گروه بانک و بیمه پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، نرخ ارز در روزهای گذشته از مرز ۳۲ هزار تومان عبور کرد اما در یکی دو روز گذشته در بازار آزاد با کاهش هزار تا دو هزار تومانی همچنان نوسانی بودن خود را به نمایش گذاشته است. رادار اقتصاد در گفت و گو با کارشناس و تحلیلگر اقتصاد متغیرهای مهم و عوامل موثر بر افزایش نرخ ارز در اقتصاد ایران و نقش تقاضا برای ارز را تحلیل کرده است.
محمد واعظ اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان در گفت و گو با رادار اقتصاد عوامل افزایش دهنده نرخ ارز و مدیریت ارز در اقتصاد را مورد بررسی قرار داد و در این باره گفت: برای بررسی چرایی افزایش نرخ ارز لازم است لایه های مختلفی که بازار ارز ایران را از داخل یا خارج تحت تاثیرخود قرار می دهند مورد بررسی قرار دهیم به این دلیل که بازار ارز ایران با هر خبر منفی سیاسی یا اقتصادی تکانه های سنگینی می خورد و اقتصاد کشور را زیر آورهای سنگین به جا مانده از خود می گذارد.
وی در این باره گفت: یکی از دلایل برهم خوردن نرخ ارز دربازار، دست کاری هایی داخلی و خارجی است، به این معنا که وقتی مسوولین بانک مرکزی به دستکاری های عمدی در بازار ارز که نرخ ارز را تحت تاثیر قرار می دهد توجه نمی کنند بازار با تکانه هایی رو به رو می شود که در نتیجه به افزایش نرخ ارز ختم میشود.
وی در این باره افزود: یکی از دلایل افزایش نرخ ارز دربازار آزاد را می توان به بالا رفتن تقاضای ارز و ناتوانی سامانه نیمای در پاسخ دهی لازم به تقاضای ایجاد شده نسبت داد، به طوری که مشخص است سامانه نیما مانند سال گذشته قادر به پاسخگویی به تقاضای ارزی نیست.
محمد واعظ در خصوص بخشی از تقاضاهای ارادی که منجر به افزایش قیمت ارز می شود گفت: بخشی از تقاضای ارز امروز کشور به دلیل مهاجرت هایی است که به دلایل مختلف بخصوص نااطمینانی از آینده اقتصاد کشور اتفاق می افتد. تقاضایی که در نهایت به خروج سرمایه از کشور منتهی می شود. با توجه به اینکه بعضی از مردم به خاطر گرفتن اجازه اقامت شهروندی در خارج از کشور تصمیم به فروش زندگی اثاثیه منزل و دارایی های منقول و غیر منقول خود می کنند، لذا تقاضای جدیدی برای ارز در بازار شکل می گیرد به طوری که برآوردها نشان می دهد به تنهایی دراین بخش سالانه ۳ میلیارد دلار تقاضا ایجاد می شود، تقاضایی که قطعا سامانه نیما برای آن ساخته نشده لذا این تقاضا از بازار آزاد باید تامین شود که به عاملی در جهت افزایش نرخ ارز تبدیل می شود.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان و استاد اقتصاد درباره این بحث خاطر نشان کرد: بخشی از تقاضای امروز بازار ارز از جهت واردات کالاهای مصرفی است که باز هم سامانه نیمایی آن را تامین نمی کند لذا این فشار نیز بر بازار آزاد ارز تحمیل می شود. واردات کالاهای تزیینی مصرفی یا کالاهای غیر اساسی که در این دسته قرار می گیرند بازار آزاد را تحت فشار قرار می دهد، لذا تقاضای این کالاها منشاء تقاضای ارز در بازار آزاد و افزایش نرخ ارز در بازار آزاد به شمار می رود.
محمد واعظ گفت: عوامل دیگری نیز روی عرضه ارز در بازار آزاد تاثیر می گذارند. برای مثال رفتار صرافی های بزرگ دبی یا صرافی ها و واسطه گران بزرگ ارز برای انتقال به داخل کشور در بازار اربیل یا سلیمانیه روی نرخ ارز در داخل تاثیر می گذارد. به هر دلیلی صرافی های بزرگ ارز در یکی از این کشورها اقدام به فروش ارز به بازار تهران نکنند این موضوع عاملی در راستای افزایش نرخ ارز در بازار ارز داخلی می شود.
