تجارت ۶ هزار میلیارد دلاری چین؛ایـــــران ســی‌وهشتمیـــن شریک تجـــاری چیــــن/ ۵۰ درصد تجارت چینی‌ها با آسیا است/ تجارت ۶۶۰ میلیارد دلاری چین با آمریکا

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از فرهیختگان: گمرک چین آمار نهایی تجارت خارجی این کشور در سال ۲۰۲۳ را منتشر کرده است. براساس این داده‌ها حجم تجارت چین در سال گذشته حدود پنج هزار و ۹۳۷ میلیارد دلار بوده که از این مقدار حدود سه هزار و ۳۸۰ میلیارد دلار صادرات این کشور و دو هزار و ۵۵۷ میلیارد دلار نیز واردات چینی‌ها بوده است. گرچه طی سال ۲۰۲۳ مجموع تجارت این کشور کاهش پنج درصدی نسبت به سال ۲۰۲۲ دارد اما رقم تجارت این کشور یک سر و گردن بالاتر از قبل شیوع کروناست. اقتصاددانان می‌گویند مجموعه‌ای از علائم مثبت وجود دارد که نشان می‌دهد دومین اقتصاد بزرگ جهان علی‌رغم منابع متعدد فشارهای داخلی و خارجی، در حال تثبیت رشد اقتصادی است. به گفته آنان، این داده‌ها تصویری جامع از چگونگی غلبه چینی‌ها بر سختی‌ها - از تقاضای ضعیف خارجی تا افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی در طول سال ارائه می‌دهد و توانسته از رکود سه ماهه سوم سال ۲۰۲۳ به سلامت عبور کند. به اعتقاد تحلیلگران، بازار جهانی اعتماد بیشتری نسبت به چشم‌انداز تجاری مثبت چین در سال ۲۰۲۴ دارد؛ چراکه داده‌های باثبات سال گذشته نشان می‌دهد محرک‌های صادرات جدید به رهبری فناوری‌های پیشرفته و انرژی‌های جدید جای پای خود را به دست آورده‌اند و تلاش‌های قاطع تجار چینی برای تنوع بخشیدن به مقاصد صادراتی با موفقیت انجام می‌شود. اقتصاددانان چینی پیش‌بینی کرده‌اند در پشت تجارت پایدار، تولید ناخالص داخلی این کشور در سال جاری به ۵.۳ تا ۵.۵ درصد خواهد رسید. آنها خاطرنشان کرده‌اند چین با عبور از رقابت منفی آمریکا و کشورهای غربی آماده است جایگاه خود را به‌عنوان برترین کشور تجاری جهان برای هفت سال متوالی حفظ کند و نقش این کشور در زنجیره تامین جهانی به وضعیت بی‌نظیری خواهد رسید و آن را به ستون فقرات غیرقابل جایگزینی اقتصاد جهانی تبدیل خواهد کرد.

تجارت ۶ هزار میلیارد دلاری چین
براساس داده‌های گمرک چین، حجم تجارت این کشور در سال ۲۰۲۳ حدود ۵ هزار و ۹۳۷ میلیارد دلار بوده که از این مقدار حدود ۳ هزار و ۳۸۰ میلیارد دلار صادرات این کشور و ۲ هزار و ۵۵۷ میلیارد دلار نیز واردات چینی‌ها بوده است. طی سال ۲۰۲۳ مجموع تجارت این کشور کاهش ۵ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۳ داشته و این میزان برای صادرات ۴.۶ درصد کاهش و برای واردات نیز ۵ درصد بوده است. با وجود کاهش ۵ درصدی صادرات چین در سال ۲۰۲۳، اما هنوز رقم سال ۲۰۲۳ پس از سال ۲۰۲۲ رکورددار صادرات چینی‌هاست، به طوری‌که تا قبل از آن بالاترین صادرات مربوط به سال ۲۰۲۱ با ۳ هزار و ۳۶۴ میلیارد دلار و در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۱۹ و قبل از آن نیز بالاترین مقدار حدود ۲ هزار و ۵۹۱ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ و ۲ هزار و ۴۹۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹ بوده است. آمارها نشان می‌دهد پس از شیوع کرونا حجم صادرات این کشور رشد قابل توجهی داشته و تغییرات آن چشمگیر بوده است.
در بخش واردات نیز، حجم واردات این کشور در سال ۲۰۲۳ درحالی به ۲ هزار و ۵۵۷ میلیارد دلار رسیده که این مقدار در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۱ به ترتیب ۲۷۱۶ و ۲۶۸۸ میلیارد دلار بوده است. همچون صادرات، گرچه واردات چین در دو سال اخیر کاهش داشته اما همچنان پس از سال ۲۰۲۲ و ۲۰۲۱ با اختلاف قابل‌توجهی نسبت به سال‌های قبل از خود بالاترین مقدار واردات این کشور است. بررسی روند صادرات این کشور با رشد عجیب ۷.۷ برابری از ۴۳۸ میلیارد دلا در سال ۲۰۰۳ به ۳۳۸۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ رسیده است. در همین مدت واردات چین نیز با رشد ۶.۲ برابری از ۴۱۳ میلیارد دلار به ۲۵۵۷ میلیارد دلار رسیده است.

