به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از خبرگزاری تسنیم، شبکه خبر در برنامه بالاتر موضوع واردات خودرو را با امیر حسن کاکایی (مخالف واردات خودرو ) و مانی حدادی (موافق واردات خودرو ) کارشناسان صنعت خودرو و خسروانی ، کارشناس بازار خودرو بررسی کرد.
مقدمه مجری: در شرایط ارزی فعلی کشور و برای حمایت از تولید داخل نباید واردات خودرو داشته باشیم باید بیشتر تمرکزمان روی تولید داخل و ارتقاء آن باشد در طرف مقابل عده دیگر موافق این هستند که واردات خودرو انجام بدهیم به این دلیل که می‌توانیم در بازار به لحاظ قیمتی تعادل ایجاد کنیم و کمک کنیم با ایجاد شرایط رقابتی تولید داخل افزایش کیفیت داشته باشد.
سوال: اجازه می‌خواهم با آقای کاکایی شروع بکنم و این پرسش که اساساً علت مخالفت شما با واردات از کجا می‌آید و دلیلش چیست؟
کاکایی: کی می‌گوید که من مخالف واردات هستم کلاً واردات را آزاد کنید ولی واردات همه چیز را آزاد کنید نظرتان چیست مثلاً لوازم خانگی مثلاً مدیر دولتی سیاستگذار همه را وارد کنیم نظرتان چیست؟ هرجا که کم داریم برویم وارد کنیم من خیلی هم موافق هستم، ولی خوب موضوع این است که این مرز واردات باید یک جایی معلوم شود دیگر و باید با شرایط ما بخواند، مثلاً مثال می‌زنم یک مثال ساده مثلاً الان برویم کارگر وارد کنیم از خارج در مملکت را باز کنیم هرکی مهاجر است بیاید کارگر، کارگرها ارزان بشود کار خوبی است؟ به نظرم می‌آید که این جمله که بگوییم واردات کلاً مخالفیم یا موافق این غلط است ما در هر زمینه‌ای وقتی صحبت می‌کنیم.
سوال:مشخصاً در مورد خودرو عرض کردم؟
کاکایی: در شرایط فعلی داریم با هم صحبت می‌کنیم نه شرایط ایده‌آل بله واردات را کی گفته بده خیلی هم خوبه، عالی چرا جلویش را گرفتیم، چون ارز نداشتیم نه، چون می‌خواستیم از خودروسازی حمایت کنیم از نظر من زیاد فرقی بین امسال و مثلاً سال 97 که ما با چالش ارزی روبرو بودیم نکرده اگر هم کرده به خاطر سیاست‌های ارزی بوده به لحاظ قیمت گذاری مثلاً قیمت 4 و 200 را برداشته‌ایم کرده‌ایم 28 و 500 اینطوری توانسته‌اند مدیریت کنند خیلی چیزها را وگرنه ما درآمد ارزی مان به این معنا بالا نرفته که بتوانیم در واردات همه چیز را باز کنیم از جمله خودرو یعنی شما، چون می‌گویید خودرو ولی جالب است برای چی خودرو از چیزهای دیگر جداست همه چیز را وارد کنیم همه وسایل شما حتی مرغ و تخم مرغ را وقتی وارد کنید ارزان‌تر در می‌آید ا دلار دولتی در نمی‌آید با 28 و 500 بدهید تخم مرغ ارزان‌تر در نمی‌آید مطمئن باشید ارزان‌تر در می‌آید حتی گندممان ارزان‌تر در می‌آید این است که من مخالف چی هستم مخالف این هستم که فکر کنیم که الان یک راه حلی به نام واردات است همه مشکلات مملکت حل می‌شود یک جمله شما اول فرمودید گفتید که با واردات رقابت ایجاد می‌شود و با این رقابت خودروسازی ما درست می‌شود این جمله غلط است اتفاقا استدلال اصلی از اینجا شروع می‌شود که خیلی‌ها فرض را بر این می‌گذارند که اگر واردات انجام شود صنعت خودرو درست می‌شود فرض را بر این می‌گذارند که اگر قیمت گذاری خودرو دستوری انجام شود کاری که در 6 سال گذشته شد دیگر دو تا فرض کردند گفتند که قدرت خودرو در بازار کنترل می‌شود و ضمناً خودروسازان به خودشان می‌آیند و درست می‌شود حالا سوال آیا وضع بهتر شده نه این استدلال درست نیست سوال دیگر من نمی‌دانم یک دفعه برجامی یک دفعه قیمت نفت 3 برابر شود من برعکس این حرف را می‌زنم امروز که من با شما صحبت می‌کنم با توجه به شرایط ارزی و البته از آن طرف شرایط بازار و شرایط صنعت و شرایط اشتغال در کشور این واردات خودرو حالا سطوح مختلف هم دارد بدبختی ما یکی دوتا نیست این واردات خودرو به این نحو غلط است من یادآوری می‌کنم که همین الان واردات خودرو انجام می‌شود از خودروسازان معتبر نیست عمدتاً هم با خودروساز معتبر قرارداد نبستند دارند خودرو وارد کشور می‌کنند یعنی آن گارانتی لازم را ندارد من یادآوری می‌کنم سال 95 و 96 که یک عده رفتند واردات کرده‌اند ما حتی آدم‌هایی داشتیم بسیار ارزشمند بسیار ارزشمند که بیش از 40 سال در این مملکت وارد می‌کردند یک دفعه اولاً آنها را به خاک سیاه نشاندیم با سیاست‌های غلط و ناگهانی‌مان ولی بعدش چه شد چه سرویسی این شبکه‌های خدمات پس از فروش به مردم دادند برای خودروی وارداتی لذا این را یادآوری می‌کنم که چیزی که دارد اتفاق می‌افتد به اسم واردات نه رقابت ایجاد می‌کند نه توسعه صنعتی.
