فروپاشی استیبل کوین لونا چه تاثیری بر بازار بیت کوین دارد؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد ، سایت معتبر " کوین ایران "به عنوان یکی از رفرنس های ارز دیجیتال گزارش هفتگی آنچین خود را منتشر کرد که بر این اساس بازار ارزهای دیجیتال در هفته گذشته نوسان و آشوبی تاریخی را تجربه کرد و نوسانات دو استیبل کوین UST و USDT در مرکز این طوفان قرار داشت. در طی چند روز، دو ارز دیجیتال معتبر (جزو ۱۰ رمز ارز برتر بازار از لحاظ ارزش و حجم بازار) سقوط شدیدی را تجربه کرده و ۴۰ میلیارد دلار از سرمایه صاحبانشان را نابود کردند.

استیبل کوین UST به طور کامل نرخ برابری خود در مقابل دلار را از دست داد و از طرفی ارزش LUNA که در یک صعود تورمی و غیر معمول تا نزدیک ۱۰۰ دلار رشد کرده بود، به ۰.۰۰۰۰۱ دلار کاهش یافت. بنابراین بنیاد سرمایه‌گذاری لونا (LFG) تمام ذخایر ویژه بیت کوینی خود (۸۰۳۹۴ بیت کوین) را برای حمایت از برابری نرخ استیبل کوین UST در مقابل دلار، هزینه کرد. اگرچه این کار نیز ناموفق بود و فروپاشی ادامه یافت.

پس از این رویداد، در طی هفته گذشته ترس شدیدی در مورد استیبل کوین USDT به وجود آمد و همین امر موجب شد نرخ برابری USDT در مقابل دلار به ۰.۹۵۶ برسد. اما این کاهش ارزش، طی ۲۴ ساعت بازیابی شد و نرخ برابری به ۰.۹۹۸ رسید.

در پی فروپاشی استیبل کوین UST و ارز دیجیتال LUNA و فروش ۳.۲۷۵ میلیارد دلاری (۸۰ هزار بیت کوین) توسط LFG باعث یک کاهش ۲۱.۲ درصدی در بازار بیت کوین شد و قیمت آن را تا ۲۶۵۱۳ دلار کاهش داد. این پایین‌ترین قیمت بیت کوین ار دسامبر ۲۰۲۰ تا امروز است و قطعا فشار مالی سنگینی بر همه سرمایه‌گذاران بازار وارد کرده است.

به همین واسطه در تحلیل آنچین این هفته قصد داریم این سه موضوع را مورد ارزیابی قرار دهیم:

• چه اتفاقی برای استیبل کوین UST و ارز دیجیتال LUNA افتاد و چطور پشتوانه بیت کوینی بنیاد LFG نتوانست از فروپاشی آن جلوگیری کند.
• از دست رفتن نرخ برابری با دلار (de-pegging) استیبل کوین UST و نحوه تاثیر آن بر مواجهه سرمایه‌گذاران با دیگر استیبل ‌کوین‌های موجود در بازار مثل USDC، BUSD و DAI.
• کاهش شدید قیمت بیت کوین تا مرز قیمت واقعی (میانگین قیمت خرید کل کوین‌ها) و واکنش بازار به این سطح حمایتی بسیار مهم.

بررسی ریزش شدید قیمت LUNA

در طی سال‌های اخیر بازار استیبل کوین‌ها رشد قابل توجهی داشته و به یکی از پایه‌های اصلی ارزش بازار رمز ارزها بدل شده است. در ۸ می و پیش از رویداد اخیر، ۱۳۵ میلیارد دلار از ارزش بازار ارزهای دیجیتال متعلق به مجموع استیبل کوین‌های UST، US‌DT، USDC، BUSD و DAI بوده است. استیبل کوین‌ها به طور کلی به سه دسته تقسیم می‌شوند.