۵۰ درصد تجارت چینی‌ها با آسیا
داده‌های قابل تامل دیگر از تجارت چین در سال ۲۰۲۳ مربوط به توزیع جغرافیایی تجارت این کشور برحسب قاره‌هاست. طبق گزارش گمرک چین، از صادرات ۳ هزار و ۳۸۰ میلیارد دلاری این کشور در سال گذشته حدود ۴۸ درصد آن با کشورهای آسیایی و بخش چشمگیر آن با همسایگان آسیای شرقی است. ۲۱ درصد با اروپا (مجموع اعضای اتحادیه و سایر کشورها)، ۱۶ درصد با کشورهای آمریکای شمالی، ۷.۳ درصد با آمریکای لاتین، ۵.۱ درصد با کشورهای آفریقایی و درنهایت ۲.۶ درصد نیز با کشورهای اقیانوسیه بوده است.
در بخش واردات نیز از واردات ۲ هزار و و ۵۵۷ میلیارد دلاری این کشور در سال ۲۰۲۳ حدود ۵۲ درصد از آن با کشورهای آسیایی، ۱۹.۵ درصد با اروپا، ۹.۵ درصد با کشورهای آمریکای لاتین، ۸.۲ درصد با آمریکای شمالی، ۶.۸ درصد با اقیانوسیه و ۴.۳ درصد نیز با آفریقا بوده است.

تجارت ۸۰۰ میلیارد دلاری با اتحادیه
داده‌های گمرک چین نشان می‌دهد در سال ۲۰۲۳ بالاترین مقدار مبادلات تجاری بین چینی‌ها با سایر کشورها و مناطق با ۷۸۳ میلیارد دلار مربوط به تجارت با اتحادیه اروپاست. این داده‌ها نشان می‌دهد در سال ۲۰۰۳ یعنی حدود ۲۰ سال قبل حجم تجارت چین با اتحادیه اروپا حدود ۱۲۰ میلیارد دلار بوده که با رشد ۶.۵ برابری به ۷۸۳ میلیارد دلار سال گذشته رسیده است.
طبق داده‌های گمرک چین، در سال گذشته از مجموع تجارت دوجانبه ۷۸۳ میلیارد دلار چین و اتحادیه اروپا، ۵۰۱ میلیارد دلار مربوط به واردات اتحادیه از چین و ۲۸۲ میلیارد دلار مربوط به واردات چینی‌ها از ۲۷ عضو اتحادیه اروپا است. داده‌ها نشان می‌دهد طی ۲۰ سال اخیر صادرات چین به اتحادیه رشد ۷.۳ برابری و واردات این کشور از اتحادیه رشد ۵.۵ برابری داشته است. ماحصل این اتفاق، تراز مثبت نزدیک به ۲۲۰ میلیارد دلار این کشور با اتحادیه اروپا طی سال ۲۰۲۳ است.

ایران سی‌وهشتمین شریک تجاری چین
نگاهی به داده‌های تجارت خارجی چین در سال ۲۰۲۳ نشان می‌دهد بالاترین مقدار مبادلات تجاری بین چینی‌ها با کشورها و مناطق مربوط به تجارت این کشور با اتحادیه اروپاست. براساس این داده‌ها، طی سال گذشته میلادی حجم تجارت چین با اتحادیه اروپا به ۷۸۳ میلیارد دلار رسیده است.
آمریکا با ۶۶۴ میلیارد دلار دوم، ژاپن با ۳۱۸ میلیارد دلار سوم، کره جنوبی با ۳۱۱ میلیارد دلار چهارم، هنگ‌کنگ با ۲۸۸ میلیارد دلار پنجم، و کشورهای تایوان با ۲۶۸، روسیه با ۲۴۰، ویتنام با ۲۳۰، استرالیا با ۲۲۹ و آلمان با ۲۰۷ میلیارد دلار در رتبه‌های ششم تا دهم قرار دارند.
در این لیست ایران با تجارت نزدیک به ۳۲ میلیارد دلاری (معادل ماه‌های میلادی آمارهای گمرک ایران)، در رتبه ۳۸ قرار دارد. براساس این داده‌ها، در بین همسایگان کشورمان و برخی از کشورهای منطقه، روسیه با تجارت ۲۴۰ میلیارد دلاری رتبه ۷ را داشته، عربستان‌سعودی با ۱۰۷ میلیارد دلار و رتبه ۱۸، امارات با ۹۵ میلیارد دلار در رتبه ۲۲، عراق با ۵۰ میلیارد دلار در رتبه ۳۰، ترکیه با ۴۳ میلیارد دلار در رتبه ۳۲، عمان با ۳۵ میلیارد دلار در رتبه ۳۷، قطر با ۲۵ میلیارد دلار در رتبه ۳۹، رژیم‌صهیونیستی، کویت با ۲۲ میلیارد دلار در رتبه ۴۴، پاکستان با ۲۱ و مصر با ۱۶ میلیارد دلار در رتبه‌های ۴۹ و ۵۶ قرار دارند.

