گروه اقتصاد کلان پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، بانک مرکزی یکی از مهمترین ارکان سیاست گذاری های پولی و بانکی در کشور به شمار می رود. بانکی که مزیت های مستقل بودن آن به دور از تاثیر پذیری از تصمیم سازی های دولت نشان داده که تا چه حد می تواند انتظارات و مطالبات ضد تورمی را به خوبی مدیریت کند. مساله این است که اصولا روسای بانک مرکزی ایران تا کنون استقلال عمل نداشته اند. باید ببینیم این وضعیت در دولت سیزدهم به دلیل کسری بودجه همچنان باقی می ماند یا این بار بانک مرکزی مستقل از فشارهای دولت در راستای تحقق وظایف خود تصمیم گیری می کند. دکتر مهدی صادقی شاهدانی استاد اقتصاد و رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق علیه السلام در این باره با رادار اقتصاد گفت وگو کرده است.
مهدی صادقی شاهدانی استاد اقتصاد و رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق در گفت و گو با رادار اقتصاد به مهمترین وظایف بانک مرکزی اشاره کرد و درباره فشارهایی که دولت به بانک مرکزی تحمیل می کند نیز گفت: به واقع می توان گفت حفظ ارزش پول بزرگترین وظیفه ای است که بر عهده بانک مرکزی گذاشته شده است. به این معنا که بانکهای مرکزی در سراسر دنیا موظف هستند قدرت خرید پول ملی خود را حفظ و در برابر آسیب ها و چالش هایی که می تواند ارزش پول ملی را کاهش دهد ایستادگی کنند.لذا اولین مطالبه مردم از رئیس بانک مرکزی جدید بازگرداندن ارزش به پول ملی است با توجه به افت شدید ارزش پول ملی که متاسفانه در سال های گذشته شاهد آن بودیم.
وی دراین باره خاطر نشان کرد: در همین راستا بانک مرکزی می تواند اقدامات متعددی را انجام دهد، البته به شرط استقلال عملکردی و تصمیم گیری که متاسفانه در ایران چنین استقلالی تا کنون برای بانک مرکزی تعریف نشده است. تا آنجایی که به کسری بودجه مربوط می شود با توجه به اینکه بانک مرکزی ایران از استقلال لازم مانند بانکهای مرکزی کشورهای توسعه یافته برخوردار نیست، یارای مقاومت در برابر دولت را ندارد.
استاد اقتصاد در این باره خاطر نشان کرد: با توجه به تحریم ها و کاهش بودجه و درآمد دولت، اگر بنا بر تامین کسری بودجه از طریق خلق پول توسط بانک مرکزی باشد، اینجاست که به دلیل عدم استقلال بانک مرکزی، دست رئیس بانک مرکزی بسته است و هیچ کاری نمی تواند انجام دهد. لذا شاهد هستیم کسری بودجه از طریق خلق پول تامین می شود در حالی که بانک مرکزی هیچ تصمیمی نمی تواند برای جلوگیری از خلق پول بگیرد.
مهدی صادقی شاهدانی رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق خاطر نشان کرد: بنابراین می توان گفت به جهت عدم استقلال بانک مرکزی، دولت کسر بودجه های بزرگی را در چنته بانک مرکزی می گذارد، اگر بانک مرکزی در برابر دولت اقدامی کند قطعا دچار تنش می شود، بنابراین مجبور به تن دادن به خواسته دولت است و راهی جز خلق پول ندارد.در واقع بانک مرکزی وقتی به این موضوع تن می دهد یعنی برخلاف هدفی گام برداشته که برای بانک مرکزی تعریف شده و مطالبه مردم از بانک مرکزی کنترل و کاهش تورم است.
استاد اقتصاد دانشگاه امام صادق گفت: به نظر می رسد بانک مرکزی در رابطه با نرخ ارز می تواند چند کار را به انجام برساند. با توجه به اینکه نرخ ارز، ارزش پول ملی را در فضای بین المللی مشخص می کند اگر نرخ ارز افزایش پیدا کند ارزش پول ملی کاهش می یابد دراین رابطه بانک مرکزی می تواند اقداماتی را انجام دهد که بتوانیم تجارت منطقه ای و بین المللی را از گذشته فعال تر کنیم. یعنی بانک مرکزی شرایط را برای افزایش صادرات به کشورهای مختلف بخصوص کشورهای منطقه برای صادر کنندگان تسهیل کند.
وی در ادامه خاطر نشان کرد: پس به طور خلاصه اگر بانک مرکزی بخواهد در راستای وظایف خود که حفظ ارزش پول ملی است اقدامی انجام دهد، در وهله اول باید زمینه را برای تسهیل گری صادرات و رشد صادرات فراهم کند تا نرخ ارز افزایش نیابد. ضمن اینکه در مجموعه بانکها انضباط مالی ایجاد کند و به نظام بانکی کشور اجازه خلق پول ندهد.این دو حوزه از مهمترین وظایف بانک مرکزی به شمار می رود که باید حساسیت خاصی روی آن برای تحقق وعده های دولت داشته باشد.
وی درادامه تصریح کرد: البته مساله به همین سادگی نیست. بعضی وقتها بخش های مختلف به بانک مرکزی فشار می آورند که به واسطه آن خلق پول صورت می گیرد و اگر بانک مرکزی نتواند در برابراین فشارها مقاومت وایستادگی لازم را داشته باشد، دراین مرحله می توان گفت که بانک مرکزی در راستای حفظ ارزش پول تمام قابلیت های خود را از دست داده است پس یک راه می ماند و آن اینکه بانک مرکزی در راستای حفظ ارزش خارجی پول سعی کند جریان صادرات را تقویت کند تا نرخ ارز افزایش نیابد، چرا که افزایش نرخ ارز، افزایش تورم را به دنبال دارد. این اقدامی است که اگر بانک مرکزی در آینده روی آن متمرکز شود می تواند وظیفه خود را به خوبی انجام دهد.
نظر شما