زنــگ هــشدار گــرانــی گــوشت/کــمبود و گرانی گوشت قرمز به مــرز هــشدار رســید/ مشکل کجاست؟

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی راداراقتصاد روزنامه تعادل درباره قیمت دام و گوشت در بازار گزارش داده است: کمبود و گرانی گوشت قرمز به مرز هشدار رسید. پیش‌بینی‌ها حکایت از این دارد که قیمت این قلم کالا دوباره در بازار افزایشی می‌شود. رییس اتحادیه دام سبک با بیان اینکه سوءمدیریت در تامین نهاده‌های دامی از سال ٩٨ شروع شد و مسوولان به هشدارها بی‌توجهی کردند، درباره کمبود دام در نیمه دوم سال هشدار داد. اما با وجود هشدارهای مکرر نسبت به تامین نهاده دامی، مسوولان امر تدابیر جدی برای حل بحران دامداران به‌کار نگرفتند که همین موضوع موجب شد تا دامداران طی ماه‌های اخیر نسبت به کشتار دام‌های مولد و آبستن خود اقدام کنند که با ادامه این روند و سیاست سرکوب قیمت‌ها، صنعت دامپروری نابود می‌شود. کمبود و نوسان قیمت نهاده‌های دامی تاثیر منفی در صنعت دامپروری گذاشته است؛ چرا که دامدار دیگر توان خرید نهاده با قیمت‌های بالا را ندارد.

 اگر نوسانات قیمت نهاده در بازار کنترل نشود، تولیدکنندگان با بحران جدی در تولید روبرو می‌شوند که این امر زنگ خطری برای صنعت دامپروری به شمار می‌رود، از این رو ثبات قیمت نهاده یا عرضه با نرخ‌های کمتر در بازار محصول نهایی تاثیر بسزایی دارد. در همین حال، رییس شورای تامین‌کنندگان دام کشور قیمت تمام شده هر کیلو دام بدون احتساب سود دامدار و هزینه‌های جانبی را بالای ۵۵ هزار تومان اعلام می‌کند و می‌گوید: در حال حاضر هر کیلو دام سبک و سنگین با نرخ کمتر از ۵۰ هزار تومان عرضه می‌شود، در حالی که قیمت گوشت در بازار بیش از ۱۷۰ هزار تومان است که این قیمت‌ها به هیچ عنوان منطقی نیست.

 گرانی گوشت در راه است!

طی چند سال اخیر بارها مشکلات مربوط به کمبود، گرانی و دسترسی به نهاده‌های دامی از سوی مرغداران و دامداران مطرح شد که متاسفانه مسوولان تدبیر مناسبی برای رفع این بحران به‌کار نگرفتند و در نهایت آثار سوء اتخاذ تصمیمات نادرست در تولید و قیمت نهایی کالا در بازار کاملا مشهود است چرا که به رغم انتقادات گسترده به تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردات کالاهای اساسی از جمله نهاده دامی، اما این امر صورت گرفت، درحالی که سود حاصل از این موضوع به جیب دلالان و واسطه‌ها می‌رود.

 از طرفی، بررسی‌ها از سطح بازار نشان می‌دهد که به رغم افزایش هزینه‌های تولید، اما قیمت تمام شده با نرخ فروش هیچ گونه سنخیتی ندارد، درحالی که مصرف‌کننده با قیمت‌های گزاف و چند برابر قیمت خرید درب دامداری گوشت و شیر به دستش می‌رسد که علت اصلی این موضوع را باید در اتخاذ تصمیمات نادرست مسوولان دولت و دخالت‌های نابه جا در بازار جست‌وجو کرد که ادامه این روند منجر به نابودی صنعت دامپروری می‌شود و در نهایت کار را به جایی می‌رساند که در تامین گوشت و محصولات لبنی به چند دهه گذشته برگردیم. اما فعالان این حوزه خطر هشدار کمبود و گرانی گوشت قرمز را در ماه‌های آتی می‌دهند.

