به گزارش خبرنگار گروه صنعت پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد؛ سال‌هاست مساله افزایش قیمت فولاد تاثیرات فراوانی بر اقتصاد کشور داشته است، برخی از کارشناسان حوزه صنعت معتقدند اگر امروز شاهد رشد قیمت در برخی از بخش های صنعت از جمله خودرو یا تولید لوازم خانگی هستیم جدای از مسئله نرخ ارز علتش را باید در افزایش قیمت فولاد جست وجو کرد.
بررسی های کارشناسانه نشان میدهد برخی از انواع محصولات فولادی طی ماه های گذشته بعضا رشد دوبرابری را تجربه کرده است که این افزایش قیمت به تعطیلی برخی از کارخانه های تولیدی منجر شده است یا برخی دیگر از کارخانه ها به دلیل مشکلات ناشی از این افزایش قیمت تصمیم گرفته اند تنها بخشی از ظرفیت خود را فعال نگه دارند.
جالب اینجا است که حتی مسئولان صنعت خودرو اعلام کرده اند بالارفتن قیمت خودرو ناشی از افزایش قابل توجه فولاد است باید گفت این افزایش قیمت عملا تیر خلاصی بر پیکر برخی صنایع فلزی بوده است و حتی این شرایط موجب می شود تا انبوه سازان کمتر به فکر ساخت وساز مسکن هم باشند.
*رشد تولید فولاد در ۴ ماه ابتدایی سال، علت افزایش قیمت چیست؟
طی یک‌ماه گذشته انواع محصولات فولادی افزایش بیش از دو برابری قیمت‌ها را شاهد بوده است. کمبود و افزایش قیمت مواداولیه صنایع فولادی به‌خصوص کارخانه‌های کوچکی که مواداولیه موردنیاز خود را از طریق بازار آزاد تامین می‌کنند موجب شده است تا کارخانه‌های بزرگ و کوچک نرخ انواع محصولات فولادی خود را بدون هیچ نظارتی افزایش دهند.افزایش قیمتی که موجب کمبود کالا و تشدید رکود حاکم بر کسب و کار فروشندگان آهن‌آلات و انواع محصولات فولادی شده است.
طبق جداول آماری انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، میزان تولید شمش فولاد در چهار ماهه نخست پارسال برابر با ۸ میلیون و ۶۸۳ هزار تن بود. امسال انتظار می رود تولید فولاد کشور به حدود ۳۰ میلیون تن برسد که از این رقم بیش از ۱۰ میلیون تن راهی بازارهای صادراتی خواهد شد.
بر اساس آمارهای مورد بررسی در دوره ۴ ماهه نخست امسال تولیدات فولادی به رقم هفت میلیون و ۲۵۷ هزار تن رسید که افزایش پنج درصدی در مقایسه با ۴ ماهه ابتدایی پارسال را نشان می دهد. میزان تولیدات فولادی در چهار ماهه نخست سال گذشته رقم ۶ میلیون و ۹۳۰ هزار تن بود.
رئیس اتحادیه فروشندگان آهن و فولاد با اشاره به وضعیت این صنعت در ماه های اخیر می گوید: این روزها بازار فولاد نیز همانند سایر بازارها ملتهب است.
وی ادامه می دهد؛ مافیای این صنعت نیز به دنبال گرانی بیشتر این کالا است و به همین دلیل بر طبل گرانی آن می‌کوبد تا از افزایش قیمت‌ها بهره‌برداری و سوءاستفاده کند.
حمیدرضا رستگارتصریح می کند : این افزایش شدید قیمت در حالی رخ داده است که براساس آمار تولید سال گذشته ۲۹ میلیون تن فولاد تولید شده است و خوشبختانه این صنعت نیازی به واردات ندارد و می توان نیاز بازار داخل را از تولیدات خودمان پاسخ دهیم و مازاد نیاز داخل را نیز صادر می کنیم.
وی خاطرنشان می کند؛متأسفانه جو کاذب گرانی به دلیل افزایش نرخ ارز نیمایی و سنایی بوده و موجب شده تا تولیدکنندگان فولاد و بازار نیز به نوعی از گرانی نرخ ارز تبعیت کنند. این گرانی در شرایطی است که از نظر اقتصادی، عقلی و فنی ارتباط مستقیمی بین این دو موضوع وجود ندارد زیرا از صفر تا صد تولید فولاد در داخل کشور صورت می گیرد اما مافیای فولاد از این وضعیت مبهم بهره‌برداری و گرانی‌هایی را به بازار تحمیل کرده است.
بهین یاب عامل گرانی فولاد !
