گروه بانک و بیمه پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، تفاوت نرخ ارز در سامانه نیما با نرخ ارز در بازار آزاد جذابیت هایی خاص خود را دارد به طوری که می تواند شعار مقابله با توزیع رانت دولت سیزدهم را به چالش بکشد. آنچه مسلم است در نبود نظارت توزیع رانت و فساد محتمل است بخصوص در شرایط انتظار تورمی، تفاوت جذاب نرخ ارز در بازار نیما و آزاد برخی را وسوسه خواهد کرد. استاد اقتصاد و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس به رادار اقتصاد در خصوص وضعیت جذاب دو نرخی بودن ارز و تبعات اقتصادی آن توضیحاتی داده است.مرتضی عزتی اقتصاد دان و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس در گفت وگو با رادار اقتصاد افزایش نرخ ارز و عوامل موثر بر آن را مورد بررسی قرار داد ودر این باره به ما گفت: در اقتصاد ایران عوامل مختلفی روی قیمت ارز اثر گذارند به طوری که نمی توان گفت یکی دو عامل روی افزایش نرخ ارز در بازار تاثیر گذاری قطعی دارند، چرا که از مسائل داخلی اقتصاد یعنی مدیریت اقتصاد کشور تا مسائل سیاسی و بین المللی، بازار ارز ما را دچار تکانه های مختلفی می کند که مهمترین بخش آن افزایش نرخ ارز به لحاظ اثر گذاری های منفی این موضوع در جزء و کلان اقتصاد ایران است.
وی دراین باره افزود: مسائل مختلفی مثل متغیرهای اقتصادی، رشد حجم نقدینگی، سیاست های غلط پولی و بانکی و ارزی منجر به افزایش نرخ ارز می شود. از سوی دیگر تحریم نفتی و بانکی تامین ارز کشور را با چالش هایی رو به رو کرده لذا بخشی از افزایش نرخ ارز در چهار سال اخیر را می توان به این متغیرها و مولفه های مهم اقتصادی و سیاسی نسبت داد.
مرتضی عزتی درباره سایر عوامل موثر دربازار ارز مثل عرضه وتقاضا نیز گفت: بخشی از تنش قیمت ها به دلیل عطش تقاضا برای خرید ارز است. عطشی که به وسیله رخدادهای سیاسی یا اقتصادی مثل افزایش نرخ تورم و کاهش ارزش پول ملی و نااطمینانی از آینده اقتصاد و بی ثباتی اقتصاد کشور ایجاد می شود.
وی در این باره تصریح کرد:اگر بخشی از مشکلات کنونی را وابسته به عرضه و تقاضا بدانیم یعنی بخشی را مربوط به تقاضای ارز و بخش دیگری را مربوط به عرضه ارز نسبت دهیم، با توجه به اینکه دولت اصلی ترین دارنده ارز درکشور به شمار می رود اصولا باید ارز را به سمت مصارفی هدایت کند که به نیازهای کشور پاسخ دهند مثل واردات کالاهای اساسی و نهاده ها، لذا نظارت بر تخصیص منابع ارزی بسیار مهم است به این دلیل که در شرایط محدودیت ارزی نباید ارز با نرخ نیمایی به کسانی داده شود که برای گران تر شدن وسوداگری ارز می خرند و نگهداری می کنند.
وی در ادامه گفت: هنگامی که ارز دو نرخی باشد و بین قیمت نیمایی و بازار آزاد فاصله معنا داری وجود داشته باشد این احتمال داده می شود که برخی به عنوان واردات ارز نیمایی بگیرند اما در هنگامه هیجانات ارزی، دلار خود را با قیمت های بیشتری به فروش برسانند در حالی که ارز را به اسم واردات با نرخ های دولتی خریده اند.
عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس در این باره خاطر نشان کرد: تا زمانی که مباحث برجام و تحریم ها حل نشده است احتمال توزیع این مدل رانت ها یا سوء استفاده ها از فاصله قیمت بین بازار آزاد و نیمایی وجود دارد، چرا که تا تعیین تکلیف نشدن نهایی موضوع توافق برجام احتمال داده می شود بازار ارز همچنان دستخوش نوساناتی باشد که به نفع دارندگان ارز و فروش با قیمت های بالاتری منتهی شود.
مرتضی عزتی در این باره خاطر نشان کرد: البته مسائل داخلی مثل افزایش نرخ تورم و تورم انتظاری که بعد از حذف یک باره ارز ترجیحی ایجاد شده احتمالات افزایش نرخ ارز را دور از ذهن نمی کند، به همین خاطر ممکن است بسیاری از سفته بازان یا افرادی که درآینده نیاز به ارز دارند از امروز برای اینکه دلار را با قیمت های بالاتری نخرند مجبور به خرید و افزایش تقاضا در بازار شوند که این موضوع خود به خود تقاضای بازار و به تبع آن قیمت ارز را افزایش می دهد.
استاد اقتصاد در خصوص افزایش تراز تجاری کشور گفت: دولت مدعی است تراز تجاری کشور در ماه های گذشته به صورت قابل توجهی افزایش داشته است. خبرهای رسمی که حکایت از تراز ارزی مثبت دارند اگر درست باشد به این معناست که وضعیت ارزی بانک مرکزی رو به بهبود است اما از آنجایی که به واسطه تشدید تحریم ها در چند سال با فشار ارزی مواجه بودیم و بخشی از منابع ارزی مفید استفاده شده، این مقادیر نمی تواند پاسخگوی حجم زیاد ارز مورد نیاز کشور باشد و پاسخگوی تقاضا باشد به طوری که امیدوار به عرضه زیاد ارز و ایجاد تعادل در بازار باشیم.
وی در پاسخ به این سوال که بهترین ویژگی برای اداره بانک مرکزی از نظر شما چیست و مدیر بانک مرکزی باید دارای چه مشخصاتی باشد، گفت: در تمام دنیا مدیران بانک مرکزی از بین اقتصاد دانان نخبه انتخاب می شوند. اقتصاد دان هایی که در حوزه های سیاست پولی و ارزی حرفی برای گفتن داشته باشند و در این حوزه تخصص لازم را داشته باشند به ریاست بانک مرکزی می رسند تا بتوانند اقتصاد را از تکانه های احتمالی با به کار گرفتن تدابیری که در حوزه تخصصیی خود بدان واقفند نجات دهند.
نظر شما