گروه اقتصاد کلان پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، چند هفته ای است خبرهای مختلفی از چالش های بین دولت و مجلس در خصوص مصوبه حمایتی معیشتی مجلس می شنویم که دولت هر بار با عناوین مختلف و با توجیهات فنی و غیر فنی ناتوانی خود در تامین منابع طرح را به مجلس یادآور می شد. با اینکه طرح معیشتی مجلس به دلیل غیر شفاف بودن آن ازسوی شورای نگهبان در مرحله اول رد شد و اینک مجلس مدعی رفع ابهامات و اخذ تاییدیه شورای نگهبان است اما دولت خود به شکل دیگری برای حمایت از یک سوم مردم جامعه پیش قدم شده است. به عبارت دیگر دولت به جای پرداخت ماهی ١٢٠ هزار تومان به ۶٠ میلیون نفر قرار است تا اسفند ماه به یک سوم مردم جامعه ماهی ١٠٠ هزار تومان پرداخت کند، اما اینجا هم منابع تامین طرح همچنان در ابهام است، فقط فروش دارایی های دولت در بورس یا چاپ پول و استقراض از بانک مرکزی باقی می ماند که دولت برای تامین منابع به کدام یک از این راه ها متوسل می شود و آیا فروش دارایی های دولت به سرعت امکان پذیر است؟ حمید حاج اسماعیلی کارشناس بازار کار و کارگری این موضوع را نقد کرده است.
مهمترین چالش طرح معیشتی دولت و مجلس از نظر شما چیست؟
در خصوص تامین منابع مالی طرح های حمایتی مورد نظر مجلس با دولت در هفته های گذشته شاهد چالش هایی بین دولت و مجلس بودیم. دولت از طرح مجلس انتقاد داشت که قادر به تامین منابع لازم نیست، هر چند دولت به تازگی اعلام کرده که تا اسفند ماه به یک سوم مردم ماهیانه ١٠٠ هزار تومان به عنوان طرح حمایتی معیشتی پرداخت می کند که همچنان منبع تامین این طرح را هم به درستی مشخص نکرده اما مساله مهم چه در تامین طرح مورد نظر مجلس که توسط شورای نگهبان رد و مجددا تصویب شد و چه درباره تامین طرح خود دولت این موضوع حائز اهمیت است که امکان تحقق اعتبار بودجه این طرح در کوتاه مدت از طریق شناسایی منابع جدید با توجه به شرایط سخت اقتصادی کشور وجود ندارد. ایرادی که شورای نگهبان براساس قانون اساسی به طرح مجلس شورای اسلامی برای حمایت های کالایی و نقدی در خصوص مصوبه مجلس وارد کرد مسئله بسیار درستی است چرا که دولت هم با توجه به شرایطی که با آن درگیر و مبتلا است منابع لازم برای تامین طرح را ندارد مگر اینکه دولت از بانک مرکزی قرض کند یا پول چاپ کند. دولت اعلام کرد که قادر به تامین منابع مصوبه مجلس نیست،اما مجلس برای گرفتن تایید از سوی شورای نگهبان به فروش دارایی های باقی مانده دولت اشاره کرده تا از طریق فروش دارایی های ثابت امکان تحقق طرح فراهم شود.
آیا منابع طرح از طریق فروش دارایی های دولت در مدت زمان کوتاهی محقق می شود تا اعتبار لازم برای حمایت از معیشت مردم فراهم شود؟
خیر. در کوتاه‌مدت چنین امکانی وجود ندارد، به این خاطر که برخی از منابع بودجه سال گذشته و امسال که باید از محل فروش دارایی‌ها محقق می شد یا دولت انتظار داشت که از این طریق محقق شود تامین نشد و به فروش نرسید. شرایط اقتصادی کشور به گونه ای شده که برای دارایی های دولت در کوتاه مدت خریداری وجود ندارد.
عرضه دارایی های دولت در بورس نمی تواند به سرعت منابع مالی لازم را فراهم کند و دلیل آن را توضیح دهید ؟
در حال حاضر خیر. به دلیل افت های بورس و عدم اعتماد مردم به دولت در عملکرد چند ماه گذشته چنین انتظاری در کوتاه مدت نمی توانیم داشته باشیم. بورس در مقطع دو تا سه ماه اوایل سال جاری شرایط خوبی را تجربه کرد. هر چند حباب زیادی در آن وجود داشت اما مردم برای حفظ ارزش نقدینگی خود به این بازارها هجوم آوردند تا سودهای غیر متعارف کسب کنند چون دولت از آنها دعوت کرده بود. اما دیدیم آن شرایط احساسی و پرشتاب خسران و ضرر های بسیار زیادی را به اقتصاد کشور و به پس اندازهای مردم وارد کرد بنحوی که اینک بورس به نفس نفس افتاده، خیلی از دارایی‌ها و سرمایه های مردم در بورس از بین رفته، بنابراین امکان اینکه دارایی های دولت به سرعت و در کوتاه مدت در بورس عرضه شود وجود ندارد.