تجارت ۶۶۰ میلیارد دلاری با آمریکا
داده‌های گمرک چین نشان می‌دهد دومین شریک تجاری بزرگ چینی‌ها در سال ۲۰۲۳ پس از اتحادیه اروپا، آمریکا بوده که حجم تجارت دو کشور طی سال گذشته به ۶۶۴ میلیارد دلار رسیده است. این مقدار کاهش جزئی داشته و در سال ۲۰۲۲ حدود ۶۹۰ میلیارد دلار بوده است. طبق این داده‌ها، از رقم ۶۶۴ میلیارد دلاری تجارت دو کشور، ۱۶۴ میلیارد دلار آن مربوط به واردات چین از آمریکا و ۵۰۰ میلیارد دلار نیز مربوط به صادرات چین به آمریکاست. داده‌های گمرک چین بیانگر این موضوع است که طی ۲۰ سال اخیر حجم تجارت دو کشور ۵ برابر شده، به‌طوری‌که در سال ۲۰۰۳ حجم تجارت دو کشور حدود ۱۱۶ میلیارد دلار بوده که از این مقدار ۱۶ میلیارد دلار مربوط به واردات چین از آمریکا و ۱۰۰ میلیارد دلار نیز مربوط به صادرات چین به این کشور بوده است. درمجموع، تراز تجاری چین با آمریکا همچون اتحادیه اروپا همواره به نفع چینی‌ها بوده است. تراز تجاری مثبت و نسبتا بالای چین موضوعی است که پس از شروع جنگ اوکراین «جوزپ بورل»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در سخنانی گفت: «رونق اتحادیه اروپا مبتنی‌بر انرژی ارزان از روسیه و بازارهای چین بوده است و در حال حاضر این اتحادیه باید به دنبال منابع انرژی در داخل اروپا و بازسازی اقتصاد خود باشد.» به گفته مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، شکوفایی این اتحادیه از گذشته مبتنی‌بر انرژی [روسیه] و بازار [چین] بوده و امروز ما باید تا آنجا که می‌توانیم راه‌های جدیدی برای تامین انرژی از داخل اتحادیه اروپا پیدا کنیم، زیرا نباید یک وابستگی را با وابستگی به جای دیگری تغییر دهیم، بلکه بهترین انرژی، انرژی است که در خانه خودمان(اتحادیه اروپا) تامین شود. وی در ادامه می‌گوید، اتحادیه اروپا مدت‌هاست برای صادرات و واردات، انتقال فناوری، سرمایه‌گذاری و خرید کالاهای ارزان به بازار چین متکی بوده است. نیروی کار ارزان چینی در کنار بانک‌های مرکزی اروپا با هم در مهار رشد تورم نقش داشته اما امروزه دسترسی به چین روزبه‌روز دشوارتر می‌شود و این مشکلات سیاسی ایجاد خواهد کرد.

تجارت ۲۴۰ میلیاردی چین با روسیه
ازجمله مهم‌ترین تحولات در تجارت خارجی چینی‌ها، اضافه شدن روسیه به یکی از بزرگ‌ترین شرکای تجاری این کشور است، به‌طوری‌که حجم تجارت دو کشور در سال ۲۰۲۳ به ۲۴۰ میلیارد دلار رسیده که از این رقم حدود ۱۱ میلیارد دلار مربوط به صادرات چین به روسیه و ۱۲۹ میلیارد دلار نیز مربوط به واردات این کشور از روس‌هاست. طبق این داده‌ها، مجموع تجارت چین و روسیه طی سال گذشته رشد ۲۶ درصدی، صادرات به روسیه رشد ۴۷ درصدی و واردات از روسیه نیز رشد ۱۳ درصدی داشته است. این داده‌ها نشان می‌دهد از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۳ تجارت دو کشور با رشد ۲.۲ برابری از ۱۰۸ به ۲۴۰ میلیارد دلار رسیده است. همچنین طبق داده‌های گمرک چین، طی ۲۰ سال اخیر حجم تجارت دو کشور با رشد ۲۱ برابری از ۱۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۳ به ۲۴۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ رسیده است. آنطور که آمارها نشان می‌دهد بالاترین رشد تجارت دو کشور عمدتا ناشی از شروع تحریم‌های اتحادیه اروپا و آمریکا علیه روسیه پس از جنگ سال ۲۰۱۴ روسیه و اوکراین بوده و اوج رشد تجارت دو کشور مربوط به جنگ اخیر روسیه و اوکراین بوده است. فارغ از اینکه تغییرات ژئوپلیتیک اخیر که پس از جنگ روسیه و اوکراین و پس از جنگ کریدورها رخ داده به نفع چین باشد یا به ضرر این کشور، ملموس‌ترین تحولات سال‌های اخیر افزایش دسترسی چین به انرژی ارزان‌تر روسیه و محرومیت هرچه بیشتر اتحادیه اروپا از این نعمت خدادادی بوده است.