 افشین صدردادرس، رییس اتحادیه دام سبک کشور معتقد است که بحث کشتار دام‌های سبک و بره‌ها خیلی جدی است و به زودی ما با کمبود شدیدی در این حوزه مواجه خواهیم شد. به گفته او، بخشی از بره‌هایی که در شش ماه اول سال متولد می‌شوند، در مدت ١٠٠ تا ١۵٠ روز پروار شده و به عنوان گوشت مصرفی مردم وارد بازار می‌شوند. بخشی دیگر نیز وارد گله دامدار شده و به جای گله‌هایی که حذف می‌شوند، جایگزین می‌شوند. این فعال بخش خصوصی می‌گوید: سوءمدیریت جدی در تأمین و توزیع نهاده‌های دامی به خصوص نهاده‌های دام سبک از سال ٩٨ شروع شد ضمن اینکه توزیع نهاده‌های دامی از طریق سامانه بازارگاه نابسامانی‌های گسترده‌ای را در این حوزه ایجاد کرد.

دادرس بر این باور است که مسوولان به تمام هشدارها و تذکرات تولیدکنندگان، فعالان بخش خصوصی و کارشناسان بی‌توجهی کردند تا اینکه به شرایط فعلی رسیدیم. او با اشاره به اینکه درصد تخصیص نهاده‌های دامی به دام‌های سبک کم بود، به خبرگزاری مهر می‌گوید: به همین دلیل دامداران ناچار بودند بخش عمده‌ای از نهاده‌های مورد نیازشان را از بازار آزاد تأمین کنند، به عنوان مثال دامداران هر کیلوگرم جو را که نرخ مصوب آن ١٩٠٠ تومان بود کیلویی ۵ تا ۶ هزار تومان خریداری می‌کردند و به جایی رسیدند که ناچار شدند دام‌های خود را بفروشند چرا که قادر به تأمین خوراک برای آنها نبودند.

دادرس با تاکید بر اینکه دامداران ما عملاً ورشکست شدند، می‌افزاید: قیمت تمام شده تولید هر کیلوگرم گوشت گوسفند زنده با توجه به قیمت یونجه، علوفه و نهاده‌های دامی، بین ٩٠ تا ١٠٠ هزار تومان است. همچنین قیمت خرید هر کیلوگرم گوسفند زنده از دامداران بین ٣۵ تا ۴٣ هزار تومان است. دادرس در واکنش به مباحث مطرح شده مبنی بر اینکه کشتار دام‌ها بیشتر نمایش و جوسازی برای افزایش قیمت شیرخام است، هم گفته است: بحث کشتار گوسفند و بره‌ها چه ربطی به قیمت شیرخام دارد؟ شیر گوسفند تنها در برخی از استان‌ها تبدیل به پنیر می‌شود و مقدار آن نیز زیاد نیست ضمن اینکه شیر گوسفند به میزانی نیست که مشمول قیمت‌گذاری باشد.

 او با انتقاد از عملکرد مسوولان در این حوزه اضافه کرد: افرادی که از بیرون و درون بخش کشاورزی بدون توجه به اتفاقات، واقعیات و الزامات بخش کشاورزی و به خصوص دامپروری تصمیم‌گیری کرده و همه‌چیز را بر هم زده‌اند مسلماً باید امروز پاسخگو باشند. دادرس با بیان اینکه هر سال ٣٠ درصد از کل جمعیت دام سبک کشور وارد بازار مصرف می‌شد، تصریح می‌کند که امسال به دلیل نبود علوفه، دامداران دام‌ها را برای پروار شدن نگه نداشتند و بره‌های لاغر را که به وزن مناسب نرسیده بودند، کشتار و وارد بازار مصرف کردند بنابراین در شش ماهه دوم سال هم با کمبود شدید دام و گوشت مواجه خواهیم بود و هم قیمت گوشت بسیار بالا می‌رود.

 نرخ‌ها منطقی نیست!

در همین حال، مجتبی عالی مدیرعامل اتحادیه دامداران کشور با اشاره به اینکه تعلل در تصمیم‌گیری مسوولان به قیمت نابودی صنعت دامپروری تمام می‌شود، بیان می‌کند: مسوولان ذیربط برای حل بحران دامداران هنوز نتوانستند به فکر واحدی برسند و زمانی این موضوع عملیاتی می‌شود که دامداری‌ها در تامین نهاده‌هایشان مشکلی نداشته باشند. او قیمت هر کیلو دام زنده را ۴۵ تا ۵۰ هزار تومان اعلام می‌کند و به باشگاه خبرنگاران می‌گوید: علیرغم آنکه قیمت تمام شده هر کیلو گوساله زنده ۸۰ هزار تومان است، اما به‌طور متوسط ۵۰ هزار تومان از دامدار خریداری می‌شود. این در حالی است که هر کیلو گوشت با نرخ ۱۶۰ هزار تومان به دست مصرف‌کننده می‌رسد. به گفته او، در شرایط کنونی حداکثر ۳۰ درصد نهاده با نرخ مصوب و ۷۰ درصد بازار سیاه تامین می‌شود که این موضوع هزینه تولید را به‌شدت افزایش می‌دهد.

