موسسه فیچ: امسال تولید شکر در ایران ۲۷ درصد رشد می کند/ پیش بینی درآمد خالص خانوارهای ایرانی: ۵ هزار دلار در سال

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، موسسه تحقیقاتی فیچ در گزارش خود از صنعت کشاورزی ایران می گوید امسال تولید شکر ۲۷ درصد، شیر ۲.۳ درصد و گوشت مرغ ۱.۲ درصد رشد می کند.

موسسه تحقیقاتی فیچ سولوشنز (Fitch solutions) این پیش بینی را در جدیدترین گزارش خود از وضعیت صنعت کشاورزی ایران و دورنمای آن در چهار سال آینده که در سه ماهه سوم سال ۲۰۲۰ منتشر شده مطرح کرده است.

رادار اقتصاد این گزارش که چشم انداز صنعت کشاورزی ایران طی سال های ۲۰۲۰  تا ۲۰۲۴ را بررسی می کند در چند قسمت منتشر خواهد کرد. قسمت اول گزارش را از اینجا و قسمت دوم را از اینجا ببینید.

در قسمت سوم این گزارش تحلیل موسسه فیچ از آینده تولید سه صنعت شکر، لبنیات و پرورش دام و احشام طرح شده است.

در این قسمت همچنین آمده است که تولید گوشت گوساله ایران امسال ثابت خواهد ماند.

مشروح قسمت سوم گزارش به شرح زیر است:

شکر

بازار شکر در ایران از کمبود سرمایه گذاری رنج می برد و شدیدا به واردات وابسته است. با وجود وابستگی به شکر وارداتی، انتظار داریم رشد تولید شکر در داخل طی دوره مورد مطالعه ما بیشتر از رشد مصرف طی این دوره باشد. پس از افت شدید تولید و مصرف شکر در سال گذشته، انتظار داریم امسال شاهد رشد محسوس تولید و مصرف شکر باشیم و در ادامه در سال های منتهی به ۱۴۰۲ شاهد ثبات نسبی این بازار خواهیم بود. تحریم ها نیز همچون سایر بخش ها این بازار را تحت تاثیر خود قرار داده است.

تولید و مصرف شکر در ایران (۱۴۰۳-۱۳۹۷)

* بازگشت تحریم ها در سال ۲۰۱۸ تجارت شکر را محدود کرده و به دلیل کاهش سرمایه گذاری ها، تاثیری منفی بر رشد تولید داخل گذاشته است.

* به دنبال رشد قابل توجه تولید شکر در سال ۱۳۹۷، تولید شکر ایران در سال ۱۳۹۸ کاهش یافت. انتظار داریم طی امسال تولید شکر ایران ۲۷ درصد رشد کند و به ۲ میلیون تن برسد. طی دوره پنج ساله منتهی به ۱۴۰۲ تولید شکر ایران به طور متوسط ۷.۴ درصد در سال رشد می کند و به ۲.۱ میلیون تن در سال ۱۴۰۲ می رسد.

* رشد مصرف شکر در سال جاری از سر گرفته می شود و با رشد ۱۴.۵ درصدی به ۲.۷ میلیون تن می رسد. طی دوره پنج ساله منتهی به ۱۴۰۲ مصرف شکر در ایران سالانه ۵.۳ درصد رشد می کند و به ۳ میلیون تن در این سال می رسد.

* سازمان غذا و داروی ایران برنامه هایی را برای کاهش چربی، نمک و شکر در تولیدات مواد غذایی به اجرا گذاشته است. همچنین برنامه ای برای کاهش ۱۰ درصدی قند در نوشابه ها اجرا شده است. این اقدامات می تواند رشد مصرف شکر را مهار کند.

* ایران برنامه هایی برای افزایش تولید شکر از امسال تهیه کرده است، اما ما پیشرفت مهمی در این زمینه را مشاهده نکرده ایم.

لبنیات

بر اساس پیش بینی ما بازار لبنیات ایران طی سال های آینده چشم انداز مثبتی خواهد داشت. مصرف شیر و پنیر طی دوره منتهی به ۱۴۰۲ رشدی بیشتر از تولید را تجربه می کند. در بین محصولات لبنی، پنیر بیشترین رشد تولید و مصرف را خواهد داشت، اما شیر همچنان مهمترین محصول باقی خواهد ماند. تولید شیر ایران طی سال های اخیر تاثیری منفی از تحریم ها پذیرفته است.

تولید و مصرف لبنیات ایران(۱۴۰۳-۱۳۹۷)

نکات مهم

* بخش لبنیات ایران طی سال های اخیر رشد قابل توجهی داشته است و شرکت های بسیاری اقدام به صادرات محصولات خود به کشورهای خاورمیانه کرده اند. ایران پس از ترکیه بزرگترین صادرکننده این محصولات در خاورمیانه است. تراز تجاری محصولات لبنی ایران در سال ۲۰۱۶ بالغ بر مثبت ۵۲۳ میلیون دلار بوده است.