اما نمایندگان مجلس خواهان عرضه دارایی های دولت در بورس هستند یا عرضه دارایی های دولت در بورس را نسخه حتمی و فوری می دانند تحلیل شما از این دیدگاه چیست؟
آنهایی که فکر می‌کنند بورس در چند ماه آینده می تواند به حالت سه ماه پررونق اول سال برگردد حتماً بر مسائل اقتصادی و مولفه های اقتصادی ایران اشراف ندارند که چنین موضوعی را مطرح می کنند و گمان می کنند دارایی های دولت در بورس به سرعت فروش می رود و منابع آن برای حمایت های معیشتی فراهم و در دسترس دولت قرار می گیرد. مسلما بورس ما تا سال آینده نمی تواند احیا شود و به شرایط خوب خود بازگردد. به این خاطر که شرایط اقتصادی و سیاسی کشور این اجازه را نمی دهد و همچنین تاثیراتی که انتخابات‌امریکا روی اقتصاد کشور خواهد داشت امکان اینکه شرایط بورس را در کوتاه مدت برای سودآوری مجدد فراهم کند وجود ندارد. وقتی قیمت‌ها متعادل می‌شود ارزش دارایی هایی که از طریق فروش سهام در بورس عرضه شده متعادل می‌گردد ، یعنی قیمت پایین‌تر می‌آید بنابراین خریدارانی که در بورس فعالیت می‌کردند کسانی که در بورس داد و ستد می کنند امکان اینکه بتوانند سهام های جدیدی که در بورس عرضه می شود را با قیمت مناسب خریداری کنند به دلیل نبود تقاضا و انگیزه وجود ندارد، لذا در می یابیم که دولت امکان اینکه دارابی ها یا سهام شرکت‌های حقوقی را در بورس عرضه کند و برای آنها خریداری وجود داشته باشد، ندارد بنابراین با وجود کسری بودجه‌ای که دولت با آن درگیر است امکان اینکه بتوانیم در کوتاه مدت منابع مصوبه مجلس را فراهم کنیم وجود ندارد.
اگر گمان کنیم منابع طرح از طریق فروش دارایی های دولت تامین می شود این موضوع چقدر به کار کارشناسی نیاز دارد؟
هنوز مشخص نیست دولت طرح حمایتی از یک سوم مردم جامعه را چگونه تامین می کند یا منابع مصوبه مجلس را. حال گمان کنیم که این منابع مالی فقط از طریق فروش دارایی‌های دولت یا عرضه سهام شرکت‌ها انجام شود، اینگونه باید موضوع را بررسی کنیم که امسال از محل فروش دارایی های دولت باید نزدیک به یک سوم بودجه دولت تامین می‌شد، آیا دولت تا کنون در این زمینه موفق بوده؟ خیر. اگر هم بگوییم دولت توانسته بخشی از اموال و دارایی‌های خود را بفروشد حتما تاکنون منابع آن را استفاده کرده لذا پولی برای دولت باقی نمانده است، بنابراین در حال حاضر دارایی و اموال دولت راهکار قطعی و فوری خوبی نیست. قطعا برای موضوع فروش دارایی های دولت یابد ارزیابی های لازم و کار کارشناسی صورت بگیرد، اگر دولت بخواهد دارایی ها و شرکت های جدید را به بورس ببرد مقدماتی طولانی لازم دارد تا کار کارشناسی و فرآیندهای اداری و حقوقی آن انجام شود لذا این امکان برای دولت در کوتاه مدت وجود ندارد. همچنین بورس چنین شرایطی را ندارد چون بورس دچار مشکل شده، افت شاخص داشته و هنوز بعد از چند ماه با همه تکنیک ها و حمایت‌هایی که دولت تمام قد برای برگرداندن بورس به حالت طبیعی انجام داده بورس نتوانسته به روزهای خوش قبلی برگردد. شاخص بورس در حال حاضر زیر ١ میلیون و ۴۰۰ هزار است بنابراین انگیزه ای وجود ندارد که افراد جدید وارد بورس شوند که سهام یا دارایی‌های دولت را از طریق بورس خریداری کنند. بی تردید تاکید بر فروش دارایی های دولت فقط در حد حرف باقی می‌ماند لذا اعتبار لازم از این طریق فراهم نمی شود. به هر حال اجرای طرح هایی که بسترهای آن فراهم نیست چه از طریق دولت، مجلس یا حاکمیت به اقتصاد لطمه می‌زند اگر بخواهیم این طرح‌ها را با لجاجت و اجبار در چنین شرایطی اجرا کنیم دود آن به چشم ملت خواهد رفت.
نظر شما