سامانه بهین یاب به عنوان یکی از سامانه‌های زیرمجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت به صورت رسمی در سال ۹۳ به منظور الکترونیکی شدن صدور مجوزهای بخش معدن و دیگر فرآیندهای این بخش طراحی شد، هدف از راه اندازی این سامانه اساسا تخصیص سهمیه مواد اولیه به تولیدکنندگان بر مبنای ظرفیت تولید آنها و به منظور تسهیل شرایط برای واحدهای تولیدی بوده است. این در حالی است که امروز با گذشت نزدیک به ۶ سال از راه‌اندازی این سامانه انتقادهای فراوانی به آن مطرح شده است.
یکی از انتقادهایی که تاکنون به بهین یاب وارد شده ایجاد بازارسیاه در محصولات متفاوت عرضه شونده در بورس کالاست که در پی عملکرد ناکامل و غیردقیق این سامانه ایجاد شده است.
اگرچه تولیدکنندگان عرصه‌های مختلف زیرمجموعه وزارت صمت از این سامانه متاثر بوده‌اند اما به نظر می‌رسد بیش از هر مورد دیگری مشکلات در زمینه عرضه محصولات پتروشیمی و فولادی بوده است. در شرایطی که نمودارهای عرضه و تقاضا در بورس کالا خبر از افزایش تقاضا (تقاضای کاذب) در پی ایجاد این سامانه داده است، در به روزترین آمار می‌توان به اختلاف قیمت فاحش ورق فولادی در بورس کالا و بازار آزاد اشاره کرد؛ اختلاف قیمتی که پیشتر در زمینه محصولات پتروشیمی هم وجود داشت؛ یعنی افزایش یکباره تقاضا بدون تغییر در میزان تولید آن هم در شرایطی که تعدادی از تولیدکنندگان معترض به دریافت مواد اولیه مورد نیاز خود نمی‌شدند؛ البته لازم به ذکر است که اعتراض‌های پی در پی تولیدکنندگان پتروشیمی تا حدود زیادی این مشکل را مرتفع کرده است، اما اکنون نوبت فولادی‌هاست.
امیرحسین کاوه دبیر سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی می گوید: پیش از ورود سامانه بهین یاب به نظام عرضه و تقاضا متخصصان شرکت فولاد مبارکه به همراه چند نماینده از سندیکای لوله و پروفیل فولادی از کارخانه‌هایی که برای روشن نگه داشتن خطوط تولید خود نیاز به ورق داشتند بازدید می‌کردند و بر مبنای نوع دستگاه‌ها، میزان برق مصرفی، تعداد کارگران، بزرگی سالن تولید، تعداد خطوط تولید، حق بیمه کارگران، ارزش افزوده کارخانه و … میزان ورق مورد نیاز کارخانه را تعیین و با تایید سندیکا میزان تعیین شده را به آنها تحویل می‌دادند.
وی اضافه می کند: اگر فرض بر این باشد همه افرادی که در بهین یاب ثبت اطلاعات کرده‌اند تولید کننده هستند، این مشکل وجود دارد که در بعضی موارد سهمیه ورق برای تولیدکنندگان بیش از میزان مورد نیاز آنها بوده و در بعضی موارد تولیدکننده به دلیل اینکه نتوانسته اطلاعات دقیقی به سامانه وارد کند، بسیار کمتر از میزان تولید ورق دریافت می‌کند که این خود به سادگی بیانگر نقص سامانه بهین یاب است.
به گفته این فعال صنعت فولاد، تقاضای کاذب بهین یابی عنوانی است که می‌توان به شرایط ایجاد شده نسبت داد، تنها در یک مثال ساده، در رابطه با ورق گرم فولادی در شرایطی تقاضای سایت بهین یاب ماهانه ۷۰۰ هزار تن گزارش شده که نهایت تولید شرکت فولاد مبارکه -تنها عرضه کننده ورق گرم فولادی در بورس کالا- ماهانه ۳۰۰ هزار تن است. در روش سنتی تخصیص سهمیه‌ها اما، بررسی‌های فولاد مبارکه نشان می‌داد که ماهانه ۲۸۰ هزار تن تقاضا برای ورق گرم فولادی وجود دارد.
در چنین شرایطی حتی اگر تولیدکننده موفق به دریافت مواد اولیه از بورس نمی‌شد در سیستم مچینگ می‌توانست مواد مورد نیاز خود را تامین کند. به این مفهوم که کشف قیمت‌ها در بورس صورت می‌گرفت و در نهایت تولیدکننده‌ای که موفق به دریافت ورق از بورس کالا نمی‌شد، می‌توانست بر مبنای میزان نیازی که مبارکه در بازدید حضوری تخمین زده بود به همان قیمت کشف شده در بورس، ورق مورد نیاز خود را دریافت کند.