بر مبنای پشتوانه‌های سپرده‌گذاری شده (Collatoralised): USDT، USDC و BUSD

بر مبنای وضعیت معاملات رمز ارزی هولدرها (Crypto-over-collateralised): DAI

بر مبنای الگوریتم (Algorithmic): UST

در مورد UST و LUNA، الگوریتم طراحی شده به کاربران این امکان را می‌دهد که یک واحد UST را با یک دلار از ارز دیجیتال LUNA مبادله کنند (و برعکس). مستقل از قیمت اصلی این دو سرمایه در بازار، این تبادل امکان‌پذیر است. به عبارت ساده‌تر همبستگی این دو ارز دیجیتال باعث می‌شود که در صورت افزایش تقاضا برای استیبل کوین UST، قیمت LUNA نیز افزایش یابد و در حالت معکوس، با کاهش تقاضا برای UST، ارزش LUNA نیز به شدت سقوط کند.

نرخ برابری استیبل کوین UST در مقابل دلار (Peg) در ۹ می کاهش یافت. این موضوع در حالی اتفاق افتاد که LUNA با قیمتی در حدود ۶۰ دلار معامله میشد (۴۹.۵ درصد پایین از قله قیمتی ۱۱۹ دلار). طی ۳۶ ساعت پس این موضوع، قیمت LUNA به زیر ۰.۱ دلار سقوط کرد و نرخ برابری UST و دلار بین ۰.۳ تا ۰.۸ قرار گرفت. این امر مکانیسم بازخرید را فعال کرد و سرمایه‌گذاران، وحشت‌زده، UST‌های خود را به LUNA تبدیل کرده و این کاهش شدید ذخیره استیبل کوین، باعث افت بیشتر قیمت شد.

در زمان نوشته شدن این مقاله ارز دیجیتال LUNA با قیمت ۰.۰۰۰۲ دلار معامله می‌شود (یعنی ۹۹.۹۹۹۸ درصد پایین‌تر از قله قیمتی) و نرخ برابری UST به ۰.۱۲۵۱ دلار رسیده است.

افزایش تورمی و ناگهانی ذخیره LUNA را می‌توان در نمودار زیر مشاهده کرد. در حالی که کاهش ذخیره استیبل کوین UST (سبز) روندی خطی دارد، افزایش ذخیره ارز دیجیتال LUNA یک الگوی نمایی را نشان می‌دهد. در طی یک هفته ۷.۵ میلیارد دلار از ذخایر UST کاهش یافت و تبدیل به LUNA شد. همین امر باعث شد که ذخیره LUNA از ۳۴۳ میلیون واحد به ۶.۵۳ تریلیون واحد برسد. این تورم را می‌توان با نرخ افزایش ۹۹۲۶۳۸۴۰ درصدی نشان داد.

در پی افزایش شدید و تورمی ذخایر LUNA شبکه بلاک چین اصلی متوقف شد و از کار بازایستاد. از آنجایی که نرخ برابری UST در مقابل دلار کاهش یافت، بنیاد لونا (LFG) بیت کوین‌های پشتوانه خود را برای حفظ نرخ برابری استیبل کوین UST، به فروش گذاشت. مجموع ذخایر LFG به ۸۰۳۹۴ بیت کوین رسیده بود و بیشتر خریدها را در فاصله ۲۱ مارس تا ۵ می صورت داده بودند. مجموع دارایی‌های بنیاد لونا با خریدهای اخیر، به ۳.۲۷۵ میلیارد دلار رسیده بود. کل این کیف پول حجیم طی ۲۱ ساعت در تاریخ ۹ تا ۱۰ می، خالی شد.

همانطور که در نمودار زیر واضح است، کل موجودی بیت کوین بنیاد لونا در سه مرحله خالی شد. در مرحله اول و در حالی که نرخ برابری UST به ۰.۹۸ رسیده بود، در ساعت ۳:۳۰ نهم می، ۲۲۱۸۹ بیت کوین به ارزش ۷۵۰ میلیون دلار فروخته شد. در مرحله دوم که ۱۵ ساعت بعد صورت گرفت ۳۰ هزار بیت کوین به ارزش ۹۱۶ میلیون دلار فروخته شد. در مرحله آخر نیز  ۲۸۲۰۵ بیت کوین به ارزش ۸۷۳ میلیون دلار فروخته شد و کل کیف پول بنیاد لونا تا ۶ ساعت پس از آن خالی شد.