* تحریم ها همچون سایر بخش ها، بخش لبنیات ایران را نیز تحت تاثیر خود قرار داده است و موانعی را در سر راه تجارت محصولات لبنی پدید آورده است، هرچند مواد غذایی به طور مستقیم در معرض تحریم ها قرار ندارد. در عین حال انتظار داریم تولید لبنیات در ایران با سرعت پایینی به رشد خود ادامه دهد.

* انتظار داریم تولید شیر و پنیر در ایران طی دوره پنج ساله به طور متوسط ۳ درصد در سال رشد کند. در سال جاری تولید پنیر در ایران ۲.۶ درصد رشد می کند و به ۲۶۰ هزار تن می رسد. این رقم در سال ۱۴۰۲ به ۲۹۴ هزار تن خواهد رسید. تولید شیر نیز طی امسال ۲.۳ درصد رشد می کند و به ۸.۶ میلیون تن خواهد رسید. تولید شیر در سال ۱۴۰۲ بالغ بر ۹.۳ میلیون تن خواهد شد.

* پیش بینی می کنیم رشد مصرف شیر در ایران هر سال ۳.۱ درصد و پنیر ۳.۴ درصد در دوره پنج ساله منتهی به ۱۴۰۲ باشد. در سال جاری مصرف پنیر با رشد ۳ درصدی به ۲۷۸،۳۰۰ تن می رسد و این رقم در سال ۱۴۰۲ بالغ بر ۳۱۹،۳۰۰ تن خواهد شد. مصرف شیر امسال با رشد ۲.۵ درصدی به ۳ میلیون تن می رسد و در انتهای دوره مورد مطالعه مصرف شیر به ۳.۳ میلیون تن می رسد.

* تحریم آمریکا و کاهش قدرت خرید مردم دو مانع مهم توسعه صنعت لبنیات در ایران است. پایین نگه داشتن قیمت ها به طور مصنوعی توسط دولت نیز انگیزه ای برای سرمایه گذاری و توسعه این صنعت باقی نمی گذارد.

* شرایط آب و هوایی به صنعت لبنیات ایران نیز تاثیر می گذارد. خشکسالی می تواند تولید غذای دام را کاهش داده و این مسئله بر تولید شیر تاثیر مستقیم می گذارد. تحریم ها، شیوع کرونا و کاهش قدرت خرید مردم به دلیل شرایط بد اقتصادی نیز می تواند بر تولید و مصرف لبنیات تاثیر منفی بگذارد.

چشم انداز جذاب مصرف کننده

ایران بازار جذابی برای شرکت های لبنی محسوب می شود. از جمله جذابیت های این بازار عبارت است از:

* جمعیت جوان: جمعیت ایران در سال جاری ۸۳.۹۹ میلیون نفر تخمین زده می شود و انتظار داریم در سال ۱۴۰۲ به ۸۷.۸۹ میلیون نفر برسد. این جمعیت چندین میلیونی بازار مصرف خوبی برای شرکت هایی است که روی بازارهای بزرگ سرمایه گذاری می کنند. به ویژه این که ۳۵ درصد از کل جمعیت فعال ایران را جوانان تشکیل می دهند.

* نرخ بالای شهرنشینی: پیش بینی می کنیم در پایان دوره مورد مطالعه ما یعنی در سال ۱۴۰۲ بیش از ۷۷.۷ درصد مردم ایران شهرنشین شده باشند. این رقم در سال جاری ۷۵.۹ درصد برآورد شده است. هرچه جمعیت شهرنشین بیشتر باشد عملیات بازاریابی و فروش مواد غذایی ازجمله لبنیات آسان تر می شود.

* دسترسی گسترده به خدمات مالی: با وجود تحریم ها که ایران را از دسترسی به بخش مالی بین المللی محروم کرده است، مصرف کنندگان ایرانی در مقایسه با سایر کشورهای خارومیانه دسترسی خوبی به خدمات مالی دارند. بیش از ۹۰ درصد بزرگسالان ایرانی در سال ۲۰۱۴ حداقل یک حساب بانکی داشته اند و ۷۵ درصد آن ها حداقل یک کارت اعتباری داشته اند. به نظر ما دسترسی به خدمات مالی باعث توسعه اشکال مدرن مصرف می شود.

* طبقه متوسط بزرگ: بر اساس پیش بینی ما ۸۷.۳ درصد خانوارهای ایرانی درآمد خالص ۵ هزار دلار در سال جاری خواهند داشت. از سوی دیگر، توزیع درآمد در ایران تقریبا برابر است و ۶۰ درصد جمعیت ۵۱.۶ درصد کل درآمدها را به خود اختصاص می دهند. این مسئله، نکته مثبتی برای شرکت های غذایی است، چرا که می توانند تولیدات خود را برای گستره جمعیتی وسیع تری عرضه کنند.

