گروه کشاورزی پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، خطر خشکسالی و جنگ آب نه تنها ایران بلکه بسیاری از مناطق جهان را تهدید می کند اما این موضوع در ایران جدی تر است به این دلیل که متاسفانه علی رغم شواهد بسیار زیاد طبیعی از پیشرفت روند خشکی تالاب ها و از دست رفتن محیط زیست، کمترین فعالیتی از سوی مسوولین برای استفاده بهینه از منابع آبی کشور و احیای منابع آبی صورت نگرفته است. بخش کشاورزی به عنوان حوزه پر مصرف آب اولین بخشی است که برای کاهش مصرف باید روی آن کار کارشناسی صورت بگیرد. رادار اقتصاد در گفت و گو با کارشناس آب و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد راهکارهای حفظ منابع آب و بهینه سازی مصرف آب در بخش کشاورزی را مورد تاکید قرار داده است.
علیرضا شاه حسینی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و کارشناس کشاورزی و آب در گفت و گو با رادار اقتصاد در خصوص سهم مصرفی آب در بخش کشاورزی وراهکارهای استفاده بهینه و به روز در این بخش گفت: نزدیک به ۹۰ درصد مصارف آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می شود، در حالی که در برابر مصرف ۹۰ درصدی آب کشور راندمان کار در این حوزه به دلایل مختلفی پایین است، لذا هیچ توجیهی برای این میزان مصرف آب وجود ندارد.
وی در ادامه خاطر نشان کرد: روش های آبیاری کشور در بخش کشاورزی همچنان مبتنی بر روش های سنتی و قدیمی است، در حالی که این روش ها مدت زمان طولانی است که در دنیا برای کشاورزی منسوخ شده است. با اینکه در این زمینه فعالیت های خوبی در کشور انجام شده، اما عدم همه گیری آن در سراسر کشور مشکلات را به قوت خود باقی گذاشته است.
شاه حسینی در ادامه افزود: اولین و مهمترین قدمی که برای اصلاح کل ساختار مصرف آب در کل کشور به ویژه در بخش کشاورزی باید برداشته شود اجرای هر چه سریعتر طرح آمایش سرزمینی است که جوامع علمی کشور سالهاست روی آن کارمی کنند. طرح آمایش سرزمینی بر این موضوع تاکید دارد که در بخش کشاورزی باید استعداد و ظرفیت مناطق مختلف برای رفع محدودیت ها و مشکلات شناسایی شود. سیاست گذاری برای رسیدن به این موضوع مهم در بخش کشاورزی نکته بسیار مهمی است چرا که مشخص می شود کدام مناطق کشور برای تولید کدام محصولات کشاورزی مناسب هستند و هر منطقه ای برای کشاورزی چه میزان آب دارد و مستعد کشت چه محصولاتی است و چه محصولاتی دراین مناطق نباید کاشته شود.
وی در ادامه توضیح داد: طرح آمایش سرزمینی مشخص می کند کاشت کدام محصول در کدام منطقه جغرافیایی درعین مصرف آب کمتر، بازده بیشتری دارد، لذا دولتمردان و کل حاکمیت بدون هر گونه سیاسی نگری و ارائه نظرات غیر فنی، موضوع را باید از ابعاد فنی مورد بررسی های همه جانبه قرار دهند. با توجه به اینکه تامین معیشت و گذران زندگی بسیاری از مردم مناطق مختلف کشور وابسته وابسته به کشاورزی است، ممکن است طرح آمایش سرزمین مشخص کند کشاورزی در این منطقه به لحاظ کم آبی از نظر اقتصادی و منابع آبی توجیهی ندارد و نباید انجام شود. دولت در چنین وضعیتی برای جلوگیری از تحمیل زیان به زندگی مردم باید در این زمینه ها سرمایه گذاری کند و به جای کشاورزی، صنایع کم آب بر را در این مناطق تاسیس کند یا از تولیدات صنایع دستی حمایت کند.
علیرضا شاه حسینی در این باره تصریح کرد: دولت برای مساله مهم عدم هدر رفت آب مورد نیاز کشور در بخش کشاورزی باید برای اشتغال و درآمد زایی کشاورزان،کارگاه های زیادی ایجاد کند یا روی بخش گردشگری و طبیعت گردی سرمایه گذاری کند تا ازاین طریق با توجه به وجود جاذبه های طبیعی و استفاده از ظرفیت چهار فصل بودن کشور، تنوع فرهنگی و قومیتی و معماری مناسب در مناطق مختلف، اقتصاد مناطق مختلف کشور را پر رونق کند.به طور مثال چه لزومی دارد در برخی از مناطق جنوبی کشور که بعضا کم آب هستند برنج کشت می شود در حالی که توجیه منطقی و علمی ندارد.
