الگوی جهش گربه مرده (Dead Cat Bounce) در تحلیل تکنیکال چیست؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد ، دراغلب مواقع روندهای خرسی با بهبودهای کوتاه‌مدتی همراه است که در آن‌ها قیمت دارایی موردنظر دچار افزایش نسبی می‌شود. ازآنجاکه این الگو در اکثر مواقع به ازدست رفتن سرمایه‌ی افراد منجر می‌شود به‌ آن «روند صعودی کاذب» نیز می‌گویند.

اصطلاح «جهش گربه مرده» برگرفته از یک ضرب‌المثل است که می‌گوید «حتی یک گربۀ‌ مرده نیز هنگامی‌ که از ارتفاع خیلی بلند سقوط کند، پس از به زمین خوردن کمی جهش پیدا می‌کند». اغلب افرادی که تجربه‌ی کمی در ترید کردن دارند هنگامی که با چنین وضعیتی مواجه می‌شوند فریب اوج‌گیری مجدد قیمت را خورده و اقدام به ‌خرید توکن یا دارایی موردبحث می‌کنند، غافل از اینکه این روند به‌زودی نزولی شده و به‌ ازدست رفتن سریع سرمایه‌ی آن‌ها منجر می‌شود. نخستین نمونه‌ی استفاده از این عبارت به سال ۱۹۸۵ باز می‌گردد، که بازارهای بورس سنگاپور و مالزی بعد از بحران اقتصادی آن سال، دوباره بهبود پیدا کردند. گزارش شده که روزنامه‌نگاران Horace Brag و Wong Sulong از فایننشیال تایمز گفته‌اند، این بهبود بازار، «جهش گربه مرده» بود.

جهش گربه مرده به‌ بیان ساده

اگر از دیدگاه تحلیل تکنیکال به پدیده‌ی جهش گربه‌ مرده نگاه کنیم همواره می‌توانیم یک روند نزولی پیوسته را پیش از آن تشخیص دهیم. هنگامی که این پدیده رخ داده و قیمت دچار یک بهبود نسبی مختصر (یا افزایش دروغین) می‌شود، یک کندل (شمع) صعودی سبز شکل می‌گیرد ولی به‌سرعت خاتمه می‌یابد. این همان نقطه‌ای است که اکثر تریدرهای تازه‌کار، با تصور آنکه روند خرسی به‌اتمام رسیده و یک روند گاوی بزرگ درانتظار است، وارد بازار می‌شوند تا سود کلانی از داراییِ روبه‌رشد خود کسب کنند.

دلیل آنکه این استقبال کوتاه‌مدت شکست می‌خورد این است که حجم سفارش‌های خرید در مقایسه با سفارش‌های فروش بسیار ناچیز بوده و هنگامی که خریداران تمام شوند روند فروش مجددا ظهور کرده و قیمت‌ها را به‌سرعت کاهش می‌دهد. در این وضعیت یک کندل خرسی قرمزِ نسبتا قابل‌توجهی شکل می‌گیرد. این کندل نتیجه‌ی ورود تریدرها به بازار و مشاهده‌ی تداوم افت قیمت به ‌سطوحی کمتر از قیمت خرید است.

پیش‌بینی این روند بسیار دشوار است و تنها درصورتی‌که قدرت بازار و سفارش‌های خرید بازار را به‌دقت تحت‌نظر داشته باشیم، می‌توان با قاطعیت بیشتری نسبت به‌آن نظر داد. اگر هیجان و نیروی بازار خریداران به‌سرعت افزایش یابد می‌توان گفت که یک الگوی جهش گربه مرده درانتظار است؛ درچنین شرایطی تاحد امکان از ورود به ‌بازار خودداری کنید. اگر در این موقعیت قرار گرفتید توصیه می‌شود به‌دنبال یک تثبیت جانبی بازار باشید و تصمیم‌گیری ورود به روند را براساس آن اتخاذ کنید. تثبیت جانبی به موقعیتی گفته می‌شود که قیمت یک رمز ارز خاص در بازه‌های جانبی (حمایت و مقاومت)، مانند تصویر زیر، تثبیت می‌شود.

