گروه اقتصاد بین الملل پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد ;رحمان سعادت عضو هیات علمی دانشگاه سمنان; انتخابات آمریکا به پایان رسیده و آنچه به نظر می رسد پیروزی جو بایدن است. شواهد نشان از آن دارد که پی گیری حقوقی ترامپ هم به جایی نخواهد رسید. اما فراتر از نتایج انتخابات، پدیده ترامپ شخصیت و میراث او است. اکنون که چهار سال از حضور تمام و کمال او در سطح اول جهانی می گذرد، بهتر می توان درباره او اظهار کرد. در این نوشتار ترامپ را ابعاد مختلف بویژه زاویه اقتصاد سیاسی مورد بررسی قرار می دهیم. اگر بخواهیم ترامپ را از نظر اقتصاد سیاسی تعریف کنیم باید بگوییم که او فردی است که از دنیای بازرگانی و اقتصاد وارد سیاست شده است. بیشتر عمر خود را در تجارت سپری کرده و بعد نام تجاری خود ثبت کرده و سپس وارد دنیای سیاست شده است. او شیفته دیده شدن است. برای همین است که نمی تواند نتیجه انتخابات را قبول کند و حذف از اوج دیده شدن در رسانه را بپذیرد. او فقط می خواهد دیده شود به هر قیمتی و به هر هزینه ای! نام تجاری خود را ثبت می کند تا دیده شود. در بی محتوای ترین برنامه های تلویزیونی شرکت می کند تا دیده شود و حاضر است که آمریکا به اوج بحران بکشاند تا دیده شود. او جنون دیده شدن دارد. شاید از او بعید نباشد دنیا را به جنگ جهانی سوم وارد کند تا دیده شود.
بنابراین اگر به زندگی و کارنامه او نگاه کنیم. متوجه می شویم که بیش از اینکه او سیاست و برنامه ای برای آمریکا داشته باشد و منافع ملی آمریکا را در نظر داشته باشد بیشتر به دنبال خواسته های جنون آمیز خویش است. خطر ترامپ به مراتب فراتر از انتخابات است. او ریاست جمهوری را مال خود و سهم خود می داند. برای او نتیجه شمارش مهم نیست فقط می گوید من پیروز هستم و این یعنی خطر برای دموکراسی، خطر برای اقتصاد و خطر برای دنیا و جهانیان. البته ترامپ چون فضای سیاسی و معادلات سیاسی را خوب نمی شناخت، بنابراین جز روسای جمهوری قرار گرفت که همان دور اول ناکام ماند و یا حداقل رسیدن او به ریاست جمهوری ۲۰۲۰ با تردید های جدی مواجه هست.
یکی از سوال یا عبارت های پر تکرار این است که آیا واقعا ترامپ برای اقتصاد آمریکا مفید بوده است یا نه؟ آیا او اقتصاد آمریکا را متحول ساخته یا نه؟ برخی از طرفداران او مدعی این هستند ترامپ هر چه هست توانسته رونق اقتصادی ایجاد نماید. اگر او در رفتار و گفتار فاقد وقار و ادب است، اما توانسته اقتصاد آمریکا را احیا کند. این ادعا چقدر درست است؟ اولین مطلبی که باید عنوان کنیم این است که بین بازرگانی (بیزینس) و اقتصاد تفاوت زیادی وجود دارد. ترامپ یک تاجر بوده است.( البته تاجر خود ساخته ای هم نبوده و با پولی که از پدر به رسیده در واقع نام تجاری را به ثبت رسانده است). بیزینس سودی است که حاصل خرید و فروش است. در صورتی که اقتصاد مبتنی بر تولید ناشی از خلاقیت و برنامه است. بنابراین از نظر بسیاری از اقتصاددانانبرنامه های اقتصادی او نمی تواند ماندگار باشد. ترامپ در طول چهار سال ریاست جمهوری فاقد تیم اقتصادی قوی بود و بیشتر برنامه های او خود محورانه بوده است. مثلا سیاست افزایش تعرفه های گمرکی او در مقابل چین و سایر کشور ها عملا در کوتاه مدت می تواند موثر باشد. به دلیل که کشور های مقابل نیز با عمل متقابل صادرات آمریکا را با افزایش تعرفه گمرکی محدود می کنند. لذا در بلند مدت اثرات اقتصادی سیاست او از بین خواهد رفت. در صورتی که ترامپ از مشاورین اقتصادی استفاده می کرد مشاورین این مطلب را به او گوش زد می کردند وارد این جنگ اقتصادی نمی شد. عموما تاجرها از نگاه عمیق اقتصادی برخوردار نیستند و این امر باعث ضرر اقتصادی می شود. او یک پوپولیست کوتاه مدت است. با تداوم حضور ترامپ آینده روشنی برای آمریکا و جهان متصور نیست.
یکی دیگر از عجایب ترامپ این است که نوعی خاصی از پوپولیسم را به دنیا معرفی کرد. عموما پوپولیسم ریشه در طبقه متوسط به پایین دارد. پوپولیست ها با شناختی که از این طبقه دارند، می توانند رگ خواب این قشر بزرگ را پیدا کرده و با موج سواری این قشر می توانند پله ترقی را طی کنند و به مقامات اجرای و ریاست جمهوری برسند. اما ترامپ نوعی از پوپولیسم را معرفی کرد که می توانیم آن را "پوپولیسم اشرافی" نام گذاری کنیم. ترامپ تقریبا هیچ سنخیتی با قشری که نماینگی کرده ندارد. او یک روز در طول زندگی خود کارگری نکرده است و همیشه زندگی اشرافی داشته و محدودیت و مشکلات اقتصادی فردی برای او معنی ندارد. اما به درستی توانست این قشر را نمایندگی کند. در تاریخ ادبیات سیاسی نمونه پوپولیست اشرافی را ندیده ایم و این پدیده جالبی بود و موید این حقیقت است که پوپولیسم می تواند نقاب های مختلفی داشته باشد.
اما
نظر شما