منصور پوریان رییس شورای تامین‌کنندگان دام کشور هم با اشاره به تاثیر منفی کمبود نهاده دامی در صنعت دامپروری اظهار می‌کند: کمبود و نوسان قیمت نهاده‌های دامی تاثیر منفی در صنعت دامپروری گذاشته است؛ چرا که دامدار دیگر توان خرید نهاده با قیمت‌های بالا را ندارد. به گفته او، اگر نوسانات قیمت نهاده در بازار کنترل نشود، تولیدکنندگان با بحران جدی در تولید روبرو می‌شوند که این امر زنگ خطری برای صنعت دامپروری به شمار می‌رود، از این رو ثبات قیمت نهاده یا عرضه با نرخ‌های کمتر در بازار محصول نهایی تاثیر بسزایی دارد.

 پوریان با اشاره به اینکه قیمت شیر و گوشت ارتباط مستقیمی با نرخ نهاده دامی دارد، بیان کرد: فشارهای کنونی که دامداران متحمل می‌شوند، ناشی از جهش قیمت نهاده است که امیدواریم مدیریت صحیحی در این باره صورت گیرد. این مقام مسوول قیمت تمام شده هر کیلو دام بدون احتساب سود دامدار و هزینه‌های جانبی را بالای ۵۵ هزار تومان می‌داندو می‌گوید: در حال حاضر هر کیلو دام سبک و سنگین با نرخ کمتر از ۵۰ هزار تومان عرضه می‌شود، در حالی که قیمت گوشت در بازار بیش از ۱۵۰ هزار تومان است که این قیمت‌ها به هیچ عنوان منطقی نیست. پوریان‌ متوسط قیمت کنونی دام در سطح کشور را ۵۰ هزار تومان اعلام می‌کند و می‌افزاید: براین اساس قیمت منطقی هر کیلو گوشت خالص گوساله نر ۱۳۰ تا ۱۴۰ هزار تومان و بره ۱۴۵ هزار تومان است که متاسفانه به سبب سودجویی عوامل واسطه و دلال، اختلاف قیمت درب دامداری تا بازار خرده فروشی همیشه بالاست. بنابه اظهارات پوریان، علی رغم هزینه‌های بالای تولید، اما قیمت خرید دام از دامدار با نرخ سال گذشته تفاوتی ندارد که این موضوع دامدار را به‌شدت تحت فشار قرار داده است.

 مشکل کجاست؟

سعید سلطانی کارشناس صنعت دامپروری با اشاره به اینکه ۷۰ درصد هزینه‌های تولید محصولات پروتئینی را نهاده‌های دامی تشکیل می‌دهد، اظهار می‌گوید: طی ۲ تا ۳ سال اخیر، قیمت تمام شده تولید با نرخ مصوبی که ستاد تنظیم بازار اعلام کرده، سنخیتی ندارد. این کارشناس صنعت دامپروری با اشاره به اینکه سود ارز ترجیحی نهاده دامی به اسم دامدار است، بیان می‌کند که علی رغم تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به نهاده‌های دامی، اما دامداران به سبب کمبود ناگریز به تامین از بازار آزاد هستند که با این وجود سود اصلی به جیب دلال و واسطه می‌رود. سلطانی همچنین نسبت به کشتار دام‌های مولد هشدار داده و می‌گوید: در حال حاضر دام‌های مولد به دلیل عدم صرفه اقتصادی در حال کشتار است، در حالی که تولید وابسته به موجود زنده است که برای رسیدن به نقطه مجدد ۳۰ تا ۴۰ سال زمان می‌برد که متاسفانه به دلیل بی‌تدبیری دولت این اتفاق در حال وقوع است. این کارشناس صنعت دامپروری با انتقاد از نبود متولی دام تاکید می‌کند که مسوولان به علت نبود متولی باید تمهیداتی بیندیشند چرا که نتیجه دخالت دولت در قیمت‌گذاری‌ها منجر به کشتار دام‌های آبستن و مولد شده است، درحالی که اگر دامدار ناچار نباشد، چنین کاری نمی‌کند.