به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد جدال انتخاباتی میان جریان‌های سیاسی کشور زودتر از دوره‌های گذشته آغاز شده است. جدالی زودهنگام که از هفته‌های گذشته با سخنان حسن روحانی با عنوان تقدم همه‌پرسی بر انتخابات در دیدار نوروزی با مدیران دولتش آغاز شد و شائبه تصمیم او برای حضور در انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی را ایجاد کرد و دوشنبه شب با انتشار خبری در خبرگزاری تسنیم مبنی بر تصمیم علی لاریجانی برای ارائه لیست انتخاباتی و واکنش دفتر لاریجانی و نزدیکانش ادامه یافت.
اسفند ماه امسال قرار است دوازدهمین دوره انتخابات مجلس برگزار شود، اما شرایط حساس کشور با توجه به ناآرامی‌های سال گذشته این انتخابات را حساس‌تر و ویژه‌تر از دوره‌های پیشین کرده است. از همین‌رو به نظر می‌رسد جریان اصولگرا که پس از سال‌ها به آنچه مطلوبش بوده با عنوان «حاکمیت یکدست» رسیده است نگران انتخابات دوره آتی مجلس و از دست دادن کرسی‌ها شده است. از همین‌رو در این مدت دست به انتشار خبرهایی در مورد حضور حسن روحانی یا علی لاریجانی در انتخابات آتی زده تا شاید از ورای انتشار این اخبار هم به برآیندی از نظر مردم برای شرکت در انتخابات مجلس دست پیدا کند و از سوی دیگر رقابت انتخاباتی زودهنگامی را با چنین خبرهایی کلید بزند. هرچند تا اینجای کار آن‌طور که علی واعظی، رئیس دفتر حسن روحانی در دوران ریاست‌جمهوری او گفته، رئیس‌جمهوری سابق قصد حضور در انتخابات را ندارد.
سوی دیگر این ماجرا نیز خبر خبرگزاری تسنیم در مورد لیست انتخاباتی علی لاریجانی است که با واکنش صریح دفتر علی لاریجانی مبنی بر اینکه «خبری درباره انتخابات مجلس وجود ندارد» روبه‌رو شده است. دراین میان آنچه از محتوای سخنان حسن روحانی و بیانیه دوشنبه شب علی لاریجانی به عنوان دو شخصیت مهم و اثرگذار در عالم سیاست که اصولگرایان را نگران حضور دوباره‌شان در عرصه سیاست کرده است، می‌توان برداشت کرد، پیش‌شرط‌ها و لوازم مورد نظر آنها برای برگزاری انتخابات است. پیش‌شرط‌ها و لوازمی که چندان مطلوب جریان مقابل نیست و از همین‌رو در این مدت واکنش‌های زیادی به سخنان این دو سیاستمدار ارشد کشور نشان داده‌اند، اما فارغ از این واکنش‌ها از محتوای پیش‌شرط‌های این دو نفر یا لوازم موردنظر آنها برای برگزاری انتخابات می‌توان چنین تلقی کرد که آنها برگزاری انتخابات با مشارکت بالای مردم را بدون فراهم کردن امکان رقابت واقعی با حضور همه جریان‌های سیاسی امکان‌پذیر و نتیجه‌بخش نمی‌دانند.
همچنین درمرحله اول به پیش‌شرط حسن روحانی برای برگزاری انتخابات و واکنش‌های صورت گرفته به آن می‌پردازیم. روحانی فروردین ماه سال جاری در یک دیدار نوروزی با مدیران ارشد دولتش، با اشاره به اینکه چشم دنیا به انتخابات اسفندماه است تاکید کرد که «لوازم آن را باید از خیلی زودتر فراهم کرد. هر چند به جز انتخابات مجلس، با اجرای اصل ۵۹ هم می‌توان مستقیما به نظر مردم مراجعه کرد.» اشاره رئیس دولت‌های یازدهم و دوازدهم به همه‌پرسی به عنوان یکی از لوازم یا پیش‌شرط‌های انتخابات مجلس دوره بعد بود که با واکنش‌های گسترده روبه‌رو شد. پس از این موضوع، دوشنبه شب خبرگزاری تسنیم در خبری اعلام کرد که رئیس سابق مجلس، ورود به انتخابات آتی مجلس شورای اسلامی را کلید زده است و قصد دارد با ارائه لیستی در انتخابات فعالیت کند و خود را برای رقابت‌های انتخاباتی آماده کرده است. این خبر البته ادامه هم داشت و آن تلاش حسن روحانی برای ارائه یک لیست واحد انتخاباتی با محوریت و حمایت وی بود.