سوال: آقای حدادی شما نظرتان چیست فکر می‌کنید به چه دلیل باید واردات انجام شود؟
حدادی: دوستانی که عموماً مخالف واردات خودرو هستند یک هیولایی از واردات خودرو و خودروهای وارداتی ترسیم می‌کنند که معمولاً هیچ کارنامه‌ای پشت این تصویرسازی نیست در سال 1400 که خودرو آزادسازی اش نهایی شد مجلس قانونش را نهایی کرد طبق آمار گمرک همین چند روز پیش هم منتشر شد کمتر از 10 هزار دستگاه خودرو وارد شد ترخیص قطعی این چه ترسی دارد برای بازار خودرو که اینقدر مخالفت است 8 میلیارد دلار هیئت وزیران برای خودرو قطعات و صنعت و واردات خودرو در نظر گرفتند فقط 235 میلیون خودرو وارد شده کجای سهمیه ارزی خدشه‌دار شده با این عدد چه واهمه‌ای است از واردات خودرو کجای این بازی خودروهای خارجی قبول دارم بخش اعظمی از صحبت‌های شما را بنده قبول دارم که برندهایی که دارند وارد می‌شوند به هر حال چالش برانگیز هستند.
کاکایی:قبول دارید که گارانتی درست حسابی پشتش نیست؟
حدادی: اجازه بدهید ادامه بدهیم، اما این هجمه مخالفت با خودروی وارداتی ریشه‌اش چیست در اوج زمانی که خودرو بدون محدودیت وارد می‌شد نهایتاً سالی 80 هزار دستگاه وارد می‌شد همان سالی که یک میلیون و دویست سیصد هزار دستگاه خودرو تولید می‌شد اساساً این حجم مخالفت برای خودروهای وارداتی از کجا نشئت می‌گیرد مشتری و بازار مصرف خودروهای وارداتی مشتری محدودی است طبیعتاً قشر متمول جامعه است این نگاه از بالا به پایین به اینها برای اینکه اینها دارند ارز را می‌گیرند و اینها دارند بازار کار را در واقع خدشه‌دار می‌کنند در واقع نقطه زنی‌های است که یک سری کلید واژه کلیشه‌ای است فضا و اتمسفر مخالفت با بازار خودرو هیچ وقت فکتی نداشته هیچ وقت سندی نداشته شما نمی‌توانید بگویید واردات خودرو در طی چهار دهه اخیر کجا به صنعت خودرو ضربه زده.
کاکایی: مگه من گفتم به صنعت خودرو ضربه زده
حدادی: ریشه‌های مخالفت واردات خودرو هیچ وقت در واقع منطقی نبوده هیچ خودروی وارداتی شما ندیدید که رقیب یک خودروی داخلی شود هیچ وقت شما یک خودروی وارداتی ندیده‌اید که یک مشتری ایرانی بگوید که من الان بروم از یکی از خودروسازان بزرگ این خودرو را بخرم یا مثلاً بروم یک محصول آلمانی بخرم این حجمی که شما دارید می‌گویید من مثال ارزی برای شما زدم این حجمه چه بار سنگینی را دارد روی وضعیت ارزی کشور دارد تحمیل می‌کند در خدمت شما هستم.
