گروه صنعت و بازرگانی پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، به محض خروج ترامپ از برجام، بازار ایران دستخوش تغییراتی شد. نخستین واکنش‌های بازار ایجاد نوساناتی در سطح عرضه بود. شایع شده بود که قحطی می‌آید و این خبر سیل خریداران را راهی فروشگاه‌های زنجیره‌ای میکرد تا مردمی که نگران قحطی احتمالی آینده بودند، به اندازه نیاز چند ماه ذخیره غذایی برای خود خریداری کنند.
این هجوم، قفسه فروشگاه‌ها را خالی کرد. پس از آن، بحران تامین پوشک و مواد سلولزی ذهن جامعه را به شدت مشغول خود کرد. اگرچه آن روزها تصور می‌شد که تمام این نوسانات ناشی از خروج آمریکا از برجام است اما علی شریعتی عضو هیات نمایندگان اتاق ایران می‌گوید که سیاست‌های وزارت صمت برای جلوگیری از خروج ارز و حمایت از تولید داخل، منجر به ایجاد گسست در تامین ماده اولیه مورد نیاز صنایعی شد که ماده اولیه آنها از خارج تامین می‌شد.
اگرچه تصور عمومی این است که با روی کار آمدن بایدن گشایش‌هایی در اقتصاد ایران ایجاد می‌شود اما این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران با اشاره به پیچیدگی‌های تعاملات آمریکا با دنیای بیرون، در خوشبینانه‌ترین حالت، نخستین گشایش‌ها را مربوط به سال بعد شمسی معرفی می‌کند.
مشروح گفتگو با علی شریعتی عضو هیات نمایندگان اتاق در ادامه می‌آید.
با تغییر رئیس جمهور آمریکا، تحریم‌ها فزاینده این کشور علیه ایران پایان می‌یابد؟
به هرحال با توجه به اینکه ترامپ نماینده یک حرکت افراطی چه در داخل کشورش و چه در مجامع بین‌المللی شناخته شده بود و پایبند به یکسری معاهدات نبود، خروج از معاهده پاریس یا خروج از برجام سبب شده بود که او را به‌عنوان یک شخصیت تندرو بشناسند. حالا چون طیف رقیب آمده است، احساس بر این است که رقیب او با زبان تعامل با دنیا بخواهد و وارد بشود و همان‌طور که وعده داده است، به معاهده پاریس و یکسری معاهدات جهانی بازگردد و تنش‌ها را کاهش دهد.
در خصوص ایران چون ما بدترین هستیم و بیشترین تحریم‌ها روی ما هست و تقریبا تحریمی را متصور نیستیم که ترامپ می‌توانست انجام بدهد و نداده است، شرایط کمی متفاوت است. ترامپ به جز حمله نظامی هر کاری که می‌توانست انجام دهد را انجام داده است. مسلما ما در ماکزیمم این منحنی هستیم و بیشتر از این چیزی در خصوص تشدید تحریم‌ها متصور نیستیم. بنابراین به نظر من تحریم‌ها افزایش نمی‌یابد چون چیزی باقی نمانده است.
کاهش تحریم‌ها بستگی به شرایط دولت آمریکا دارد. رفتارهای دولت آمریکا خیلی به تعاملات بین‌المللی بستگی دارد و به اینکه ترکیب کابینه این کشور به چه شکلی باشد. چه مقدار آن طیف که کابینه را تشکیل می‌دهند، نگاه داخلی داشته باشند و در نگاه خارجی به چه میزان به صهیونیست و سعودی اهمیت بدهند.
پمپئو تا کنون در تعامل با کشورهای عربی و در راستای حفظ منافع سعودی و تضعیف ایران گام برداشته است. ممکن است تشکیل کابینه معتدل‌تر در آمریکا بتواند شرایط کاهشی برای تحریم‌ها را ایجاد کند اما در خوشبینانه‌ترین حالت، تا پایان دولت ترامپ، تشکیل کابینه جدید و اولین خروجی‌های حاصل از تغییر تیم سیاسی آمریکا، تا پایان سال شمسی طول می‌کشد و تصوری برای بهبود شرایط نیست.