وی تصریح می کند: عدم نظارت کافی بر سامانه بهین یاب و ثبت جوازهای تولید حقیقی یا دروغین، باعث ایجاد تقاضای کاذب و به تبع آن بازار سیاهی شده که در آن تولیدکننده واقعی به دنبال تامین نیازهای خود و در پی عدم دریافت کافی مواد اولیه در بازار سیاه با دلالان و واسطه‌هایی رو در رو می‌شود که بعضا بدون هیچگونه تولید، سهمیه مواد اولیه از بورس کالا دریافت می‌کنند.
در نهایت تولید کننده واقعی برای جلوگیری از تعطیلی خطوط تولید ناچار به تامین ورق با قیمت‌های گزاف از واسطه‌هایی می‌شود که ورق فولادی را به قیمت تعیین شده از سوی دولت در بورس کالا و بر اساس میزان سهمیه ثبت شده در سایت بهین یاب دریافت کرده‌اند.
*بهین یاب مکانی برای دلالی فولاد
این گزارش حاکی است کارشناسان معتقدند سامانه بهین یاب نیاز به پالایش دارد زیرا مشکل اساسی از آنجا ناشی می‌شود که اطلاعات ثبت شده در سامانه بهین یاب با گذشت چندین سال همچنان راستی آزمایی نشده است.
بنا به نظر کارشناسان و فعالان بورس، وزارت صمت می‌تواند با در نظر گرفتن ساز و کارهایی نظیر فهرست بیمه اشخاص و مصرف برق کارگاه، میزان تولید را رصد کند.
هرچند که عده ای معتقدند با این شرایط فولاد باید از بورس خارج شود ولی خوشبختانه مسئولان وزارت صمت مخالف این موضوع هستند
مدرس خیابانی سرپرست سابق وزارت صمت در مورد بحث خروج عرضه فولاد از بورس کالا می گوید: سازوکار بورس برای ماده ۵۳ قانون برنامه سوم هست که فولاد باید در بورس عرضه شود و به هیچ وجه دولت قصد خروج فولاد از بورس کالا را ندارد و به هر حال بورس ساختاری برای کشف قیمت و عرضه محصول هست و کسی بنا بر شل کردن سازوکار بورس را ندارد و کلیه محصولات فولادی در بورس عرضه خواهد شد.
وی همچنین از اصلاح و بازنگری در سهمیه‌های بهین‌یاب خبر داد وگفت: به موازات مجموعه اقداماتی که در حوزه ساماندهی عرضه و تقاضا در بازار فولاد رخ خواهد داد، سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان نیز حلقه‌های نظارتی را بیشتر کرده و گزارش هفتگی انبارهای کالایی و موجودی کارخانه ها را تحت نظارت همه‌جانبه قرار خواهد داد.
جعفر سرقینی سرپرست جدید وزارت صمت نیر در این باره گفت: مشکل اختصاص سهمیه‌ها در سامانه بهین یاب، دردی قدیمی است که در مورد بیشتر فرآورده‌ها صدق می‌کند، اما درباره ورق فولادی قبلاً صحبت‌هایی با اتحادیه‌های لوله و پروفیل شده بود که اکنون این اتحادیه برای کمک به وزارتخانه در کنترل بازار ورق فولادی، اعلام آمادگی کرده است.
وی با بیان اینکه این مشکل درخصوص پتروشیمی‌ها تا حدود زیادی برطرف شده است، گفت: اختصاص سهمیه پتروشیمی در سامانه بهین یاب کنترل می‌شود یعنی وقتی سهمیه را بر اساس بهین یاب تحویل می‌گیرند کنترل‌های لازم صورت می‌گیرد و سخت گیری بیشتر است.
سرپرست وزارت صمت افزود: می‌خواهیم درباره فولاد و به ویژه ورق فولادی هم اتفاقی مشابه پتروشیمی در سامانه بهین یاب بیفتد، زیرا در مورد محصولاتی مانند شمش و اسلب، کنترل‌های بعدی راحت‌تر است و خریداران آن در مقایسه با خریداران ورق فولادی، محدود هستند.
سرقینی گفت: درخصوص ورق فولادی، هم خریداران بسیار زیاد و متنوع هستند و هم کنترل آن برای ما سخت است از این رو بنا داریم به موضوع سهمیه ورق فولادی در سامانه بهین یاب، سامان بدهیم.
انتهای پیام/
نظر شما