با توجه به تغییرات جریان ورودی صرافی‌ها می‌توان دید که بین ساعت ۱۸:۳۰ نهم می تا ۱:۱۰ دهم می، حجم بزرگی از کوین‌ها، جابه‌جا شده است. نحوه عرضه بیت‌ کوین‌ توسط بنیاد لونا را به ترتیب زیر می‌توان مشخص کرد:

• ۵۲۱۸۹ بیت کوین ابتدا به صرافی Gemini فرستاده شده و به سرعت از آنجا به صرافی‌های دیگر انتقال یافته، از جمله صرافی بایننس.
• ۲۸۲۰۵ بیت کوین مستقیما به صرافی بایننس انتقال پیدا کرده است.

پس از این عرضه بزرگ، LFG اعلام کرد که تقریبا بیت کوینی برایش باقی نمانده و در تاریخ ۱۶ می وضعیت کیف پول این بنیاد به شرح زیر بوده است:

313 $BTC
· 39,914 $BNB
· 1,973,554 $AVAX
1,847,079,725 $UST

 222,713,007 $LUNA

در طی این محدوده زمانی، میانگین موجودی صرافی‌ها ۸۸ هزار بیت کوین افزایش یافت که بیشتر از عرضه ۸۰ هزار تایی بنیاد لونا است. این امر نشان می‌دهد که اتفاقات اخیر وحشت فزاینده‌ای را در میان سرمایه‌گذاران بیت کوین ایجاد کرده و بسیاری از آن‌ها اقدام به فروش سرمایه‌های خود کردند و فشار فروش را افزایش دادند. بزرگترین جریانی خروجی بیت کوین را صرافی Coinbase در ۱۴ می ثبت کرده است، هرچند که به نظر نمی‌رسد این صرافی محل دریافت کوین‌های بنیاد لونا باشد.

تاثیر فروپاشی UST بر دیگر استیبل کوین‌های بازار

گویا هفته اخیر هنوز قابلیت حوادث بیشتری داشته است و پس از نوسانات و رخدادهای استیبل کوین UST و ارز دیجیتال LUNA، نوبت به بزرگ‌ترین استیبل کوین بازار ارزهای دیجیتال، تتر (USDT) رسید. این استیبل کوین از منظر ارزش بازار مهم‌ترین منبع تبادل ارزهای دیجیتال محسوب می‌شود. در تاریخ ۱۱ می، USDT تحت فشار قرار گرفت و نرخ برابری آن در مقابل دلار افت کرد. از آنجایی که ارزش بازار UST ۲۱ میلیارد دلار بود و چنین تاثیراتی بر بازار گذاشت، بسیاری از سرمایه‌گذاران نگران وضعیت USDT با ارزش کلی ۸۳ میلیارد دلار بودند. با توجه به اینکه پرکاربردترین استیبل کوین بازار ارزهای دیجیتال در بسیاری از صرافی‌ها تتر است، تغییرات آن می‌تواند موجب آشوب بزرگی در بازار شود.

طی یک شبانه روز، از اواسط ۱۱ می تا اواسط ۱۲ می، نرخ برابری USDT به ۰.۹۵۶۵ کاهش یافت، اما در طی ۳۶ ساعت این نرخ بازیابی شد و به ۰.۹۹۸ رسید. در طی این مدت کوتاه استیبل کوین‌های دیگر نرخ برابری یک تا دو درصد بیش از ۱ دلار را تجربه کردند. علت این امر حجوم سرمایه‌گذاران به استیبل کوین‌هایی بود که خطر افت آن‌ها کمتر است و در مقابل USDT و UST قرار می‌گرفتند. استیبل‌ کوین‌های که در این دوره زمانی با افزایش تقاضا مواجه شدند عبارتند از: USDC، BUSD و DAI. به عبارتی از منظر سرمایه‌گذاران ریسک سرایت رخداد اخیر در این استیبل کوین‌ها کمتر بوده است.

در تاریخ ۱۲ می و در اوج فشار کاهش نرخ برابری USDT، تتر اعلام کرد که امکان فروش تتر و تبدیل سرمایه فعال در تاریخ ۱۲ می و در اوج فشار کاهش نرخ برابری USDT، تتر اعلام کرد که امکان فروش تتر و تبدیل سرمایه فعال است و ۲ میلیارد دلار از تراکنش‌هایی که منجر به کاهش ذخیره تتر می‌شود در حال اجرا است.

