به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و رئیس انجمن فقه و حقوق حوزه های علمیه در گفت وگو با شفقنا اظهار داشت: ما از امام رضا (ع) مانند سایر ائمه (ع) سه نوع گزاره های معرفتی داریم.
- برخی از این گزاره ها درون مذهبی است یعنی برای مفاهمه و دیالوگ میان دو شیعه به کار می آید مانند گزاره های مربوط به احکام شرعی و مقامات ائمه (ع).
- دسته دیگر گزاره ها، درون دینی است یعنی یک طرف صحبت ما می تواند مسلمان غیرامامی باشد یعنی گفت وگو میان شیعه و سنی یا گفتگو میان شیعه و زیدی.
- قسم سوم که مربوط به همه ائمه (ع) است و در عصر امام رضا (ع) پررنگ و برجسته است، گزاره هایی برای تمام بشریت است. بسیاری از گزاره هایی که ما از امام رضا (ع) داریم حتی سنت رفتاری امام رضا (ع) از این قبیل است که متاسفانه این بخش را پررنگ نمی کنیم و کمتر به معارف انسانی ائمه بویژه امام رضا (ع) که می تواند برای امروز همه جوامع مفید باشد، توجه می کنیم.
وی با اشاره به سخن معروف امام رضا (ع) که فرمودند: « لَوْ ان الناس عَلِمُوا مَحاسِنَ کَلامِنا لاَتَّبَعُونا» اظهار داشت: در دیدارهایی که با عالمان دیگر ادیان داریم، وقتی کلماتی از ائمه معصومین (ع) را بیان می کنیم متوجه می شویم که چقدر این سخنان و کلمات برای آنها مطبوع است. در سفری که به واتیکان داشتم، وقتی حدیث پیامبر(ص) درباره جهاد را برای کاردینال مسیحی خواندم، به اندازه ای مورد استقبال این عالم مسیحی قرار گرفت که درپایان سفر به من گفت: «تو معلم خوبی برای من بودی، این حدیث خیلی برای من آموزنده بود».
وی به نمونه ای از سیره اجتماعی امام رضا (ع) اشاره کرد و گفت: زمانی که امام در خراسان بودند، والی نیشابور به مامون می نویسد که یک زرتشتی در قلمرو ما فوت شده است و مال زیادی از خود برجای گذاشته است که بین نیازمندان تقسیم شود. ما آنها را بین فقرای مسلمان نیشابور پخش کردیم. مامون با امام رضا (ع) مشورت می کند یا نامه را به ایشان می دهد، امام رضا(ع) می فرمایند: کار صحیحی نکرده است. چون وقتی یک زرتشتی وصیت یا وقف می کند برای همکیشان فقیر خود این وصیت یا وقف را انجام می دهد بنابراین به والی نیشابور می رسانند که معادل مالی که از این زرتشتی به فقرای مسلمان داده است به فقرای همکیش وی دهد.
وی رفتار عملگرایانه امام رضا (ع) را مورد توجه قرار داد و افزود: همواره در طول تاریخ اندیشه هایی است که می گویند «اگر اعتقاد سالم بود کافی است» و روی دوستی محض با اهل بیت تاکید می کنند. اما امام رضا(ع) در نامه ای به برادرشان زید، او را به شدت ملامت می کنند با این مضمون که « ای زید این مقام ویژه حسن و حسین علیهما السلام فرزندان بلا واسطه فاطمه زهرا است، اگر تو آلوده به عصیان و هر کار زشتی باشی و در قیامت وارد بهشت شوی، موسی بن جعفر بندگی کند، روزها را به روزه بگذراند، و شب ها را به عبادت صبح کند، او هم وارد بهشت شود، پس مقام تو برتر از موسی بن جعفر است!! » درحقیقت امام رضا (ع) بر این اصل قرآنی «امنوا و عملواالصالحات» تاکید می کنند. این پدیده می تواند به عنوان یک اخلاق نیک اجتماعی در جامعه راهگشا باشد.
وی درباره موضع امام رضا(ع) پیرامون آزادی رفتار و گفتار گفت: «آزادی» یک اصل پذیرفته شده در دین اسلام و سیره ائمه (ع) است و برای آزادی نباید دنبال دلیل گشت. اصل بر آزادی است مگر آنکه مولفه ای آن را محدود کند چنانکه در سخنان حضرت امیر(ع) داریم که می فرمایند: «لا تَکُنْ عَبْدَ غَیْرِکَ وَ قَدْ جَعَلَکَ اللّهُ حُرّاً». این اصل هم بین افراد و هم برای حاکمیت و هم در رفتار امام معصوم با دیگران حاکم است البته نمی توان گفت هیچ عنصری این آزادی را تحدید نمی کند بلکه اگر کسی مزاحم دیگران باشد یا بخواهد افکار دیگران را هدف قرار داده و بدون رعایت هنجارها تبلیغاتی را صورت دهد باید با آن برخورد شود.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم به مناظره ها امام رضا(ع) اشاره کرد و افزود: بنی عباس به دلایل مختلف در زمان امام رضا (ع) به این نتیجه رسیده بودند که آزادی یک گفت وگوی کنترل شده در جامعه را بدهند و آنچه از موضع امام رضا(ع) در این زمینه گزارش شده است، استقبال از آن و حضور در مناظره ها است که در آن افراد شبهات خود را مطرح کرده و حضرت پاسخ می دادند و این گفت وگوها به سرعت منتشر می شد.
وی تصریح کرد: این آزادی گفت وگوها و مناظرات که به اقناع جامعه، شفافیت، کنترل حاکمان و صاحبان مکنت و قدرت کمک می کند. به هرصورت سیره رفتاری امام رضا(ع) آزادی انسان ها را جز در موارد ضروری تائید می کند.
وی آزادی گفت وگو، اخلاق اجتماعی با مردم، ارزش عمل صالح، عدم اکتفا به برخی مولفه های اعتقادی بدون عمل را مورد تاکید امام رضا (ع) برشمرد.
این استاد حوزه علمیه قم درباره میزان تبیین سیره امام رضا(ع) در جامعه گفت: در این زمینه کار فراوان صورت گرفته ولی خیلی خیلی هم کار بویژه با نگاه و بیان و راهکارهای جدید باقی مانده است. مشکل دیگری که وجود دارد این است که کارهایی هم که انجام می شود به مردم منتقل نمی شود که این هم به دلیل حجاب معاصرت است؛ مثلا اگر فاضل حوزوی و دانشگاهی ما مطلبی را بیان کند آنگونه که شایسته است در رسانه ما یا در جامعه منتشر نمی شود. در این باره نمی توان نمره خوبی داد اما باید به آینده امیدوار بود.
وی در پایان گفت: نکاتی که امام رضا (ع) درباره اعتقادات و غیر آن بیان کردند به شدت مورد نیاز جامعه است، اگر از اخلاق، توحید و امامت در مناظرات خود می گویند باید برای مردم بیان کرد. تمام آموزه های امام رضا(ع) برای همه زمان ها مفید است و مشمول مرور زمان نمی شود.
نظر شما