بعضی از تریدرهایی که در فرکانس‌های بالا، یعنی کندل‌های 1 تا 5 دقیقه‌ای، معامله می‌کنند تمایل دارند تا از فرصت‌های الگوی جهش گربه مرده بهره‌مند شوند. این افراد بلافاصله پس از ورود به بازار از آن خارج شده و سود حاصله را برداشت می‌کنند. باید دانست که این روش معامله‌ ریسک‌ بالایی دارد و اغلب با تکنیک‌های لوریج یا اهرمی و سفارش‌های حد توقف (Stop Limit) برای پیشگیری از هرگونه ضرر انجام می‌شود. برای نمونه اگر تغییرات قیمتی بسیار شدید باشد و ابزار حد ضرر (Stop Loss) و حد توقف شما نیز به‌آن واکنش نشان ندهد، ممکن است تمام سرمایه‌ی خود را ازدست بدهید.

شاید جالب باشد بدانید که نقطه‌ی مقابل الگوی جهش گربه مرده، سوپرنوا (Supernova) نامیده می‌شود. این الگو حالتی را نشان می‌دهد که یک دارایی دچار انفجار قیمتی شده و پس از رسیدن به یک سقف بالایی، ریزش شدیدی می‌کند.

دلیل پیدایش الگوی جهش گربه مرده چیست؟

شکل‌گیری این الگو در بازارهای رمز ارز یا بورس سهام معمولا دو دلیل اصلی دارد:

1. تریدرهای بازار خرسی اقدام به لغو تمامی سفارش‌های فروش خود می‌کنند.
2. گروه زیادی از سرمایه‌گذاران به‌ اوج‌گیری یک دارایی خوش‌بین بوده و در بهبود قیمت موقت پیش‌آمده نسبت به ‌خرید آن اقدام می‌کنند. باید توجه داشت که بازار همچنان در روند خرسی بوده و این سفارش‌های انبوه خرید باعث ارزش‌گذاری بیش ازحد کاذب دارایی موردنظر خواهد شد.

نحوه‌ تشخیص الگوی جهش گربه مرده

باتوجه به‌ آنکه جهش گربه مرده یک الگوی صعودی کاذب است می‌توان انتظار داشت که اغلب کاربران فریب آن را خورده و برای سرمایه‌گذاری وسوسه شوند. باآنکه به‌سختی می‌توان الگوی جهش گربه مرده را از یک بهبود کامل قیمتی تشخیص داد، اما سرمایه‌گذاران می‌توانند با پیروی از ترتیب وقوع رویدادهای زیر، شانس خود را برای تشخیص صحیحی از این الگو بهبود بخشند:

1. کاهش تدریجی اما پیوسته‌ی قیمت یک اوراق بهادار.
2. برای مدتی کوتاه حجم سرمایه‌ی ورودی رشد کرده و قیمت به‌طور موقت جهش می‌کند.
3. قیمت اوراق بهادار مجددا در روند نزولی قرار گرفته و ریزشی بیشتر از کف پایینی قبلی خواهد داشت.

 هنگام شناسایی الگوی جهش گربه مرده با چه محدودیت‌هایی روبه‌رو هستیم؟

شناسایی جهش گربه مرده در بازار بورس سهام درمقایسه با بازار کریپتو ساده‌تر است، زیرا قیمت کلاس دارایی‌های بورس پایداری بیشتری داشته و ارزش فاندامنتال آن‌ها به‌راحتی قابل تشخیص است. نوسان بالای رمز ارزها پیش‌بینی جریان و رفتار آن‌ها را بسیار پیچیده و دشوار می‌کند.