اگر نگاهی به وضعیت ذخیره USDT داشته باشیم، خواهیم دید که ۷.۴۸ میلیارد دلار از ذخیره این استیبل کوین در طول هفته گذشته کاهش یافته است. ذخیره کل USDT از قله ۸۱.۲۳ میلیارد دلار به ۷۵.۷۵ میلیارد دلار رسید. همانطور که در تحلیل آنچین هفته گذشته توشیح داده شد، کاهش ۲.۹ میلیارد دلاری ذخیره استیبل کوین‌ها، یک رکورد تاریخی محسوب می‌شد و این کاهش عمدتا مربوط به USDC بود. اما با اتفاقات اخیر و با توجه به حجم کاهش ذخیره استیبل کوین‌ها در هفته گذشته، کاهش ۲.۹ میلیارد دلاری دو هفته پیش تقریبا قابل چشم پوشی است.

همانطور که اشاره شد در دوره زمان استرس ناشی از سرایت نوسانات UST به USDT، بسیاری از سرمایه‌گذاران سرمایه‌های خود را به استیبل کوین‌های کم ریسک‌تر تغییر دادند. روند کاهشی ذخیره USDC که از اواخر فوریه آغاز شده بود در این دوره معکوس شد و طی هفته گذشته ۲.۶۳ میلیارد دلار به ذخیره USDC افزوده شد. این میزان بیشترین رشد USDC در دو سال اخیر محسوب می‌شود. شاید این رخداد نقطه عطفی برای تغییر جایگاه استیبل کوین‌ها باشد و از این به بعد ترجیح سرمایه‌گذاران استفاده از USDC باشد.

یکی دیگر از استیبل کوین‌هایی که تغییرات قابل توجهی را در حجم ذخیره خود تجربه کرد DAI بود. این استیبل کوین که بر مبنای ارزهای دیجیتال دیگر پشتیبانی می‌شود، در طی هفته گذشته دچار کاهش ۲۴.۴ درصدی ذخیره شد. ارزهای دیجیتال دیگر از طریق پروتکل Maker به عنوان پشتوانه استیبل کوین DAI ثبت می‌شوند. می‌توان اینطور گفت که ذخیره این استیبل کوین زمانی کاهش می‌یابد که خریداران آن، معاملات خود را با ضرر ببندند. از این طریق بخشی از ذخیره DAI سوزانده می‌شود.

این فرآیند می‌تواند اختیاری باشد، یا در صورت لیکوئید شدن حساب اجباری شود. با این حال علیرغم تمام شرایط موجود از جمله نوسانات شدید و کاهشی در میزان پشتوانه‌های این استیبل کوین، افزایش تقاضا برای DAI و رخداد لیکوئید شدن بسیاری از حساب‌ها، استیبل کوین DAI توانست وضعیت را مدیریت کرده و نرخ برابری خود در مقابل دلار کاملا حفظ کند.

زیان سنگین در کل شبکه بیت کوین

در پی فروپاشی LUNA، بیت کوین‌های تزریق شده به بازار توسط بنیاد لونا با قیمتی بسیار پایین‌تر از قیمت خریدشان به فروش گذاشته شدند. علاوه‌براین پس از تحت فشار قرار گرفتن استیبل کوین USDT، قیمت بیت کوین به پایین‌تر که ۲۹ هزار دلار رسید. سطح قیمتی ۲۹ هزار دلار یک سطح حمایت قدرتمند بود که در جولای ۲۰۲۱ تثبیت شد. همین امر باعث شد که تقریبا تمام سرمایه‌گذاران چرخه ۲۰۲۱-۲۲ وارد محدوده زیان شوند و برآیند سود و زیان کل شبکه منفی شود.

زیان محقق شده در کل شبکه طی دو روز به ۲.۵ میلیارد دلار رسید که با بزرگترین رویدادهای تسلیم سرمایه‌گذاران (Capitulation) در تاریخ بازار برابری می‌کند (البته از وجوهی می‌تواند بزرگترین نیز باشد). LFG به تنهایی در فروش بیت کوین‌های خود ۷۰۳ میلیون دلار زیان را ثبت کرد. توجه داشته باشید که این زیان صرفا تفاوت قیمت پایه و قیمت فروش کوین‌های LFG را نشان می‌دهد و زیان حاصل از تبدیل آن‌ها به UST و LUNA محاسبه نشده است.

