به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از روزنامه هفت صبح ایران روی پول خوابیده، ما یکی از ثروتمندترین کشورهای جهانیم و... حتما شما هم چندین‌بار با این جمله‌ها مواجه شده‌اید یا حتی خودتان هم از آنها استفاده کرده‌اید اما این گزاره‌ها چقدر درست هستند؟ ما واقعا در مقایسه با بقیه کشورها چقدر ثروتمندیم؟ تازه‌ترین گزارشی که از ثروت کشورهای مختلف منتشر شده می‌تواند جواب‌های غافلگیرکننده‌ای برای ما ایرانی‌ها داشته باشد.
مثل همسایه‌هایمان
برآوردهای موسسه «کردیت سوئیس» (Credit Suisse) نشان می‌دهد که مجموع ثروت جهان در سال گذشته به ۴۵۰تریلیون دلار رسیده است یعنی ۴۵۰هزار میلیارد دلار. کشورهایی که بیشترین ثروت را دارند، ایالات‌متحده، چین، ژاپن، آلمان، بریتانیا، فرانسه و هند هستند. در واقع، این هفت کشور مجموعاً ۶۹درصد از ثروت جهان را در اختیار دارند.
ایالات متحده آمریکا با ثروت ۱۴۵تریلیون دلار، بخش قابل توجهی از ثروت جهانی را به خود اختصاص داده است. کشور چین با ثروت ۸۵تریلیون دلار در رده دوم و کشور ژاپن با ثروت ۲۶تریلیون دلار در رده سوم هستند. در واقع از قرار معلوم عموم ثروت جهان در سه قاره آمریکای شمالی، آسیا و اروپا توزیع شده و قاره آفریقا فقیرترین قاره جهان است.
حالا نوبت به بررسی وضعیت ایران می‌رسد. اینطور که گزارش می‌گوید ثروت کل ایران شامل مسکن، طلا و ارز، بورس و فرابورس، شرکت‌های خارج از بورس، انواع وسیله نقلیه، زمین خصوصی و... ۲ تریلیون دلار است.دو هزار میلیارد دلار. این رقم در مقایسه با برخی از کشورهای پیشرفته جهان مانند چین، ژاپن، آلمان، ایتالیا، بریتانیا و فرانسه به مراتب کمتر است .
اما در مقایسه با کشورهای خاورمیانه و حوزه خلیج‌فارس رقم قابل توجهی است. در بررسی‌های پیشین هم ثروت ایران بین یک تا سه تریلیون دلار اعلام شده بود. این یعنی کمتر از نیم درصد ثروت جهان در حالی که ما حدود یک درصد جمعیت دنیا را داریم اما وضعیت کشورهای اطراف ما چطور است؟
با نگاهی به آمار توزیع ثروت جهانی می‌توان دریافت که کل ثروت ایران با ثروت کشور عربستان سعودی برابری می‌کند و این دو کشور ثروتمندترین کشورهای خاورمیانه هستند. همچنین ثروت کشور ایران دقیقا دو برابر ثروت کشورهای امارات و ترکیه است.
دقیق‌تر اینکه ثروت سایر کشورهای خاورمیانه کمتر از یک تریلیون دلار است. ثروت قطر ۴۴۵میلیارد دلار، ثروت کویت ۵۴۵ میلیارد دلار، ثروت سوریه ۱۸میلیارد دلار، ثروت بحرین ۱۳۲میلیارد دلار، ثروت لبنان ۳۴۵میلیارد دلار، ثروت اردن ۱۸۴میلیارددلار، ثروت افغانستان ۴۱میلیارد دلار، ثروت تاجیکستان ۲۵میلیارد دلار و ثروت پاکستان ۶۴۰میلیارد دلار است.
در سایر نقاط آسیا، کشورهای چین با ثروت ۸۵ تریلیون دلار، ژاپن با ثروت ۲۵تریلیون دلار، هند با ثروت ۱۴تریلیون دلار، کره‌جنوبی با ثروت ۱۰تریلیون دلار و تایوان با ثروت ۶ تریلیون دلار، بخش قابل توجهی از ثروت کل جهان را به خود اختصاص داده‌اند. این در حالی است که کشورهای برونئی و تیمور شرقی با ثروت کمتر از ۱۵میلیارد دلار، فقیرترین کشورهای آسیا هستند. به جز کشور خاورمیانه‌ای عربستان سعودی، کشورهای دیگری هم در دنیا هستند که ثروت آنها با ایران برابری می‌کند یا ثروت کل آنها با ثروت ایران بسیار نزدیک است.
نیوزیلند در قاره اقیانوسیه، اتریش و دانمارک در اروپا و سنگاپور در آسیا. اینجاست که پای فاکتورهایی مانند جمعیت و البته شکل توزیع ثروت به میان می‌آید.