در ادامه تسنیم حتی از هماهنگی‌هایی با موضوع انتخابات مجلس میان روحانی و لاریجانی خبر داده بود. اما انتشار این خبر با واکنش سریع و صریح دفتر علی لاریجانی در قالب بیانیه‌ای روبه‌رو شد.این خبر البته ادامه هم داشت و آن تلاش حسن روحانی برای ارائه یک لیست واحد انتخاباتی با محوریت و حمایت وی بود. در ادامه تسنیم حتی از هماهنگی‌هایی با موضوع انتخابات مجلس میان روحانی و لاریجانی خبر داده بود. اما انتشار این خبر با واکنش سریع و صریح دفتر علی لاریجانی در قالب بیانیه‌ای روبه‌رو شد. دفتر علی لاریجانی در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: «رفع نگرانی از جریان خالص‌سازی؛ خبری درباره انتخابات مجلس وجود ندارد! خبر اختصاصی خبرگزاری وسیع تسنیم درباره ارائه لیست در انتخابات، مصداق گزاره خسن و خسین هر سه خواهران مغاویه هستند، است.
نه بحثی درباره حرکت انتخاباتی در میان است و نه ارائه لیست سراسری و نه رایزنی با دیگران صورت پذیرفته، لذا بدین وسیله از جریان خالص‌سازی رفع نگرانی می‌شود و بعید است به این روش‌های برادران بتوان رقابت تصنعی ایجاد کرد. ملک را چاره‌ای دیگر نیاز است.» در ادامه دوتن از نمایندگان پیشین مجلس و از نزدیکان علی لاریجانی در گفت‌وگو با «ایسنا» حضور او در انتخابات را رد کردند. یکی از این نمایندگان عزت‌الله یوسفیان‌ملا بود که با رد این خبر درعین حال گفت که خبر ندارد که لیستی مورد حمایت لاریجانی در حال تهیه است یا خیر.
منصور حقیقت‌پور، نماینده دور نهم مجلس نیز با بیان اینکه در حال حاضر قرائن و شواهدی مبنی بر حضور شخص لاریجانی در انتخابات نمی‌بینیم، تصریح کرد هنوز تا انتخابات مدت زیادی مانده و تهیه و حمایت از لیست از الان منطقی نیست. دراین میان روز گذشته خبرگزاری تسنیم درخبری با بیان اینکه آقای لاریجانی که به درستی یا به غلط از انتخابات پیشین ناراحت است، سعی کرده به جای واکنش رسانه‌ای، بیانیه سیاسی بنویسد، نوشت: «لاریجانی انتشار این خبر را به اصطلاح خود، به جریان «خالص‌سازی» منتسب کرده و گفته که می‌خواهد رفع نگرانی کند. آقای لاریجانی با سرعت جالبی به انتشار این اطلاعیه ورود کرده، اما با وجود این سرعت عمل، نشان داده که دقت‌نظر لازم را در جریان‌شناسی واقعی از فضای سیاسی و به خصوص رسانه‌ای کشور ندارد. رئیس سابق مجلس پیش‌تر هم نشان داده بود که اگرچه در تاکتیک قوی است، اما به لحاظ نگاه راهبردی نیازمند تقویت است. با این حال به نظر می‌رسد آقای لاریجانی که به درستی یا به غلط از انتخابات پیشین ناراحت است، سعی کرده به جای واکنش رسانه‌ای، بیانیه سیاسی بنویسد.»