همچنان که اندازه بازار بیت کوین افزایش می‌یابد، طبیعتا میزان زیان‌های شبکه نیز از منظر دلاری گسترش می‌یابد. بنابراین می‌توانیم «زیان محقق‌شده نسبی» را نیز در نظر بگیریم. این شاخص با تقسیم زیان محقق شده در یک روز بر ارزش بازار، شاخصی می‌سازد که با استفاده از آن می‌توان چرخه‌های گوناگون بازار را از این منظر با هم مقایسه کرد.

در نمودار زیر می‌توان مشاهده کرد که فروپاشی LUNA باعث ایجاد رخداد تسلیم سرمایه‌گذاران بازار بیت کوین شده است. این تسلیم یکی از بزرگترین رخدادها در پنج سال گذشته است و زیان محقق شده در آن ۰.۲۸ درصد از ارزش بازار بیت کوین را تشکیل می‌دهد. این میزان برابری می‌کند با:

• شروع و پایان فشار فروش در بازار نزولی سال ۲۰۱۸
• سقوط قیمت در پی پیدایش ویروس کرونا در سال ۲۰۲۰
• فشار فروش می ۲۰۲۱ که دقیقا در این هفته یک سال از آن می‌گذرد

ارزیابی قیمت واقعی بیت کوین و تخمین کف بازار نزولی

قیمت واقعی (Realized price) یکی از قدیمی‌ترین و بنیادی‌ترین شاخص‌ها در تحلیل آنچین است. این شاخص از طریق تقسیم مجموع قیمت پایه تمام کوین‌ها بر کل ذخیره در گردش بازار محاسبه می‌شود. در واقع قیمت واقعی بیت کوین همان میانگین قیمت پایه آن‌ها است.

از منظر تاریخی قیمت واقعی، سطح حمایت کلیدی را در روندهای نزولی بازار تعیین می‌کند و عبور قیمت از این سطح، نشانه‌ای از پایان روند نزولی محسوب می‌شود. این موضوع را می‌توان در روند حرکات قیمتی چرخه پیشین بازار، زمانی که قیمت به پایین‌تر از سطح حمایت کلیدی (قیمت واقعی) رسیده است، دنبال کرد. می‌توان دید که در مدت کوتاهی پس از عبور قیمت از این سطح حمایت، روند حرکات قیمتی معکوس شده است. البته این واکنش می‌تواند حاصل آگاهی سرمایه‌گذاران از تاثیر این سطح حمایتی باشد (این موضوع اولین بار در سال ۲۰۱۸ مورد توجه قرار گرفت). مارس ۲۰۲۰ یک نمونه بارز این الگوست که تنها هفت روز پس از عبور قیمت از سطح کلیدی روند حرکات قیمتی تغییر کرد، در صورتی که در چرخه‌های پیشین این دوره ماه‌ها زمان برده است.

از آنجایی که قیمت تا کف ۲۶۵۱۳ دلار کاهش یافت و کوین‌های بسیاری در قیمت پایین و با زیان فروخته شدند، قیمت واقعی در حال حاضر در سطح ۲۴ هزار دلار واقع شده است. در پی عرضه گسترده بنیاد لونا، سقوط نرخ برابری UST و کاهش موقتی نرخ برابری تتر، قیمت واقعی بیت کوین تا مرز ۲۴ هزار دلار کاهش یافت.

در پی افزایش زیان محقق شده در کل شبکه، ارزش واقعی بازار بیت کوین ۷.۹۲ میلیارد دلار کاهش یافت که نشان‌دهنده خروج گسترده سرمایه از بازار بیت کوین است. همین امر باعث شده تا قیمت واقعی بیت کوین ۶۰ دلار کاهش یابد و به ۲۳۹۴۰ دلار برسد.

علیرغم نوسانات اخیر، خریداران به شکل ملموسی وارد بازار شده‌اند و واکنش قدرتمندی به کاهش قیمت اخیر نشان داده‌اند. با نزدیک شدن قیمت به سطح حمایت کلیدی (قیمت واقعی) میزان تقاضا افزایش یافته است. نمودار زیر یا طبقه‌بندی شدت انباشت کوین‌ها در بازه صفر تا یک، روند انباشت سرمایه‌گذاران را بازنمایی می‌کند. در حال حاضر میزان این شاخص به یک نزدیک شده است که نشان‌دهنده روند صعودی انباشت کوین‌ها است.

