به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد روزنامه آرمان‌ملی روابط تجاری ایران و افغانستان را بررسی کرده است: افغانستان همسایه شرقی ایران اسـت که بیش از ۸۰۰ کیلومتر مرز مشــترک با ما دارد و استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبــی و سیستان و بلــوچستان با افغانستان هم‌مرز هستند؛ تجارت ایران و افغانستان در سال گذشته چیزی حدود ۲.۷ میلیارد دلار بوده و مقامات دو کشور اصرار بر افزایش تجارت خود دارند. با این حال با وجود برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته جنگ و نامنی‌ای که در افغانستان به واسطه حضور نیروهای گروه تروریستی طالبان و درگیری آنها با ارتش این کشور صورت گرفته و حملات متعدد ایجاد شده باعث کاهش سطح صادرات ایران به این کشور شده است.
این اتفاق طبیعی است که ناامنی و نبود امنیت جانی صادرکنندگان و خریداران کالاهای ایرانی برای حفاظت از اموال خود یا دست از خرید بردارند یا روند واردات کالا را متوقف کنند. این وضعیت باعث کندی تجارت این دو کشور شده و مادامی که این روند ادامه داشته باشد؛ نمی‌توان انتظار داشت که مراودات تجاری دو کشور بهبود پیدا کند. در این شرایط حتی اگر صادرکنندگان ایرانی به سمت خریدارانی در سایر کشورها بروند هم بعید نیست. با این وجود بیشتر فعالان تجاری معتقدند که وضعیت حاضر قابل پیش‌بینی نیست و باید صبر کرد.
در همین رابطه حسین سلیمی، رئیس اتاق بازرگانی ایران و افغانستان به آرمان‌ملی گفت: تاثیر حضور طالبان در وضعیت تجارت ایران و افغانستان موقتی است از این جهت که این اتفاقات ۱۵ روز است که رخ داده است، برخی از کسانی که قبلا برای مقصد هرات یا دیگر شهرهای افغانستان خرید کردند، اما به دلایلی نظیر اینکه مورد حمله قرار بگیرد یا از بین برود یا غارت شود یا دیگر مسائلی که در داخل افغانستان امکان دارد که ایجاد شود؛ خواستار این شدند که کالاها در ایران بمانند تا وضعیت این کشور مشخص شود. او ادامه داد: یعنی خریدار کالا نگران این موضوع است که کالاهای خریداری شده به مقصد نرسد.
در همین ۱۵ روزه صادرات متوقف شده و حتی مرزهای مشترک ما با این کشور به ویژه مرز هرات و مرزی که در سیستان قرار دارد؛ بسته شده بودند. سلیمی تاکید کرد: ناامنی در داخل کشور چه از سوی گروه طالبان باشد یا دولت فعلی باشد باعث شده تا سفارشات خرید از ایران کاهش پیدا کند؛ همین ناامنی سبب شده تا کامیون‌داران هم حاضر نباشند که به این کشور بروند. ما اثرات بیشتر این اتفاقات را یک ماه آینده به درستی می‌توانیم تشریح کنیم چون نمی‌توان اوضاع آینده را پیش‌بینی کرد ممکن است همین فردا وضعیت درست شود و به حالت قبلی برگردد یا طالبان در مرزها مستقر شوند یا شاید گروه‌هایی مستقر شوند که مخالف با ایران هستند و نخواهند با ایران مراوده تجاری داشته باشند.
این ابهام برای همه ما وجود دارد. رئیس اتاق بازرگانی ایران و افغانستان با بیان اینکه ناامنی در هر کشوری باعث کاهش صادرات کشور همسایه آن می‌شود؛ اضافه کرد: مثال بارز این وضعیت این است که وقتی کشور ما درگیر جنگ بود کسی از ایران کالا ترانزیت نمی‌کرد چراکه نگران بمب‌باران بود. الان هم همین حالت است. ترانزیت به داخل خاک افغانستان هم از مرز هرات صورت می‌گرفت و وقتی ناامنی باشد نمی‌تواند وارد این کشور شود.
ابهام در امنیت مرزها
سلیمی در پاسخ به این پرسش که وضعیت مرزها چگونه است؛ توضیح داد: در حال حاضر مرز دوغارون در دست دولت افغانستان است و مرز هرات هم تا دو روز پیش دست دولت بود ولی الان اخیرا اخبار ضدونقیضی از ادامه این تسلط به گوش می‌رسد؛ هیچکس هیچ چیزی در این باره نمی‌داند و در این باره ابهام داریم. او ادامه داد: براساس آخرین اطلاعاتی که در دست داریم طالبان وارد دروازه هرات شده‌اند که اگر هرات از دست برود وضعیت برای ما خیلی سخت‌تر خواهد شد. همانطور که گفتم وضعیت نامشخص است و همه در ابهام به سر می‌بریم.
او در پاسخ به این سوال که قبل از این اتفاقات آماری صادرات ایران به افغانستان چقدر بوده است، افزود: براساس برنامه‌ریزی سال ۱۴۰۰، قرار بود صادرات ۲.۴ تا ۲.۷ میلیارد دلار به افغانستان در سال ۱۳۹۹، به ۴ میلیارد دلار برسد؛ از طرفی با توجه علائم بهبودی وضعیت افغانستان قرار شد این میزان به ۵.۶ میلیارد دلار افزایش پیدا کند ولی آتش‌سوزی مرز دوغارون کامیون‌ها را ۱۰ روزی متوقف کرد، شیوع کرونا هم باعث شد کالاهای ایرانی را به این کشور راه ندهند و هجوم طالبان به مرزها و درگیری و جنگ؛ حدسمان این است که به برنامه پیش‌بینی امسال نمی‌رسیم.
بیشترین سهم صادرات؛ سیمان و فولاد
رئیس اتاق بازرگانی ایران و افغانستان در پاسخ به این سوال که بیشترین کالاهای صادراتی به این کشور چه بوده است؛ تصریح کرد: از نظر مقداری مواد غذایی و از نظر حجم سیمان، فولاد، آرماتور، نفت و انرژی بیشترین سهم در سبد صادراتی به افغانستان را دارا هستند. او ادامه داد: مصالح ساختمانی، موادغذایی، فرش ماشینی، پارچه و محصولات پتروشیمی بیشترین موارد صادراتی به افغانستان هستند.
سلیمی درباره موضوع مطرح شده برای توسعه روابط تجاری ایران و افغانستان در مورداحداث بانک مشترک افزود: این توافق پیش از این انجام شده بود ولی متاسفانه با اوضاع و احوالی که وجود دارد بعید می‌دانم چنین اتفاقی به وقوع بپیوندد. از طرفی هم FATF را تصویب نکردیم درحالیکه افغانستان این قانون را تصویب کرده و به همین دلیل به آنها اجازه داده نمی‌شود تا با ما بانک مشترک ایجاد کنند. به دنبال این هستیم که این اتفاق بیافتد چون به نفع دو کشور است ولی وقتی این توافق اجرایی نشود چه سودی خواهد داشت. به‌عنوان مثال بانک ایران و ونزوئلا چه نقشی در ایران دارد که بانک ایران و افغانستان داشته باشد. افغانستان یکی از شرکای تجاری ایران است که در این شرایط اقتصادی و موانعی که برای صادرات وجود دارد همچنان برای واردات از ایران اقدام می‌کند؛ به‌نظر می‌رسد وضعیت به وجود آمده به قدری ابهام‌آمیز است که حتی مقامات افغانستانی و ایرانی و تجار این دو کشور منتظرند تا ببینند در روزهای آینده چه اتفاقاتی خواهد افتاد.
نظر شما