استاد اقتصاد افزود: لایه دوم رفتار نرخ ارز به عملیات دست کاری دربازار ارز مرتبط می شود به طوری که در چهار سال اخیر عامل اصلی دستکاری در بازار ارز ایران منشاء آن دفتر دارایی های خارجی امریکا بوده که از طریق ایجاد حملات ارزی سازماندهی شده روی نرخ ارز در ایران تاثیر می گذارد. به این معنا که به صورت سازماندهی شده فشاری به صورت عرضه ریال و همزمان محدود کردن عرضه ارز برای مبادله با ریال ایجاد می کنند در حالی که پادوها و عوامل اجرایی آنها از این نوع حملات سازماندهی شده خبری ندارند لذا ناخودآگاه در این چارچوب اقدام به مبادلات ارزی می کنند که نتیجه حملات ارزی، افزیش نرخ است.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان بعد دیگر افزایش نرخ ارز را وابسته به تحولات در متغیرهای بنیادی در بازار ارز دانست و در این باره گفت: البته موضوع مهمی که باید بدان توجه داشت وضعیت متغیرهای بنیادی در بازار ارز است. متغیرهای بنیادی در بازار ارز به صورت خلاصه عبارتند از ارزش ارزی صادرات و واردات که خوشبختانه وضعیت متغیرهای بنیادی نسبت به سال گذشته به مقدار قابل توجهی بهبود یافته است. بالا رفتن ارزش صادرات نفتی و غیر نفتی و کاهش برخی از محدودیت های وارداتی که در گذشته تجربه کردیم نشان می دهد وضعیت متغیرهای بنیادی نسبت به گذشته در اقتصاد ایران بهبود یافته اما نکته جالب توجه این است که متغیرهای بنیادی رفتار بلند مدت نرخ ارز را مد توجه قرار می دهند به این معنا که نرخ های ارز روزانه یا کوتاه مدت به سمت نرخ های ارز برآورد شده براساس متغیرهای بنیادی نیل خواهند کرد، لذا معامله کنندگان ارز که تحت تاثیر شرایط روانی روزانه در روزها و هفته های اخیر اقدام به خرید ارز کرده اند قطعا متضرر می شوند یعنی در دامی گرفتار می شوند که معامله کنندگان جزیی ارز سال گذشته آن را تجربه کردند.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان در این باره تصریح کرد: با اینکه دلار در آذر ماه سال گذشته به بیش از ۳۰ هزار تومان رسید اما روی این نرخ دوام نیاورد چرا که متغیرهای بنیادی که تعیین کننده روند نرخ ارز در بازار آزاد به شمارمی روند اجازه این وضعیت را نمی دهند. اکنون نیز در مجموع اینگونه است معامله گران ارز نمی توانند به بازدهی مثبت بازار امید داشته باشند، چرا که نرخ ارز در اقتصاد ایران بسته به عواملی دارد که در حال حاضر نمی توان به صورت قطعی در بلند مدت پیش بینی کرد.
وی در خصوص مدیریت بانک مرکزی و اتفاقاتی که در حوزه مدیریت بانک مرکزی رخ می دهد گفت: در اینکه تخصص رئیس بانک مرکزی باید اقتصاددان کلان با گرایشات پولی باشد شکی وجود ندارد چرا که داشتن تخصص در این حوزه در مدیریت بانک مرکزی بسیار مهم است اما باید به این نکته توجه شود که در ایران تمامی تصمیم گیریها در بانک مرکزی قائم به ریاست کل نیست چرا که ساختار هنوز مستقل نشده، لذا نمی توان گفت تمامی تصمیمات غلط بانک مرکزی ناشی از مدیریت رئیس بانک مرکزی است بلکه ساختار مدیریت دولتی و مدیریت اقتصاد کشور مشکلات اساسی دارد به همین دلیل بانک مرکزی با تحلیل آخرین الگوی رفتاری سوداگران اصلی در بازار آزاد ارز و انجام اقدامات مقابله ای با تکیه بر وضعیت مناسب متغیرهای بنیادی پیش بینی می شود که احتمالا جهت نرخ را در روزها وهفته های آینده تغییربدهد، لذا بعید نیست تعدادی از سرمایه داران و معامله کنندگان حرفه ای بازار شگرد همیشگی خود را به کار بگیرند تا توده ای از معامله گران جزء را با خود همراه کننند و آنها را قانع به خرید ارز با نرخ های بالا کنند اما ارز خود را با نرخ بالایی به فروش برسانند و زمینه را برای زیان معامله گران جزء و سرمایه گذاران باز کنند، بنابراین مردم باید مراقب باشند و با تنش هایی که منجر به افزایش نرخ ارز به صورت موقتی می شود تقاضای کاذب دربازار ارز ایجاد نکنند.
نظر شما