بااین‌وجود اکثر سرمایه‌گذاران بازار سهام نیز تنها زمانی که الگوی جهش گربه مرده شکل‌ گرفته باشد، می‌توانند آن را تشخیص دهند. شناسایی این الگو نه‌تنها نیازمند مطالعات دقیق بازار و معاملات فراوان روزانه است، بلکه به‌ مقدار زیادی شانس نیز احتیاج دارد. هر الگوی جهش گربه مرده پتانسیل این را دارد تا به‌ یک روند صعودی واقعی تبدیل شود، بااین‌حال ریسک این رخداد زیاد است و ورود به آن به سرمایه‌گذاران مبتدی توصیه نمی‌شود.

راهکارهایی برای پیشگیری از زیان الگوی جهش گربه مرده

همان‌طور که در مقدمه گفته شد الگوی جهش گربه مرده به «روند صعودی کاذب» معروف است و بررسی صحیح آن تنها پس از شروع شکل‌گیری میسر خواهد بود. در این بخش از مقاله به ‌ذکر راهکارهایی خواهیم پرداخت که می‌توانند در پیشگیری از زیان مالی در این روند صعودی کاذب مفید باشند:

1. استفاده از ابزارهای سنجش قدرت بازار – اندیکاتورهایی مانند شاخص قدرت نسبی (Relative Strength Index) و اندیکاتور استوکاستیک RSI (Stochastic RSI)، که در بازه‌ی بین صفر تا یک یا صفر تا صد نوسان و حرکت می‌کند، دیدگاه خوبی از قدرت بازار درهر لحظه داده تا براساس آن تصمیم‌ مناسبی اتخاذ کنید. باید توجه داشت که این اندیکاتورها همراه با ضریب خطا هستند اما درحالت کلی از حدس و گمان بی‌پایه ریسک بسیار کمتری دارند.
2. مروری بر عمق بازار (Market Depth) – شاید بتوان گفت که عمق بازار یکی از ابزارهایی است که تریدرهای مبتدی کمتر به‌آن پرداخته و درک ضعیفی از آن دارند. ارزیابی و مطالعه‌ی این ابزار می‌تواند به‌ما بگوید که این یک روند صعودی واقعی بلندمدت است یا تنها شروع یک الگوی جهش گربۀ‌ مرده. درهرحال داده‌های ارائه‌شده ازسوی عمق بازار مربوط به رویدادهای اکنون بازار و منعکس‌کننده‌ی نگرش سایر تریدرهای حاضر در آن است.
3. پس از تثبیت بازار سفارش خود را ثبت کنید – تریدرهای حرفه‌ای در فرکانس‌های بالا (کندل‌های 1 تا 5 دقیقه‌ای) به بازار وارد نمی‌شوند، بلکه منتظر می‌مانند تا روند فعلی تثبیت شود و سپس براساس نیاز خود سفارش خرید یا فروش را ثبت می‌کنند.
4. استفاده از ابزارهای حد ضرر و حد توقف – هرگاه احتمال می‌دهید که بازار دارای الگوی جهش گربۀ‌ مرده باشد بهتر است همواره از ابزارهای حد ضرر و حد توقف در سفارش‌های خود استفاده کنید. با این‌کار اگر بازار در روند نزولی قرار گیرد سرمایه‌ی شما کمترین آسیب ممکن را خواهد دید. نکته‌ی مهمی که در این قسمت باید به‌آن توجه کنید تعیین دقیق اندازه‌ی حد ضرر است که بهتر است به‌ قیمتی که دارایی را خریداری کرده‌اید نزدیک باشد. بااین‌وجود در بازارهایی که لیکوئیدیتی کمی داشته یا نوسان بالایی ندارند بهتر است از عدد بزرگتری استفاده کرد، زیرا با بسته‌شدن بازار ممکن است زمان و لیکوئیدیتی کافی برای اجرای سفارش شما وجود نداشته باشد و سرمایه‌ی شما ازدست برود.
5. کاربرد آگاهانه‌ی معاملات لوریج یا اهرمی – همان‌طور که می‌دانید استفاده از معاملات لوریج همواره باید با دانش کافی از رفتار بازار صورت گیرد. بااین‌وجود بهتر است درهنگام رویارویی با الگوی جهش گربۀ‌ مرده تاحد ممکن از این نوع معاملات پرهیز کنید، زیرا به‌احتمال زیاد کل دارایی‌های خود را ازدست خواهید داد.
6. اهمیت هودل کردن (HODL) – اگر از رمز ارز یا توکنی که تقاضای بسیار بالایی دارد، مانند بیت‌کوین یا اتریوم، در مبادلات خود استفاده می‌کنید و نمی‌خواهید متحمل ضرر شوید، بهتر است راهکار دیگری را اتخاذ کنید. زیان‌های مالی در بازار رمز ارزها درپی فروش دارایی رخ می‌دهد؛ درچنین شرایطی هودل کردن گزینه‌ی معقولی است، زیرا ارزش توکن‌های شما پس از مدتی بسیار بیشتر از ارزش اولیه‌ی آن‌ها درهنگام خرید خواهد بود.