در ۱۲ می، زمانی که بازار در پایین‌ترین سطح قیمتی اخیر واقع شده بود، میزان این شاخص از رقم پایین ۰.۳ به ۰.۷۹ رسید. همین امر باعث شد که قیمت تا سطح ۳۰ هزار دلار افزایش یابد و در باقی هفته میزان شاخص در محدوده بالای ۰.۹ نوسان کرد که نشان‌دهنده غلبه واضح خریداران به فروشندگان است.

مسائل گفته شده در بند قبلی را می‌توان با ارزیابی شاخص تغییرات موجودی کیف‌ پول‌ها، تایید کرد. آنچه می‌توان در شاخص زیر مشاهده کرد تغییر نرخ انباشت کوین‌ها، از ضعیف به قوی است. رنگ‌های روشن نشان‌دهنده شدت انباشت کمتر ۰.۳ است (اوایل می) و رنگ‌های سرد نماینده شدت بالای انباشت (بیشتر از ۰.۷) است.

دارندگان خُرد (موجودی کمتر از یک بیت کوین) بیشترین سهم انباشت را به خود اختصاص می‌دهند و البته نهنگ‌ها نیز این عرضه را تامین می‌کنند (LFG نیز یکی از نهنگ‌ها بود که همه کوین‌های خود را توزیع کرد). به طور کلی کیف پول‌هایی با موجودی ۱۰ تا ۱۰۰ هزار بیت کوین همچنان روند کندی در انباشت کوین‌ها دارند.

مشاهدات و ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که علیرغم افزایش موجودی صرافی‌ها، افزایش میزان زیان محقق شده و توزیع گسترده بیت کوین توسط بنیاد لونا، اعضای بازار همچنان در حال افزایش موجودی کوین‌های خود هستند. البته باید این نکته را نیز مد نظر قرار داد که توزیع گسترده بنیاد لونا، نرخ انباشت را در هفته گذشته به شکل غیرعادی افزایش داده است.

جمع‌بندی

آنچه در هفته گذشته رخ داد از منظر تاریخی بسیار نادر و مهم است. اگر قرار باشد کتاب تاریخ ارزهای دیجیتال نوشته شود، اتفاقات هفته گذشته یکی از بخش‌های مهم آن است. اما مثال‌های گوناگونی از پروژه‌های رمز ارزی مختلف می‌توان نام برد که دچار یک نوسان شدید شده و در نهایت به کلی فرو پاشیده‌اند. چنین اتفاقاتی معمولا در روند نزولی بازار و تحت فشار فروش رخ می‌دهند.

از آنجایی که استیبل کوین‌ها امروزه بخش محوری ساختار بازار ارزهای دیجیتال را تشکیل می‌دهند، شوک حاصل از کاهش نرخ برابری یک استیبل کوین در مقابل دلار، می‌تواند تاثیرات گسترده‌ای در کل بازار داشته باشد. در هفته گذشته این اتفاق برای دو استیبل کوین UST و USDT افتاد و باعث شد ۴۰ میلیارد دلار از سرمایه‌های UST/LUNA نابود شود و با عرضه ۸۰ هزار بیت کوین توسط بنیاد لونا و شکل‌گیری فشار فروش گسترده، این وضعیت تشدید شد. در چنین شرایطی نیاز به قوانین نظارتی ساختارمند بیش از پیش احساس می‌شود.

برای تخمین آینده حرکات قیمتی باید منتظر واکنش بازار به سطح حمایت کلیدی (قیمت واقعی) بود. به احتمال زیاد در صورت محقق شدن این موضوع روند نزولی متوقف خواهد شد، اما باید دید بازار برای شروع حرکت صعودی به چقدر زمان احتیاج دارد، چند ماه، چند هفته یا چند لحظه. حتی ممکن است از این لحظات عبور کرده باشیم و افزایش میزان انباشت، نشان‌دهنده تغییر روند و آغاز بازار صعودی باشد. با این حال این نکته را در نظر داشته باشید که وضعیت اقتصاد کلان همچنان آشفته است و به عنوان یک عامل منفی تاثیر خود را بر بازار خواهد گذاشت.