به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از خبرنگار جماران، نه تنها در مکان دفن حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها اختلاف نظر وجود دارد که در تاریخ شهادت آن حضرت نیز اختلافاتی به چشم می خورد. بر طبق روایت معروفی(۱) از امام صادق(علیه السلام) آمده است که آن حضرت در سال یازدهم هجری با گذشت ۷۵ روز از رحلت پدر بزرگوارش دیده از جهان فرو بست: «إِنَّ فاطِمَةَ (علیها السلام) مَکَثَتْ بَعْدَ رَسُولِ اللهِ(صلی الله علیه وآله) خَمْسَةَ وَ سَبْعینَ یَوْماً». با توجّه به اینکه رحلت پیامبر اکرم در ۲۸ صفر واقع شده است، باید شهادت آن بانوی عزیز در یکی از سه روز سیزدهم، چهاردهم یا پانزدهم ماه جمادی الاولی واقع شده باشد (با در نظر گرفتن احتمال کامل یا ناقص بودن ماه های وسط).
در حدیث دیگری آمده است که آخرین روز عمر شریف آن حضرت در روز سه شنبه سوم جمادی الثانی سال یازدهم هجرت بوده است(۲) و این حدیث مطابق عقیده کسانی است که می گویند فاصله میان رحلت پیامبر(ص) و شهادت حضرت زهرا(علیها السلام) ۹۵ روز بود. در ذیل این حدیث آمده است: «وَ کانَ سَبَبُ فَوْتِها أَنَّ قُنْفُذَ مَوْلی عُمَرَ لَکَزَها بِنَعْلِ السَّیْفِ بِأَمْرِهِ فَأَسْقَطَتْ مُحْسِناً وَ مَرِضْتَ مِنْ ذلِکَ مَرَضاً شَدیداً»(۳)؛ (سبب وفات آن حضرت این بود که قنفذ غلام عمر به دستور وی حضرت را به غلاف شمشیر مضروب کرد و به دنبال آن محسنش را سقط کرد و سخت بیمار شد [و سرانجام به شهادت رسید]).
مرحوم علاّمه «مجلسی» در «زاد المعاد» از این قول درباره زمان وفات آن حضرت به عنوان روایتی معتبر نقل کرده است. سپس اضافه می کند: شیخ «طوسی» و «سیّد بن طاووس» و دیگران نیز همین را پذیرفته اند و گرچه این روایت با روایت ۷۵ روز منافات دارد؛ ولی چون مشهور و روایتی معتبر، پشتوانه آن است، باید روز سوم جمادی الثانی به مراسم تعزیت آن حضرت قیام کرد.(۴) در حدیث غیر مشهوری نیز فاصله وفات رسول خدا(صلی الله علیه وآله) تا شهادت حضرت زهرا(علیها السلام) ۴۰ روز ذکر شده است.(۵)،(۶)
اقوالی که درباره محل دفن حضرت زهرا(س) وجود دارد
یکی از مصائب دختر پیامبر اکرم(ص) این است که جایگاه مزار شریفشان هنوز نامعلوم است؛ بعضی آن را مطابق پاره ای از روایات در بقیع و برخی در داخل خانه شان در کنار مسجد پیامبر(ص) و بعضی در روضه (آن مقدار از مسجد که میان قبر پیامبر و منبر آن حضرت قرار دارد) می دانند.
این مطلب هر محقّقی را در فکر فرو می برد که چه طوفانی پس از رسول الله(صلی الله علیه وآله) در میان امّت برخاست که مرقد پاک تنها دخترشان، در هاله ای از ابهام فرو رفت؟ هر چند بیشترین قراین دلالت بر دفن آن حضرت در خانه شان دارد، زیرا دفن در روضه در آن زمان کار آسانی نبود و بسیار بعید است امام علی(علیه السلام) رضایت به چنین کاری داده باشد و دفن در بقیع با آنچه در خطبه ۲۰۲ نهج البلاغه آمده چندان سازگار نیست، زیرا جمله «النّازِلَةِ فی جَوارِکَ» نشان می دهد که قبر آن بانو در کنار قبر پیامبر(صلی الله علیه وآله) بوده است.
