زعفران در دام قاچاق/کاهش ۲۴ درصدی صادرات زعفران

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از روزنامه ایران؛ بازار تولید و صادرات زعفران در سال‌جاری با نوسانات زیادی روبه‌رو بوده است به طوری که علاوه بر اینکه کشورمان به‌دلیل خشکسالی با کاهش تولید طلای سرخ مواجه بود، صادرات این محصول که از آن به‌عنوان باکیفیت‌ترین زعفران دنیا یاد می‌شود نیز با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو بوده است. بیش از ۹۰ درصد زعفران دنیا در ایران تولید می‌شود به طوری که سالانه کشاورزان از مزارع خود ۵۰۰هزار تن طلای سرخ برداشت می‌کنند این در حالی است که از این میزان ۳۵۰ هزار تن به دیگر کشورها صادر می‌شود هر چند که این صادرات به‌صورت قانونی و قاچاق صورت می‌گیرد.

قیمت زعفران در بازار کشور
در سال‌جاری قیمت زعفران به‌دلیل کاهش تولید با افزایش قابل توجهی روبه‌رو بوده است به همین دلیل خرید هر کیلو زعفران از کشاورزان بین ۱۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان تا ۳۶ میلیون تومان صورت گرفته است.

کاهش تولید در پی خشکسالی
محصول زعفران سالانه در ۲۳ استان کشور تولید می‌شود که بیشترین میزان تولید زعفران ایران مربوط به استان‌های خراسان رضوی و جنوبی است.با توجه به خشکسالی دو سال اخیر کشورمان، تولید زعفران نیز با کاهش محسوسی روبه‌رو بوده است به طوری که وزارت جهاد کشاورزی از کاهش ۶۰ تا ۷۰ درصدی تولید این محصول خبر می‌دهد، با این حال اعضای شورای ملی زعفران این آمار را ۳۰ تا ۴۰ درصد می‌دانند و معتقدند آمار وزارت جهاد کشاورزی به این دلیل بالاست که بسیاری از مزارع کشت زعفران شناسنامه دار نیستند.