علیرضا شاه حسینی استاد آب و کشاورزی در این باره افزود: نکته دیگر در بحث کشاورزی این است که وزارتخانه های مرتبط مثل نیرو، کشاورزی و صمت باید از از پایان نامه های دانشگاهی و پروژه های تحقیقاتی در بخش آب و کشاورزی با تخصیص بودجه های تحقیقاتی حمایت کنند تا در زمینه بهینه سازی الگوی کشت در مناطق مختلف کار کنند. باید مشخص شود در هر منطقه ای کاشت چه محصولاتی مناسب است جو یا گندم، ذرت یا محصولات باغی و جالیزی، تا از منابع آبی به بهترین شکل ممکن برای مصرف کمتر آب و بالا بردن راندمان کشاورزی استفاده شود.
وی در این باره افزود: لازم است نتایج به دست آمده از مباحث آمایش سرزمینی و پروژه های دانشگاهی در قالب قانون به استانداران و فرمانداران ابلاغ شود و برای اجرای طرح ها از آنها ضمانت گرفته شود، ضمن اعمال دقیق نظارتهای سازمانی و به دور از هر گونه سیاسی، با توجیهاتی شبیه به این موضوع که مثلا چون مردم این منطقه ساله برنج کاشته اند بر این موضوع باید چشم پوشی کرد، بلکه با حمایت های درست برای مصرف بهینه آب باید صنعت جایگزینی برای مردم ایجاد کرد که نه تنها درآمد آنها کاهش نیابد بلکه افزایش درآمدی داشته باشند که رضایت خاطر آنها جلب شود.
استاد کشاورزی در ادامه توضیح داد: استفاده ازتکنولوژی های نوین در زمینه کشاورزی مثل مکانیزه کردن کشاورزی، بالا بردن راندمان کشاورزی و استفاده از روش های مختلفی که در دنیا استفاده می شود باید در راس فعالیت های مورد نظر مسوولین قرار بگیرد، مثل کشتی که الزاما در خاک نیست، ضمن اینکه آب کمتری مصرف می کند و محصول بیشتری که در مقابل آفات مقاوم است و تراریخته نیست تولید می شود. با اینکه خوشبختانه در ایران سال هاست روشهای آبیاری بارانی و قطره ای اجرا می شود اما به کل کشور تعمیم نیافته است. برای گسترش روشهای نوین و استفاده از فناوریهای نوین در بخش کشاورزی لازم است دولت قیمت ابزارآلات کشاورزی را کاهش دهد یا برای آنها سوبسیدی قائل شود تا همه کشاورزان به خرید و استفاده از محصولات و فناوریهای به روز ترغیب شوند. از طریق وزارت کشاورزی باید آموزش های بسیار گسترده ای در سطح روستاها و مناطقی که کار کشاورزی انجام می دهند برای گسترش این فرهنگ و توجیه وقانع شدن کشاورزان که این فعالیت ها به نفع آنهاست و قصدی برای تحمیل زیان به آنها وجود ندارد صورت بگیرد.
علیرضا شاه حسینی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در خصوص مصارف خانگی آب گفت: مصرف صنعتی و خانگی آب روی هم نزدیک به ۸ درصد است اما موضوع مهم در این مبحث، بالا بردن سریع قیمت آب برای کاهش مصارف خانگی نیست، بلکه همانند بستن کمر بند که با فرهنگ سازی و همکاری پلیس راهنمایی رانندگی، رسانه ملی و آموزش و پرورش صورت گرفت باید با استفاده از پتانسیل دینی و ملی که بر مساله عدم اسراف و حفظ محیط زیست تاکید می کند، کار کنیم تا در این بخش نیز مصرف به اندازه شود.
وی در ادامه خاطر نشان کرد: استفاده از ابزارآلات و شیر آلات به روز که محل خروج ومصرف آب هستند، مثل تکنولوژی های جدید شیرهای آب که موقع خروج آب با هوا مخلوط می شود، ضمن ایجاد فشار مناسب که رضایت مصرف کننده را جلب می کند، آب کمتری نیز از سیستم خارج می شود.
شاه حسینی در این باره خاطر نشان کرد: استفاده از سیستم دوش های کاهنده و تکنولوژی های به روز بسیار خوب است اما چون این تکنولوژی ها گرانقیمت هستند، لازم است دولت برای خرید شیرآلات به روز به مردم سوبسید بدهد تا به جای شیرهای قدیمی، تکنولوژی جدید، شیک و زیبا با قیمتی نزدیک به قیمت های معمولی مورد استفاده مردم قرار بگیرد چرا که دولت برای خرید آنها به مردم سوبسیدهای بزرگی داده است.
نظر شما