سرانجام جدال اقتصادی چین و آمریکا به کجا می انجامد؟

گروه اقتصادکلان پایگاه خبری-تحلیلی رادار اقتصاد-ترامپ در هنگام تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری امریکا وعده داده بود که اگر به قدرت برسد مقابله تجاری با چین را آغاز خواهد کرد. او بعد از رسیدن به این مقام بر روی برخی از کالاهای چینی تعرفه وضع نمود. چین نیز به این اقدام امریکا واکنش نشان داد و بر روی برخی از کالاهای امریکایی تعرفه وضع کرد تا پاسخی متقابل به امریکا داده باشد و به این ترتیب بود که جنگ تجاری بین چین و امریکا رسما آغاز شد.

 مرحله اول جنگ تجاری امریکا با چین بیش از یک سال ادامه داشت تا در ماه‌های پایانی ۲۰۱۹ دو طرف به یک توافق اولیه رسیدند که مبتنی بر آن توافق، امریکا متعهد شد تا تعرفه ۱۵ درصدی اعمال شده بر روی ۱۶۰ میلیارد دلار کالای چینی را به ۵/۷ درصد کاهش دهد و در عوض چین هم متعهد شد در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ مجموعا۲۰۰ میلیارد دلار از آمریکا واردات انجام دهد که ۴۰ تا ۵۰ میلیارد دلار آن محصولات کشاورزی است.

اما مقابله امریکا با چین با امضا توافق نامه اولیه پایان نیافت و کرونا موجب شد تا دوباره آتش اختلافات میان امریکا و چین روشن شود؛ ابتدا امریکا بیماری کووید ۱۹را کووید ووهان نامید و پمپئو،وزیر خارجه امریکا منشا این ویروس را آزماشگاهی در شهر ووهان چین اعلام کرد اما در مقابل چین هم انتقال ویروس کرونا به چین را به افرادی از ارتش آمریکا نسبت داد که در جریان بازی‌های نظامیان جهان به شهر ووهان آمده بودند.

تنش‌های بین امریکا و چین در سطح سیاسی و تبلیغاتی باقی نماند و مجددابه سطح اقتصادی هم کشیده شد و دونالد ترامپ، رییس جمهوری آمریکا تهدید به وضع تعرفه‌های جدید علیه چین کرده و حتی از کنار زدن کل توافق با چین به عنوان راهی برای مجازات این کشور به دلیل آنچه که امریکا شیوع عامدانه کرونا می خواند، خبر داده است.

 بر همین اساس امریکا از اردیبهشت ۹۹ مقررات جدیدی را برای صادرکنندگان امریکایی وضع کرد تا فروش اقلام خاص به شرکت‌های چینی که از ارتش چین حمایت می‌کند، محدود شود؛ بر اساس بررسی‌ها این محدودیت‌های جدید می‌تواند بر روی صنایع نیمه‌هادی و فروش قطعات هواپیمایی غیرنظامی به چین تاثیر منفی بگذارد.

تشدید جنگ تجاری چین و امریکا به ایرلاین‌های دو کشور هم کشیده شده است و ایرلاین‌های امریکایی که با شیوع کرونا خدمات خود در چین را تعلیق کرده بودند، خواستار بازگشت به بازار چین هستند اما با ممانعت چین مواجه شده‌اند. دولت آمریکا هم در عوض اعلام کرده است که از ۱۶ ژوئن به ایرلاین‌های چینی اجازه فعالیت در امریکا را نخواهد داد تا چین از ایجاد محدودیت برای ایرلاین های امریکایی دست بکشد.

دولت ترامپ همچنین با توجه به مفهومی به نام «شبکه رونق اقتصادی» در نظر دارد که کشورها، سازمان‌ها و کسب‌وکارهای همسو با آمریکا  را متقاعد کند تا از چین جداشده و وابستگی خود به این کشور را کاهش داده و به امریکا منتقل شوند و اگر این امر امکان پذیر نبود حداقل به کشورهای هم‌پیمان امریکا همچون ویتنام، اندونزی و هند نقل مکان کنند.

از طرف دیگر به نظر می‌رسد که اهمیت چین برای امریکا در حال کاهش است چرا که آمار تجارت خارجی چین نشان می‌دهد که سهم صادرات چین به امریکا نسبت به کل صادرات چین از ۲۰ درصد سال ۲۰۱۸ به ۱۴درصد در سه ماه نخست میلادی ۲۰۲۰ رسیده است و در مقابل صادرات چین به کشورهای عضو اتحادیه کشورهای جنوب شرقی آسیا (آسه‌آن) افزایش یافته است.

جنگ تجاری امریکا با چین تا حالا پیامدهای مختلفی برای اقتصاد امریکا به همراه داشته است که بعضا با اهدافی که امریکایی‌ها برای آغاز جنگ تجاری داشته، کاملا متفات است برای مثال یکی از اهداف اصلی امریکا از جنگ تجاری با دیگر کشورها، حمایت از تولید داخلی امریکا است اما برخی کارشناسان معتقدند که جنگ تجاری با چین این هدف را  محقق نمی‌کند چرا که مزیتی که قرار است از طریق جنگ تجاری به تولید داخلی امریکا داده شود با افزایش هزینه تولید و سطح دستمزدها از بین می‌رود.

 البته جنگ تجاری امریکا با چین تا همین حالا هم به استناد آمارهای منتشر شده، موجب شده است تا سرمایه گذاری چین در امریکا به رقمی حدود ۵ میلیارد دلار در سال۲۰۱۹ برسد که کمترین رقم در یک دهه اخیر است.

جنگ تجاری امریکا و چین علاوه بر اهمیتی که برای دو کشور درگیر دارد، برای ایران هم مهم است چرا که عاقبت این جنگ تجاری می‌تواند بر روی رابطه ایران با چین اثر بگذارد. برای مثال اگر این جنگ تجاری تشدید شود و خرید نفت چین از امریکا قطع شود یا شرکت‌های چینی در امریکا محدود شوند، آن وقت فرصتی برای ایران به وجود می‌آید تا رابطه خود را با شرکت‌های چینی را محکم کرده و فروش نفت خود را تضمین نماید.

همچنین اگر رابطه تجاری امریکا و چین بهبود یابد آن موقع چین و شرکت‌های چینی احساس نیاز کمتری به رابطه با ایران خواهند کرد. بنابراین به نظر می‌رسد فارغ از این که عاقبت جنگ تجاری امریکا و چین چه باشد، ایران باید از فرصت تنش بین امریکا و چین در شرایط فعلی استفاده کرده و روابط راهبردی خود با چین را سامان دهد.