در دوران ترامپ، تحریم‌ها صادرات نفت و فلزات سنگین را نشانه رفته بود و در مقابل محدودیتی برای فروش کالاهای مصرفی به ایران وجود نداشت. آیا در دور جدید شاهد تغییراتی در محدودیت‌های ایجاد شده برای صادرات نفت و فلزات سنگین خواهیم بود؟
با توجه به تجربه‌ای که داریم و چیزی که من می‌بینم، احساس نمی‌کنم که کار دیگری بخواهند انجام دهند. به قول ما، فقط بقال سر کوچه‌مان تحریم نیست. تمام کسانی که می‌توانستند از شخصیت‌ها تا بانک و منابع، فشار حداکثری آورده‌اند. کار فزاینده‌ای به جز تحریم روی کاغذ در بحث‌های مالی و اقتصادی متصور نیستیم، مگر بحث‌هایی خارج از اینها مثل نظامی و غیره که در حوزه این سئوال نیست.
با توجه به حوزه تخصصی فعالیت شما در زمینه صادرات مواد آرایشی و بهداشتی، تحریم‌های آمریکا بر تامین مواد اولیه این صنایع تاثیری داشت؟
به‌طور کلی اتفاقی که برای تامین مواد اولیه صنایع ما اتفاق افتاد، به صورت عمومی این است که ما درست است که تحریم هستیم اما مشکل جدی در اکثر صنایع خود برای تامین ماده اولیه وجود ندارد. خطوطی در ایران نداریم که بگوییم به خاطر بحث تحریم، دچار مشکل شده‌اند و این ماده برای فلان خط تولید وجود ندارد و تولید این کالا از بین رفته است. این اتفاق نیفتاده است و شاید فرصتی برای ما بوده است.
اما نکته‌ای که تجارت ما داشته این است که گاهی مواد اولیه با منشا خارجی دیر به صنایع ما رسیده است و با تاخیر وارد کشور شده است. با توجه به مشکلات تحریمی و حمل و نقلی، این مواد با قیمت تمام شده بالاتری به ایران می‌آیند. در واقع کالاها به نوعی گرانتر و دیرتر به دست صنایع ما رسیده است. این مسئله در صنایع مختلف شدت و ضعف دارد.
در مقطعی از سال گذشته، شاهد بحران در تامین پوشک و برخی اقلام بهداشتی سلولزی دیگر بودیم. ماجرا چه بود؟ آیا این مشکلات ناشی از تحریم‌ها بود؟
بحث پوشک حوزه تخصصی من نیست، ولی می‌دانم پودر جاذبی که در پوشک استفاده می‌شود به دلیل وارداتی بودنش، همان‌طور که پیشتر هم عرض کردم، دچار مشکل شده بود. خیلی از کالاهای ما که وارداتی هست را از دست ندادیم اما مشکلی که تحریم درست کرده است تاثیر بر قیمت تمام شده واردات بوده است. بحث تحریم و تبعات آن خیلی مفصل است.
چیزی که در ایران مشکل ایجاد کرده است، استراتژی است که وزارت صنعت در خصوص جلوگیری از خروج ارز داشت و می‌خواست نظم و نظامی به واردات، انتقال ارزی، تخصیص ارزی و مسایلی از این دست بدهد، این استراتژی باعث می‌شد برخی مسایل پیش بیاید که ساعت‌ها می‌توان درباره آن صحبت کرد و بحث کارشناسی کرد. مجموعه سیاست‌ها باعث شده بود که پیوستگی تامین در خیلی از موارد و خیلی از کالاها از بین برود. این نبود پیوستگی باعث شد که در پوشک هم موجودی مکفی و حداقل کالایی که در انبارها باید باشد، از دست برود در نتیجه ذخیره استراتژیک کشور از بین رفت و باعث نقصان در تولید و نقصان در عرضه شود.