اما جدا از تکذیب خبر تسنیم، این بیانیه دو نکته قابل توجه و دوکلیدواژه مهم داشت: «رفع نگرانی از جریان خالص‌سازی» و«ملک را چاره‌ای دیگر نیاز است». دو کلید واژه‌ای که ظرف دو روز گذشته در فضای مجازی با واکنش کاربران مواجه شد و بارها و بارها در صفحات سیاسیون و کاربران به اشتراک گذشته شد. در کنار واکنش‌ها در فضای مجازی، چهره‌های سیاسی نیز در این مدت در سخنان و توییت‌هایی به بیانیه علی لاریجانی و کلیدواژه‌های او واکنش نشان دادند. در یکسو حمیدرضا ترقی، قائم‌مقام حزب موتلفه اسلامی که در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر در خصوص «رفع نگرانی از جریان خالص‌سازی» گفت: برای ما روشن نیست که این جریان خالص‌سازی کدام جریان است که از قدرت و اقتدار در کشور برخوردار است و می‌تواند در واقع چنین تهدیدی را در معادلات سیاسی کشور بگذارد.
این فعال سیاسی اصولگرا اظهار کرد: موضوع دیگر قابل برداشت از بیانیه او این است که در واقع رقابت در بین نیروهای خودی نظام مستلزم این است که نیروهای خودی مجال و میدانی برای ورود به عرصه انتخاباتی داشته باشند. در ادامه واکنش‌های طیف اصولگرا می‌توان به واکنش محمد مهاجری به عنوان اصولگرای میانه و نزدیک به علی لاریجانی پرداخت. او در کانال تلگرامی خود با بیان اینکه یکی از رسانه‌های ما اصولگراها با هدف تست فضای سیاسی مدعی شد علی لاریجانی قصد ورود به انتخابات مجلس دوازدهم را دارد، نوشت: دو کلیدواژه در پیام لاریجانی عبارت است از #خالص‌سازی و #برادران. مهاجری افزود: نتیجه رفتار جریانی که دنبال خالص‌سازی است، به انهدام رکن اصلی جمهوری اسلامی یعنی اتکا به رای واقعی مردم منجر می‌شود و از مردمسالاری، یک کاریکاتور مضحک به نمایش می‌گذارد. به گزارش خبرآنلاین او همچنین نسبت به میزان مشارکت بسیار کم مردم و تکرار انتخابات ۱۴۰۲ هشدار داد.
در مقابل عباس عبدی در توییتی نوشت: «این توضیح علی لاریجانی نشان می‌دهد که عبور از مشارکت انتخاباتی خیلی فراتر از چیزی است که نواصولگرایان تصور می‌کنند. خالص‌سازی که آرزوی‌شان بود اکنون به پاشنه آشیل آنان تبدیل شده است.» همچنین حسین انتظامی از نزدیکان علی لاریجانی در توییتی نوشت: «توان یک سیاستمدار در قدرت موج‌سازی اوست. با یک حرف، با یک اکت، دستور کار درست کند. همه را به واکنش بیندازد و البته رقیب را چنان در شوک فرو ببرد که در ساعات اولیه و با وجود ارتش سایبری حیران واکنش بماند.» محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات دولت دوازدهم نیز در توییتی نوشت: «ناکارآمدی «خالص‌سازی» برادران احتمالا با «متنوع‌سازی» جبران نمی‌شود، بلکه به چاره «تقطیرسازی» روی خواهند آورد.»
ضرورت‌های حکمرانی در ایران
«دنیای اقتصاد» دو کلیدواژه مهم به کار رفته از سوی علی لاریجانی را با ابراهیم متقی استاد دانشگاه تهران و منصور حقیقت‌پور، نماینده پیشین مجلس رمزگشایی کرد. ابراهیم متقی، استاد دانشگاه تهران درباره این موضوع گفت: «علی لاریجانی در زمره آن گروه از نخبگان سیاسی محسوب می‌شود که برای خود نقش ساختاری قائل است؛ جایگاه علی لاریجانی به مدت ۱۲ سال و نقشی که نامبرده به عنوان رئیس قوه مقننه در ایجاد تعادل، موازنه و همکاری قوا به‌کار گرفت در ساخت سیاسی ایران نسبتا کمیاب است.»
