفاده فراوانی می‌شود را ۸۰ هزار تومان می‌خریدیم و اکنون این قلم کالا را باید ۲۲۰ هزار تومان بخریم.
وی ادامه داد: سمی مثل دیازینون را سال قبل حدود ۸۰ هزار تومان می‌خریدیم و امسال باید این سم را بین ۳۵۰ تا ۴۰۰ هزار تومان خریداری کنیم.
این کشاورز مازندرانی اعلام کرد: نکته خیلی مهمی که وجود دارد این است که جدا از افزایش بی سابقه قیمت، این سموم دارای کیفیت سال‌های قبل نیستند و به طور مثال من سال‌های قبل برای هر هکتار یک لیتر سم می‌خریدم ولی امسال باید دو لیتر سم خریداری کنم؛ چرا که دارای کیفیتی نظیر سال‌های قبل نیست.
به گفته وی، در بازار سموم تاریخ گذشته و جعلی نیز فراوان است و متاسفانه خیلی از سودجویان بدون توجه به این نکته که کشت هر سال یک کشاورز، کل درآمد او در یکسال است، برای کسب درآمد بیشتر، محصول یک سال کشاورز را به بازی می‌گیرند.
افزایش ۴ برابری قیمت کودهای وارداتی به نسبت سال قبل
مجید سلطانی مدیر شرکت خدمات حمایتی کشاورزی مازندران در این باره به خبرنگار رادار اقتصاد می‌گوید: طی سال جاری، کل کودهای فسفاته و پتاسه به دلیل وارداتی بودن و تغییر ارز ترجیحی از ارز دولتی به نیمایی افزایش قیمت داشته است.
وی افزود: اگر تفاوت قیمت ارز ۴۲۰۰ تومانی را با ارز نیمایی حدود ۱۸ هزار تومانی در نظر بگیرید، به راحتی متوجه میزان و چرایی افزایش قیمت کود در بازار خواهید شد.
مدیر شرکت خدمات حمایتی کشاورزی مازندران خاطرنشان کرد: در سال قبل، یک کیسه کود پتاسه و سودهای پتاسیم تقریبا قیمتی حدود ۱۲۰ هزار تومان داشت که طی سال جاری قیمت آن به بیش از ۵۰۰ هزار تومان رسید.
سلطانی می‌گوید: با این میزان افزایش قیمت کود، قدرت خرید کشاورزان به حد قابل توجهی پایین آمده و انبارهای ما مملو از کودهای شیمیایی است.
♦️ افزایش دو برابری سموم داخلی در استان گیلان
امیر حسینی‌خواه یکی از عرضه‌کنندگان سموم کشاورزی در استان گیلان در خصوص گرانی سموم کشاورزی طی سال جاری می‌گوید: افزایش چند برابری قیمت طی سال جاری رخ داده است.
وی افزود: از آن‌جا که مواد اولیه خیلی از سموم تولید داخل از خارج کشور می‌آید، با توجه به نوسانات ارزی ایجاد شده طی سال جاری، افزایش داشته و این روی قیمت تمام شده محصولات داخلی نیز تاثیر مستقیمی گذاشته است.
این فعال صنفی می‌گوید: قیمت سموم کشاورزی در استان گیلان حداقل دو برابر افزایش داشته است.
افزایش ۱۰۰ درصدی سموم کشاورزی در استان کرج
شهرام خسروی یکی از فروشندگان سموم کشاورزی در استان کرج در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: میزان افزایش سموم کشاورزی طی سال جاری حداقل ۱۰۰ درصد بوده است و علت این ماجرا را باید از مسئولان کشور جویا شوید.
وی افزود: سم دیازینون پر فروش ترین سم کشاورزی در سال قبل قیمتی بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار تومانی داشت و نرخ این کالا طی امسال به ۲۸۰ هزار تومان در بازار رسید.