اخیرا تامین برخی اقلام بهداشتی نظیر شامپو و خمیردندان در بازار دچار مشکل شده است. آیا این مشکلات از تبعات تحریم است؟
لوازم آرایشی و بهداشتی انجمن دارد و دوستان کارشناس و خوبی هم در این حوزه فعال هستند. می‌شود از آنها سئوال کرد. حوزه ما صادرات است. چیزی که ما دیدیم و مصاحبه‌ای داشتم که اما متاسفانه خبر به درستی پخش نشد، این بود که ما کمبودی در سطح عرضه بر اساس اعلام اتحادیه آرایشی و بهداشتی، نداشتیم. سطح عرضه کالاهای آرایشی و بهداشتی و خمیردندان در ایران در دو سال اخیر مشکلی نداشته است. تنها اتفاقی که افتاده است، نه تنها در خصوص خمیردندان و شامپو بلکه در خصوص تمام کالاهایی که مشابه داخلی دارد و تولیدهای آنها تحت لیسانس بوده و در داخل تولید می‌شوند؛ این است که کالاهایی که به صورت تولید کامل بود و محصول خارجی به حساب می‌آمدند که می‌تواند شامل یک بسته ماکارانی، چیپس یا خمیردندان باشد.
ثبت سفارش و ورودشان به داخل با توجه به سیاست‌های حمایت از تولید وزارت صمت به منظور جلوگیری از خروج ارز و حمایت از تولید داخل، نزدیک دو سال است که قطع شده است. اگر رسانه‌های خارجی خبر می‌زنند که کالایی مثل ماکارونی، چیپس، مربا، سس و غیره که به صورت تولید کامل از خارج می‌آمد الان در بازار نیست، به این خاطر است که این محصولات وارد نمی‌شود. اگر این محصولات در بازار باشد، با توجه به توقف واردات، تاریخ گذشته است.
اما تولیدات داخل در تمام دسته‌ها چه به صورت محصولات برند ایرانی یا آنها تحت لیسانس تولید می‌شوند، با کیفیت خوب در سطح عرضه وجود دارند. بنابراین به شدت تکذیب می‌کنم که به دلیل مشکل در تامین ماده اولیه تحت تاثیر تحریم‌ها یا هرچیز دیگری مشکلی برای این محصولات به‌وجود آمده باشد. هر اتفاقی افتاده ناشی از سیاست داخلی خودمان بوده است. اگر ما فردا بخواهیم هزاران کانیتنر سس بگیریم یا چیپس وارد کنیم و در ازای آن ارز بدهیم، دلالان کشورهای خارجی بسیار هم استقبال می‌کنند که ما این محصولات را بخریم ولی ارز کشور خارج می‌شود در حالی که این محصولات در داخل هم تولید می‌شود.
در ایام کرونا نیاز به مواد شوینده و الکل در دنیا افزایش پیدا کرد. ایران چگونه با وجود تحریم‌ها و فشار ناشی از افزایش تقاضا برای مواد شوینده به دلیل شیوع کرونا، توانست نیازهای خود را تامین کند؟
در شروع بحران کرونا یعنی از ایام عید، اثرات اولیه آن در بحث‌های محصولات بهداشتی و الکل‌ها خود را نشان داد. نیاز به تامین و خرید این محصولات وجود داشت در نتیجه فشار روی موجودی مغازه‌ها افزایش یافت و ذخیره مردم در منازل بسیار بالا رفت. مقداری دچار نوساناتی در بحث تامین شدیم. نه در ایران بلکه در همه کشورها این حجم تقاضا برآورد نشده بود. هرچند در شروع کرونا در بحث تخصیص الکل و غیره هماهنگی خوب و روانی انجام نشد اما در ادامه تقریبا می‌توانم بگویم نه تنها مشکلی نیست بلکه از یک مقطعی صادرات انواع تمیز کننده‌ها، اسیدها، پاک کننده و مایع دستشویی از سر گرفته شد. حدود چهار ماه به خاطر نیاز داخل صادرات این اقلام ممنوع بود.
نیاز داخل که مرتفع شده، صادرات آزاد شد و همه محصولات مرتبط صادر شد. در داخل هم انواع مایع دستشویی و پاک کننده‌ها را به میزان کافی می‌بینید. ظرفیت سازی‌های خیلی خوبی در داخل شد و علاوه بر تامین نیاز داخل از آنجایی که صادرات حوزه ما است، به هشت کشور اطراف مایع دستشویی، محصولات بهداشتی و پاک کننده با نظارت ستاد ملی کرونا صادر می‌کنیم. مجوز صادرات دست این ستاد هست. هر وقت احساس شود که نیاز در داخل داریم، صادرات بسته می‌شود. این کار ناصوابی هم نیست. اکنون صادرات این اقلام آزاد است و در داخل هم به میزان نیاز هست.
انتهای پیام/
نظر شما