کاهش ۲۴ درصدی صادرات زعفران
علاوه بر کاهش تولید کشورمان در سال‌جاری با کاهش صادرات نیز مواجه بوده است. آن طور که غلامرضا میری، رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران کشور به خبرنگار «ایران» می‌گوید صادرات این محصول ارزشمند تا پایان بهمن ماه سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته با ۲۴ درصد کاهش روبه‌روبوده که این کاهش هم به لحاظ وزنی  و هم از نظر ارزشی بوده است.
وی با بیان اینکه به ۵ قاره و ۶۷ کشور دنیا صادرات زعفران ایرانی صورت می‌گیرد، اظهار کرد: این کاهش صادرات به دلایل زیادی اتفاق می‌افتد به طوری که یکی از بزرگترین بازارهای صادراتی ایران به چین بوده که این کشور برای واردات زعفران ایرانی عوارض ۳۸ درصدی تعیین کرده است به همین دلیل برای تجار این امر مقرون به صرفه نبوده و آنها برای صادرات به این کشور و کشورهایی همچون هنگ کنگ، تایوان و ویتنام متوسل به قاچاق زعفران می‌شوند.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران کشور با بیان اینکه دولت‌ قبل برای حل این مشکل با چینی‌ها مکاتبه‌ای نکرد، تصریح کرد: چون خریداران رغبتی به خرید محصول به‌صورت قانونی ندارند بخش زیادی از تولید زعفران در کشور به‌صورت غیرقانونی و قاچاق به افغانستان برده و از این کشور به چین صادر می‌شود چون چینی‌ها تعرفه ۳۸ درصدی بر واردات این محصول را از مبدأ افغانستان اعمال نمی کنند.
این مقام صنفی با بیان اینکه زعفران زیادی از ایران به‌صورت غیرقانونی به افغانستان صادر می‌شود، افزود: این زعفران‌ها از مبدأ افغانستان عمدتاً به کشورهایی از جمله امریکا و عربستان صادر می‌شوند چون کشورمان تحریم است و نمی‌تواند براحتی به این کشورها صادرات داشته باشد یا به کشورهای چین و هندوستان می‌رود چون این دو کشور بر محصولات ایرانی عوارض زیادی وضع کرده‌اند.میری افزود: اخیراً با پیگیری‌های صورت گرفته و بهبود ارتباط سیاسی با چین برای حل مشکل صادرکنندگان ایرانی از سه ماه پیش، چینی‌ها اعلام کرده‌اند که برای صادرات محصولات کشاورزی به این کشور صادرکنندگان باید کد ریجستری دریافت کنند ولی هنوز فرایند این امر نیز به‌دلیل ناآشنایی مسئولان کشورمان با مشکل روبه‌روست و بسیاری از زعفران‌های ایران در انبار گمرکات چین دپو شده است.
وی خاطرنشان کرد: از سوی دیگر برگشت ارز حاصل از صادرات در کاهش میزان صادرات زعفران مؤثر بوده چرا که دست و پای صادرکنندگان را به طور کلی بسته است؛ به این معنا که منِ نوعی که صادرات را با شناسنامه انجام می‌دهم ملزم به برگرداندن ارز آن هستم.
این مقام صنفی در ادامه گفت: اگرچه ما در کلیت با برگرداندن ارز حاصل از صادرات مشکلی نداریم و آن را وظیفه خودمان می‌دانیم اما مسأله اینجا است که ارز را باید به سامانه نیما بدهیم و این سامانه نیز معمولاً ۵ تا ۱۵ درصد کمتر از بازار ارز ما را خرید می‌کند که این امر سبب به صرفه نبودن صادرات برای صادرکنندگان قانونی است به همین دلیل قاچاقچیان نهایت استفاده را از این امر می‌برند.

مسأله برندینگ صادرات حل شده است
کشورمان طی سال‌های گذشته برای صادرات به سراسر دنیا با مشکلات زیادی روبه‌رو بوده است به طوری که همواره از ضعف برندینگ زعفران ایرانی به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل صادراتی نام برده می‌شد.با این حال میری، رئیس اتحادیه صادرکنندگان زعفران می‌گوید هیچ مشکلی در این زمینه نداریم و بسیاری از ۶۰ صادرکننده این محصول طی ۴۰ سال گذشته به برندهای جهانی و محبوب در عرصه صادرات زعفران تبدیل شده‌اند.

چین؛ بزرگترین بازار صادراتی زعفران ایرانی
بر اساس گزارش آماری شورای ملی زعفران ایران، در ۱۰ ماهه سال ۱۴۰۰ بیشترین صادرات زعفران به کشور چین صورت گرفته است. به طوری که در مدت مذکور ۸۴ هزار و ۵۴۹ کیلوگرم زعفران به این کشور ارسال شده است.
بعد از چین کشورهای «امارات با بیش از ۴۶ هزار کیلوگرم، اسپانیا با بیش از ۳۵ هزار کیلوگرم، عمان با بیش از ۷ هزار کیلوگرم و افغانستان با بیش از ۶ هزار کیلوگرم» در جایگاه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. به این ترتیب در ده ماهه سال‌جاری ۱۹۴ هزار و ۳۱۰ کیلوگرم زعفران ایران روانه بازارهای صادراتی شده است.
در ۱۰ ماهه سال‌جاری کشورهای دیگری همچون «اتریش، استرالیا، آلمان، کره جنوبی، ویتنام، هند، هلند، مالزی، کویت، بحرین، ژاپن، ایالات متحده، انگلستان، سنگاپور، سوئد، فرانسه، فیلیپین، قطر، ایتالیا، موریس و مالزی» وارد کننده زعفران ایران بوده‌اند.