این فعال صنفی در استان کرج، خاطرنشان کرد: قیمت یک دستگاه سمپاش برای اراضی باغی و زراعی در سال قبل دو میلیون تومان بود و اکنون طی سال جاری، دو برابر شده و قیمت آن ۴ میلیون تومان شد.
تبعات ناشی از عدم تخصیص ارز دولتی را اعلام کردیم/ عدم عرضه به موقع و قیمت‌های نامتعارف تولیدکنندگان مزید بر علت شد
عبدالرحمان زاغی مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی مازندران به خبرنگار رادار اقتصاد در این باره می‌گوید: وضعیت سموم کشاورزی در کشور با توجه به اطلاعاتی که در دست است اینگونه است که نزدیک به ۹۰ درصد سموم وارداتی است و ۱۰ درصد دیگر سموم که در کشور تولید می‌شود نیز مواد اولیه آن تقریبا وارداتی است.
وی افزود: تا اواسط سال گذشته، دلار ۴۲۰۰ تومانی به نهاده‌های کشاورزی تعلق می‌گرفت و وارد کشور می‌شد و طبق روال عادی تولید و توزیع می‌شد اما از اواسط سال گذشته به بعد، دیگر ارز واردکنندگان داده نشد و با تغییر ارز دولتی به ارز نیمایی، شاهد تغییرات قیمتی بودیم.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی مازندران، خاطرنشان کرد: پس از انکه ارز دولتی به واردکنندگان قطع شد، موجب شد تا افزایش قیمت در بازار ایجاد شود و اوایل امسال نیز یک افزایش ۳۰ درصدی از سوی سازمان حمایت مصرف و تولیدکنندگان با توجه به تورم موجود تصویب و اعلام شد.
زاغی ادامه داد: جز این افزایش قیمت دیگر ما افزایش قیمت رسمی نداشتیم و افزایش قیمت‌های بیش از آن، تخلف است و چه تولیدکننده و چه فروشنده باید پاسخگوی گرانی کالا به مراجع نظارتی باشد.
وی بیان کرد: حالا تمام تبعات ناشی از حذف ارز دولتی و جایگزینی ارز نیمایی را وزیر جهاد کشاورزی طی نامه‌ای به رئیس جمهور اعلام کرد و در نهایت تصمیمی با توجه به شرایط کشور و محدودیت‌های ارزی گرفته و نهایی شد.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی مازندران، عنوان کرد: تبعات ناشی از این تصمیم را مسئولان حفظ نباتات در کشور مطرح کردند و تصمیم گیرنده اصلی، جای دیگر است و دست ما بسته است؛ با وجود اینکه ما اعتراضات خود را هم داشتیم و اعلام نیز کردیم.
زاغی متذکر شد: جدای از این تصمیم و تبعات ناشی از آن که موجب گرانی سموم و کود در بازار کشور شد، یک سری از تولیدکنندگان هم بداخلاقی کردند و سموم را به موقع عرضه نکردند و یا با قیمتی بیشتر عرضه کردند که در دست بررسی است.
عضو هیات رئیسه مجلس: برنامه مدون و قوی برای مهار بازار سموم ارائه نشد
علی کریمی فیروزجایی عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار رادار اقتصاد در خصوص وضعیت نابسامان بازار کود و سموم کشاورزی و گلایه کشاورزان از فقدان و گرانی این اقلام طی سال جاری، می‌گوید: متاسفانه در ماه‌های اخیر، شاهد افزایش بی رویه قیمت در بحث کود و سموم کشاورزی بودیم و علیرغم پیگیری‌هایی که داشتیم، وزارت جهاد کشاورزی، برنامه خاصی را ارائه نکرد.