دام و احشام

بخش دام و احشام ایران چشم انداز مثبتی طی سال های آینده دارد. ما در مطالعه خود روی دو بخش تولید گوشت گوساله و ماکیان تمرکز کرده ایم. با وجود صعودی بودن روند، مسائل و مشکلات بسیاری پیش روی این صنعت وجود دارد. ایران هنوز در تولید گوشت گوساله به خودکفایی کامل نرسیده است. ما انتظار داریم مصرف گوشت مرغ در کشور رشد پیدا کند و پس از سه سال افت تقاضا، در سال جاری مجددا با افزایش تولید و مصرف این محصول مواجه شویم. شیوع آنفلوآنزا باعث افت تولید و مصرف مرغ در سال های پیش شده است. تولید گوشت و سرمایه گذاری در این بخش نیز رشد کندی را تجربه خواهد کرد. البته رشد مصرف گوشت رقم ناچیزی خواهد بود.

تولید و مصرف دام در ایران(۱۴۰۳-۱۳۹۷)

نکات مهم

* صنعت مرغداری ایران هنوز با مشکلات ناشی از شیوع آنفلوآنزای مرغی در سال ۲۰۱۶ دست و پنجه نرم می کند. در پی شیوع این بیماری میلیون ها پرنده در کشور معدوم شد و بخش تولید گوشت مرغ و تخم مرغ به شدت آسیب دید. تولید جوجه یک روزه در سال ۲۰۱۷ کاهش یافت و در سال های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ رشد بسیار اندکی را تجربه کرد. انتظار داریم این رشد اندک در سال جاری نیز تکرار شود. مصرف گوشت مرغ نیز در اثر شیوع آنفلوآنزا کاهش یافت اما انتظار رشد مصرف را در سال جاری داریم.

* پیش بینی می شود تولید گوشت مرغ ۱.۲ درصد در سال جاری افزایش یابد و به ۲.۲ میلیون تن برسد. در سال ۱۴۰۲ نیز تولید این محصول بالغ بر ۲.۳ میلیون تن خواهد شد.

* پیش بینی می کنیم تولید گوشت گوساله در سال جاری بالغ بر ۵۰۰ هزار تن باشد و طی دوره پنج ساله شاهد رشد متوسط سالانه ۳ درصدی در این زمینه باشیم و در سال ۱۴۰۲ تولید گوشت گوساله به ۵۶۰ هزار تن برسد. مصرف گوشت گوساله طی امسال با کاهش ۴.۴ درصدی به ۵۷۰ هزار تن می رسد. در عین حال متوسط مصرف در دوره پنج ساله ۱.۷ درصد در سال رشد خواهد کرد و در سال ۱۴۰۲ به ۶۲۲ هزار تن می رسد.

* تا زمانی که تحریم ها علیه ایران ادامه دارد روند تولید گوشت و سرمایه گذاری در این بخش رشدی کند خواهد داشت.

* صنعت مرغداری ایران صنعت نسبتا توسعه یافته است. طی سال های اخیر سرمایه گذاری های خوبی در این زمینه شده است.

* صنعت تولید گوشت گوساله که زمانی گاوداری های گوچک را شامل می شد اکنون به سمت تجاری شدن پیش می رود. در نتیجه، شاهد افزایش بهره وری و تولید این محصول هستیم. درعین حال این بخش همچنان نسبت به بخش مرغداری کمتر توسعه یافته است.

خودکفایی در تولید گوشت گوساله

* درحالی که ایران در تولید گوشت مرغ به خودکفایی رسیده است، اما هدف گذاری دولت برای خودکفایی در تولید گوشت گوساله خوش بینانه به نظر می رسد. در سال ۱۳۹۸ ایران ۷۰ هزار تن در تولید گوشت گوساله کسری داشت. پیش بینی می شود این رقم در سال ۱۴۰۲ به ۶۶ هزار تن کاهش یابد. به نظر ما ایران نمی تواند تا سال ۱۴۰۲ به خودکفایی در تولید گوشت گوساله دست پیدا کند. بیشتر شرکت های پرورش دهنده گوساله به دلیل کمبود دام تنها با ۲۰ تا  ۳۰ درصد ظرفیت خود کار می کنند. حیواناتی که به کشتارگاه می روند اکثرا بیش از اندازه استاندارد وزن دارند و از کیفیت لازم برخوردار نیستند. برزیل بیش از سایر کشورها از این وضعیت سود می برد. برزیل بزرگترین صادرکننده گوشت گوساله به ایران است و سالانه ۱۰۰ هزار تن از این محصول را به ایران صادر می کند.