نکته مهم دیگر فقیر بودن قاره آفریقاست. ثروت کل مصر به عنوان ثروتمندترین کشور آفریقایی 1/4تریلیون دلار است یعنی ۶۰۰ میلیارد دلار کمتر از ایران. ثروت سایر کشورهای آفریقایی کمتر از یک تریلیون دلار است. ثروت ایران از کشورهای آمریکای جنوبی هم (غیر از کشور برزیل با ثروت ۳ تریلیون دلار) بیشتر است.
در نهایت باز هم این سوال بدون جواب باقی می‌ماند که چطور کشوری مانند ایران با داشتن منابع طبیعی بسیار و یا کشورهای آفریقایی با داشتن زمین‌هایی غنی از فلزات گرانبها اختلاف معناداری با بعضی کشورهای بسیار کوچک، کم جمعیت و با منابع طبیعی بسیار کمتر دارد. اینجاست که باید ببینیم منظور این موسسه از ثروت چیست و چه شاخص‌هایی را مدنظر قرار می‌دهد؟
اصلا ثروت یعنی چه؟
در محاسبات این‌چنینی، ارزش تمام دارایی‌های یک کشور اعم از شرکت‌ها، ساختمان‌ها، جاده‌ها، جنگل‌ها، معادن، سهام شرکت‌های خارجی و حتی سرمایه‌های انسانی در قالب پولی (به دلار آمریکا) محاسبه می‌شود. به این ترتیب، هرچه اقتصاد یک کشور توسعه یافته‌تر باشد؛
هر چقدر معادن بیشتری داشته باشد؛ هرچه از نظر منابع طبیعی همچون منابع آبی و خاکی غنی‌تر باشد و هرچه جمعیت تحصیلکرده‌تری داشته باشد، ثروت آن کشور هم بیشتر خواهد بود. در این بین ارزش شرکت‌های پولساز هم اهمیت زیادی دارد و اساسا آنچه کشوری مثل آمریکا و کشورهای اروپایی را با اختلاف معناداری از بقیه جلو می‌برد ارزش شرکت های چند ده میلیارد دلاری است.
ثروت‌های خانوادگی
به بهانه بررسی گزارش موسسه کردیت سوئیس بد نیست نگاهی هم به گزارش تازه منتشر شده دیگری در مورد ثروت خانواده‌ها بپردازیم. گزارشی از موسسه خدمات مالی و بانکی سوئیس که به مقایسه دارایی‌های خانوادگی می‌پردازد و می‌گوید سرانه ثروت خانوارها در ایران طی سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۵۱۱۴۷ دلار محاسبه شده است که این رقم بیشتر از ۱۴۰ کشور دنیا بوده است .
به لحاظ سرانه ثروت خانوارها، رتبه اول جهان در اختیار سوئیس قرار گرفته است. سرانه ثروت خانوارهای سوئیسی ۶۸۵هزار دلار است که این رقم از هر کشور دیگری در جهان حتی آمریکا بیشتر است. آمریکا با سرانه ۵۵۱هزار دلاری در رتبه دوم و هنگ‌کنگ با ۵۵۰ هزار دلار در رتبه سوم از این نظر قرار گرفته‌اند.
از جمله کشورهایی که سرانه ثروت کمتری نسبت به ایران دارند می‌توان به روسیه، برزیل، مصر، هند، اندونزی، اردن، مالزی، عمان، پرو، رومانی، آفریقای‌جنوبی، صربستان، تایلند و ترکیه اشاره کرد.جالب اینکه خانوارهای ترکیه‌ای یک سوم خانوارهای ایرانی در سال ۲۰۲۲ ثروت داشته‌اند. سرانه ثروت خانوارها در ترکیه طی این سال ۱۷۵۰۰ دلار بوده که حدود یک سوم سرانه ثروت ۵۱هزار دلاری خانوارهای ایرانی است.
نکته دیگر آن است که کشورهای نفتی حوزه خلیج فارس برخلاف انتظار، فاصله از زمین تا آسمان نسبت به ایران از نظر ثروت سرانه خانوارها ندارند. برای مثال عمان با سرانه ثروت ۴۸هزار دلاری، حتی پایین‌تر از ایران در رده‌بندی جهانی قرار گرفته است.
سرانه ثروت خانوارها در عربستان هم ۹۰هزار دلار محاسبه شده که کمتر از دو برابر این رقم در ایران است. سرانه ثروت خانوارها در بحرین هم ۸۴هزار دلار، امارات ۱۵۲هزار دلار، قطر ۱۶۴هزار دلار و کویت ۱۷۵هزار دلار محاسبه شده است.که به طور میانگین سه برابر ثروت ایرانی ها محسوب می شوند و بخشی از این افزایش ثروت ناشی از جمعیت بسیار کمتر آنهاست.
میزان سرانه ثروت خانوارها در برخی کشورهای دیگر که بالاتر از ایران در رده‌بندی جهانی قرار گرفته‌اند عبارت است از: لهستان ۵۲هزار دلار، چین ۷۵هزار دلار، ژاپن ۲۱۶هزار دلار، ایتالیا ۲۲۱هزار دلار و اسپانیا ۲۲۴ هزار دلار.
نظر شما