دو نمونه از الگوی جهش گربه مرده

تصاویر زیر نمونه‌ای از الگوی جهش گربه مرده را نشان می‌دهند. در تصویر اول جفت معاملاتی بیت‌کوین-یورو (BTC/EUR) را مشاهده می‌کنید که در یک کندل 15 دقیقه‌ای نزولی، یک کندل صعودی به‌مدت 15 دقیقه شکل گرفته است. این کندل سبز بلافاصله وارد روند خرسی قبلی شده و تا زمانی که روند وارد یک کانال جانبی (بین دو خط موازی مقاومتی و حمایتی) شود، تداوم دارد.

باآنکه الگوی جهش گربۀ‌ مرده در این مثال تنها 15 دقیقه تداوم داشته است، اما اگر تریدر در این بازه‌ وارد بازار شود با تشکیل کندل‌های بعدی کل دارایی خود را ازدست می‌دهد.

مثال دوم حاکی از نوع شاخص‌تری از این الگو است. در اینجا می‌بینیم که روند نزولی به‌طور پلکانی و به‌تدریج ریزش کرده تاجایی‌که به گروهی از کندل‌های قرمز می‌رسد، سپس بلافاصله یک روند صعودی در بازه‌ی 15 دقیقه‌ای در ادامه‌ی آن تشکیل می‌شود. این جایی است که بسیاری از کاربران فریب بازار صعودی را خورده و به‌منظور کسب سود وارد آن می‌شوند.

اما با افت قدرت خریداران، قدرت فروش مجدد تسلط بازار را درکنترل خود گرفته و ریزش دیگری رخ می‌دهد. عامل اصلی روند نزولی دوم افرادی هستند که در بازه‌ی صعودی 15 دقیقه‌ای اقدام به ‌خرید BTC کرده و برای کسب سود از نوسان مثبت، آن را مجدد فروخته‌اند.

جمع‌بندی

جهش گربه مرده یکی از انواع الگوهای قیمتی (بورس سهام یا رمز ارز) در تحلیل تکنیکال است. این الگو اغلب در نمودار قیمتی دارایی‌هایی نمایان می‌شود که دارای یک دوره‌ی بلندمدت نزولی، بهبود قیمتی موقت و سپس ریزش مجدد هستند.

دو دلیل عمده‌ برای شکل‌گیری این الگو وجود دارد. دلیل نخست آنکه تعداد زیادی از تریدرهای خرسی سفارش فروش کوتاه‌مدت خود را می‌بندند، و دوم هنگامی که گروه کثیری از تریدرهای گاوی گمان می‌کنند که یک دارایی به کف‌ خود رسیده و به ‌امید افزایش قیمت و سود کلان شروع به خرید آن می‌کنند.