وی افزود: «یکی از ویژگی‌های نخبگان ساختاری آن است که محور اصلی تفکر و اندیشه خود را بر تداوم الگوهای ساختاری بر اساس ضرورت‌های راهبرد قرار می‌دهند. علی لاریجانی تمام تلاش خود را برای ایجاد تعادل در جامعه به‌شدت پرتنش ایران به‌کار گرفت. واقعیت آن است که اگرچه ساخت اجتماعی ایران نشانه‌هایی از تنش را منعکس می‌سازد علت اصلی این تنش ناشی از الگوهای رفتار پرالتهاب نخبگان سیاسی محسوب می‌شود.» این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه علی لاریجانی توانست شکل‌بندی قدرت را در دوران زمامداری خود متوازن سازد، ادامه داد: «امروز با این پرسش روبه‌رو می‌شود که آیا ساخت اجتماعی ایران از قابلیت لازم برای موازنه برخوردار است یا نه. انگاره تحلیلی علی لاریجانی بر فرآیند و تجاربی قرار دارد که در سال‌های گذشته شکل گرفته و نشانه‌هایی از یکپارچه‌سازی در ساخت قدرت ایران را منعکس کرده است.»
متقی تاکید کرد: «به همان‌گونه که در نظام بین‌الملل، شکل‌بندی و ساختار هژمونیک عموما با چالش‌های ناشی از کنش بازیگران پیرامونی روبه‌رو می‌شود، در ساخت داخلی هر کشور نیز باید نشانه‌هایی از موازنه و کنترل وجود داشته باشد. لاریجانی احساس می‌کند که در فضای ساختاری ایران هنوز قدرت بازیگران یکپارچه‌ساز برای خالص‌سازی یا یکدست‌سازی معادله قدرت بالا و تعیین‌کننده است. در حالی که فرآیندهای آینده نشانه‌هایی از تغییر را در دو حوزه‌ای که علی لاریجانی به آن اشاره کرده اجتناب‌ناپذیر می‌سازد.» این کارشناس تاکید کرد که ضرورت‌های حکمرانی در ایران اولا نیازمند موازنه‌سازی است و ثانیا نیازمند بهره‌گیری از سازوکارهایی است که عبور از برخی چالش‌ها و بحران‌ها در سطح داخلی و سیاست خارجی را امکان‌پذیر سازد و نکته سوم نیازمند انعطاف‌پذیری در حوزه کارگزاری و ساختاری است. وی در نهایت گفت: «اگرچه علی لاریجانی نسبت به چنین نشانه‌هایی امید چندانی ندارد، اما نشانه‌های کنش عملی و انعطاف‌پذیری ساختاری در آینده بیش از روزها، ماه‌ها و سال‌های گذشته خواهد بود.»
جریان خالص ساز چه می‌خواهد؟
منصور حقیقت‌پور از نزدیکان علی لاریجانی و نماینده دوره نهم مجلس نیز در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» گفت: یک جریان اقلیت در کشور وجود دارد که فقط اعضای اتوبوس خود را جریان مخلص و ولایی و انقلابی می‌داند و باقی جریان جامعه را جاسوس، فتنه‌گر و خارج از دین می‌خواند. وقتی آقای لاریجانی از واژه رفع «خالص‌سازی» استفاده می‌کند یعنی آنها می‌خواهند بقیه جریان جامعه و اجزای کشور را تصفیه و افرادی که در جرگه اقلیت هستند را در مصدر امور قرار دهند. آنها در واقع جریان تمامیت‌خواهی هستند که حیات اجتماعی و سیاسی برای طیف دیگری قائل نیستند. با توجه به اینکه مطالبه مقام معظم رهبری رقابت انتخاباتی است این رقابت زمانی رخ می‌دهد که بدون سخت‌گیری‌های شورای نگهبان نیروها بتوانند با افکار و اندیشه‌های مختلف برنامه‌های خود را مطرح و عرضه کنند و با یکدیگر رقابت کنند. در این میان برخی می‌خواهند تظاهر به این شور و رقابت انتخاباتی بکنند و حاضر نیستند شور و رقابت واقعی انتخاباتی ایجاد کنند. در واقع شاید این افراد تظاهر به رقابت انتخاباتی بکنند، ولی راهبرد آنها انتخاباتی با مشارکت حداقلی است. خالص‌سازی و بحث رقابت تصنعی دوعبارتی که آقای لاریجانی استفاده کردند، در همین راستاست.
نظر شما