وی افزود: بخشی از مسائلی که ما مطرح کردیم از یک سو به نظارت دستگاه‌های متولی نظیر تعزیرات و سازمان صمت بر می گشت که بر برخورد جدی با متخلفان و سودجویان تاکید داشت و بخشی هم متوجه وزارت جهاد کشاورزی می شد که اشاره به جدیت در تامین نهاده‌های کشاورزی و همین طور تلاش برای سرمایه‌گذاری در بخش احداث واحدهای صنعتی تولید سموم و کود کشاورزی در استانهای کشاورزی خیز را در دل خود داشت.
عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی، خاطرنشان کرد: این موضوعات مسائلی بود که ما مطرح کردیم و متاسفانه وزارت جهاد برنامه و اقدام جدی و سامان یافته‌ای را برای حل این مشکل ارائه نکرد، البته شاید بخشی از این به شرایط فعلی کشور برگردد اما ما معتقدیم با همین وضعیت و تحریم‌ها، می‌شد خیلی بهتر از این‌ها رفتار کنیم تا این فشار سنگینی که روی دوش کشاورزان است، تقلیل یابد.
افزایش هزینه‌ها انگیزه فعالیت کشاورزان را کاهش داده است
کریمی فیروزجایی گفت: در حال حاضر در کنار کشاورزی فصل باغات مرکبات نیز آغاز شده است و در هر دوی این بخش‌ها ما نیاز به کود و سموم کشاورزی و باغی داریم و اکنون این افزایش قیمت ۵۰۰ درصدی که کشاورزان از آن گلایه دارند، عملا کشاورزی استانهای تولیدکننده برنج را غیراقتصادی می‌کند، چرا که سر جمع هزینه‌ها در سال جاری، انگیزه را برای فعالیت کشاورزان و باغداران کاهش داده است.
وی متذکر شد: البته با این قیمتی هم که برای برنج در سال جاری تعیین شده است عملا صرفه اقتصادی برای کشاورزان وجود ندارد و در دراز مدت همین موضوع، چالش‌های فراوانی را در پی خواهد داشت.
عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه وزارت صمت این بخش را رها کرده است، گفت: وزارت کشاورزی نیز آن جدیت را برای حل و فصل موضوع ندارد تا از کشاورزان دفاع کند.
کریمی فیروزجایی یکی از راهکارها برای حل چنین بحران‌هایی را تشکیل معاونت وزارت کشاورزی در سه استان شمالی کشور عنوان کرد و افزود: شاید خیلی اینکه یک سازمان جدیدی را به عنوان سازمان برنج ایجاد کنیم و یا یک معاونتی را در استانهای شمالی راه اندازی کنیم، راه‌های تمام کننده نباشد اما می‌تواند کار را تسهیل کند.
وی اذعان کرد: بدون شک استفاده از چند کارشناسی که اهل استانهای شمالی هستند و تخصص دارند، می‌تواند کمک کار وزارت کشاورزی در حل و فصل بحران ها باشد.
بررسی رادار اقتصاد از وضعیت موجود کود، نهاده‌ها و سموم کشاورزی، حاکی از افزایش سرسام آور هزینه‌های تولید طی سال جاری و متعاقبا به حداقل رسیدن سود کشاورزان در سال زراعی جدید است، وضعیتی که تبعات سوء آن دامن استانهای شمالی را خواهد گرفت.
با توجه به نزدیک شدن به فصل فعالیت باغداران، پیش بینی افزایش گلایه‌ها و مشکلات در بحث تامین و قیمت نهاده‌ها و سموم کشاورزی دور از انتظار نیست و رفته رفته، باغداران نیز به جمع کشاورزان ناراضی اضافه خواهند شد.
مع‌الوصف، آنچه در این مجال قابل تامل است آن است که چرا با وجود تبعات مشهودی که در پی تصمیم تغییر ارز تخصیصی به نهاده‌ها و سموم از دولتی به نیمایی وجود داشت، تدبیر خاصی برای تامین و کنترل قیمت‌ها از سوی مسئولان صورت نگرفت و موجب شد تا خرمن کشاورزان در آتش این بی تدبیری‌ها بسوزد؟!
نظر شما