مرحوم «علاّمه مجلسی» از «ابراهیم بن محمّد همدانی» نقل می کند که می گوید: برای امام هادی(علیه السلام) نامه ای نوشتم که مرا از قبر فاطمه(علیها السلام) با خبر ساز! حضرت در جواب چنین مرقوم داشت: «هِیَ مَعَ جَدّی صَلَواتُ اللهِ عَلَیْهِ وَ آلِهِ»(۷)؛ (او با جدم پیغمبر(صلی الله علیه وآله) است). مرحوم «صدوق» نیز می گوید: «صحیح در نزد من این است که آن حضرت در خانه اش دفن شده است که پس از توسعه مسجد توسط بنی امیّه، الآن جزء مسجد قرار گرفته است».(۸) همچنین در کتاب «عیون الاخبار الرضا» از «بزنطی» نقل شده است که می گوید: «سألت الرضا عن قبر فاطمة»؛ (من از امام علی بن موسی الرضا(علیه السلام) از محل قبر فاطمه(علیها السلام) سؤال کردم)، فرمودند: «دُفِنَتْ فی بَیْتِها فَلَمّا زادَتْ بَنُو اُمَیَّةَ فی الْمَسْجِدِ صارَتْ فِی الْمَسْجِدِ».(۹)
بنابراین هر کس نزدیک قبر پیامبر(صلی الله علیه وآله) در روضه مقدّسه بایستد و حضرت زهرا(علیها السلام)را زیارت کند إن شاءالله فضیلت زیارت آن حضرت از نزدیک را به دست آورده است. در بقیع نیز به قصد رجا می توان آن حضرت را زیارت کرد.(۱۰)
(۱). الکافی، کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، محقق / مصحح: غفاری، علی اکبر و آخوندی، محمد، دار الکتب الإسلامیة، تهران، ۱۴۰۷ ق، چاپ چهارم، ج ۱، ص ۴۵۸، باب (مولد الزهراء فاطمة)؛ بحار الأنوار، مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، محقق / مصحح: جمعی از محققان، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۰۳ ق، چاپ دوم، ج ۴۳، ص ۲۱۵، باب ۷ (ما وقع علیها من الظلم و بکائها و حزنها و شکایتها فی مرضها إلی شهادتها و غسلها و دفنها و بیان العلة فی إخفاء دفنها صلوات الله علیها و لعنة الله علی من ظلمها)؛ مرحوم علاّمه مجلسی در شرحی که بعد از حدیث ۴۷ نگاشته، می نویسد: «فی الْخَبَرِ الصَّحیحِ أنَّها عاشَتْ بَعْدَ أَبیها خَمْسَةَ وَ سَبْعینَ یَوْماً».
(۲). دلائل الإمامة، طبری آملی صغیر، محمد بن جریر بن رستم، محقق / مصحح: مؤسسة بعثت، بعثت، قم، ۱۴۱۳ ق، چاپ اول، ص ۱۳۴، (خبر وفاتها و دفنها و ما جری لأمیر المؤمنین(صلوات الله علیه) مع القوم)؛ بحار الأنوار، همان، ج ۴۳، ص ۱۷۰، باب ۷ (ما وقع علیها من الظلم و بکائها و حزنها و شکایتها فی مرضها إلی شهادتها و غسلها و دفنها و بیان العلة فی إخفاء دفنها صلوات الله علیها و لعنة الله علی من ظلمها)، ح ۱۱.
(۳). همان.
(۴). زاد المعاد- مفتاح الجنان، مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، محقق / مصحح: اعلمی، علاءالدین، موسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، ۱۴۲۳ ق، چاپ اول، ص ۲۸۰، (الفصل الثالث فی أعمال شهر جمادی الثانیة).
(۵). کشف الغمة فی معرفة الأئمة ( ط- القدیمة)، اربلی، علی بن عیسی، محقق / مصحح: رسولی محلاتی، هاشم، بنی هاشمی، تبریز، ۱۳۸۱ ق، چاپ اول، ج ۱، ص ۴۴۹، (فی تاریخ ولادتها و وفاتها)؛ بحار الأنوار، همان، ج ۴۳، ص ۷، باب ۱ (ولادتها و حلیتها و شمائلها(صلوات الله علیها) و جمل تواریخها).
(۶). پیام امام امیر المومنین(علیه السلام)، مکارم شیرازی، ناصر، تهیه و تنظیم: جمعی از فضلاء، دار الکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۸۶ ش، چاپ اول، ج ۸، ص ۵۴.
(۷). بحار الأنوار، مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، محقق / مصحح: جمعی از محققان، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۰۳ ق، چاپ دوم، ج ۹۷، ص ۱۹۸، باب ۵ (زیارة فاطمة(صلوات الله علیها) و موضع قبرها)، ح ۱۸.
(۸). من لا یحضره الفقیه، ابن بابویه، محمد بن علی، محقق / مصحح: غفاری، علی اکبر، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، ۱۴۱۳ ق، چاپ دوم، ج ۲، ص ۵۷۲، (زیارة فاطمة بنت النبی صلوات الله علیها و علی أبیها و بعلها و بنیها).
(۹). الکافی، کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، محقق / مصحح: غفاری، علی اکبر و آخوندی، محمد، دار الکتب الإسلامیة، تهران، ۱۴۰۷ ق، چاپ چهارم، ج ۱، ص ۴۶۱، باب (مولد الزهراء فاطمة)؛ عیون أخبار الرضا(علیه السلام)، ابن بابویه، محمد بن علی، محقق / مصحح: لاجوردی، مهدی، نشر جهان، تهران، ۱۳۷۸ ق، چاپ اول، ج ۱، ص ۳۱۱، باب (فیما جاء عن الإمام علی بن موسی(علیه السلام) من الأخبار المتفرقة).
(۱۰). پیام امام امیر المومنین(علیه السلام)، مکارم شیرازی، ناصر، تهیه و تنظیم: جمعی از فضلاء، دار الکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۸۶ ش، چاپ اول، ج ۸، ص ۵۳.
نظر شما