سوال:یک سوال هم از آقای خسروانی بپرسم بعد برمی‌گردم به شما آقای خسروانی شما نظرت چیست شما که در حوزه بازار دارید فعالیت می‌کنید، چون نکاتی در مورد خدمات پس از فروش مطرح شد در خصوص بازار خودرو مطرح شد شما فکر می‌کنید که واردات خودرو باید انجام بشود یا نه؟
خسروانی: واردات خودرو و خودروهای کارکرده تا 5 سال الان قانون است و تمام و هیچ شخصی حقیقی و حقوقی به جز یک حکم حکومتی و صلاحیت این را ندارد که بتواند این راملغی کند بنابراین اینکه ما الان بنشینیم راجع به این صحبت کنیم که آیا به نظر ما واردات خودرو درست است یا غلط اصلاً محلی از اعراب ندارد ما می‌توانیم نظر را بدهیم این موضوع الان قانون شده تصویب مجلس شورای اسلامی را گرفته تاییدیه شورای نگهبان را گرفته تاییدیه هیئت عالی نظارت بر اجرای قوانین نظام را گرفته تاییدیه مجمع تشخیص مصلحت نظام را گرفته در هیئت دولت هم تصویب شده آیین نامه‌اش اجرا شده اگر یک قانونی که با حداکثر رای در مجلس تصویب و این فرایند طی شده در این مملکت اجرا نشود دیگر سنگ روی سنگ بند نمی‌شود پس دیگر کدام نهاد قانونی مشروعیت پیدا می‌کند واقعاً برای اینکه یک موضوعی اجرا شود دیگر باید چه مسیری را طی کند در این نظام تا بتواند به اجرا برسد بنابراین قانونی که مصوب شده و تمام تاییدیه‌ها را گرفته لازم الاجرا است، اما در خصوص فرمایشات دوست عزیزمان جناب آقای کاکایی عجیب است که ما چند سال است ما همین صحبت‌ها را من 6 سال پیش هم خدمت آقای کاکایی بودم در برنامه‌های مختلف باز ایشان می‌گفت که واردات خودرو باید ممنوع باشد چرا ارز نداریم 6 سال گذشته این بلا سر بازار خودرو آمده این بلا سر صنعت خودرو آمده در زمان ممنوعیت واردات این بلا سر اشتغال آمده هنوز که هنوزه همان کلید واژه‌های تکراری خیلی خوب الان که شما 6 سال پیش 7 سال پیش می‌فرمودید که ما ارز نداریم در جنگ ارزی هستیم همین واژه‌های ببخشید به نظر من تهی از معنا و توخالی و اینها حرف‌هایی است که صرفاً برای افرادی که خیلی اطلاع از این موضوع ندارند ممکن است شنیدنی باشد اینکه ارز نداریم و اینها این شش سال نتیجه معلوم شد دیگر ما الان که بعد از 7 سال ممنوعیت واردات خودرو در خدمت شما هستیم مگر نمی‌گفتید واردات خودرو باید جلویش گرفته شود، چون ارز نداریم مگه قیمت ارز کنترل شد مگه بازار اشتغال بهتر شد مگه کیفیت بهتر شد مگه حقوق مصرف کننده رعایت شد واژه‌های کلیدی را خواهش می‌کنم حداقل الان که نتیجه عملیش را داریم می‌بینیم الان دیگر ما باید به گذشته نگاه کنیم بحث آینده نیست ممنوعیت واردات خودرو بلایی سر ما آورده که الان در آن هستیم نکته‌ای که بحث خدمات پس از فروش را خیلی مطرح می‌کند ببینید دوستان عجیب است که ما به فکر خدمات گرفتن خودروهای با کیفیت وارداتی که تا چند سال قطعاً به جز سرویس‌های دوره‌ای مثل روغن و فیلتر خیلی نیاز به تغییرات ندارند هستیم، اما ناراحت خودروهای از مدل 2006 تا 2017 که در بازار غالباً به خرج افتاده‌اند و الان هزینه زیادی را روی دست مردم دارند می‌گذارند خودروهای مثلاً 15 سال کار کرده نگران آنها نیستیم اینکه بازار خودروی کشور فرسوده شده و چه کسی الان دارد به آنها سرویس می‌دهد نگران نباشید همان هم به خودروهای جدید وارداتی سرویس می‌دهند بنابراین اینکه ما بیاییم پشت مسئله ارزی قایم بشویم ما از یک طرف می‌گوییم ارز نداریم از یک طرف هر روز یک پرونده جدیدی می‌آید که در واقع میلیاردها دلار ارز به جاهای مختلف تخصیص داده‌ایم و اخیراً هم این هم یک گروگانگیری جدیدی است که این آپشن فکر می‌کنم که در واقع برای امسال باز شده که این را دیدیم که حالا اگر بخواهیم خودرو را باز کنیم همه چیز را بیاییم واردات خودرو را گروگان بگیریم به همه چیز مگر ما تولید چای نداریم تولید برنج نداریم پس چرا اینها همش وارد می‌شود مگر ما تولید گوشت نداریم پس چرا واردات می‌شود واردات برای تنظیم و تعدیل بازار است چطور خودرو را با بقیه موارد شما مقایسه می‌کنید آقای کاکایی گوشت و مرغ همین الان با دلار آزاد هم وارد شود ارزان‌تر از قیمت بازار است شما آدرس غلط می‌دهید استاد بزرگوار که می‌فرمایید با دلار دولتی کسی به دلار دولتی چشم ندارد موضوع این است که واردات خودرو سهم بسیار ناچیزی از بازار را دارد، اما در تعدیل قیمت بسیار موثر است واردات خودرو جناب آقای حدادی فرمودند که مصرف کننده این خودروها قشر متمول جامعه است من فرمایش ایشان را اصلاح می‌کنم اثرات مثبت این موضوع به همه اقشار جامعه می‌رسد و قیمت‌ها در بازار خصوصاً قیمت کالاهایی مثل خودرو آبشاری است شما وقتی قیمت در واقع راس هرم را اصلاح می‌کنید و رو به پایین می‌آورید قیمت سایر دهک‌های قیمتی هم اصلاح می‌شود بنابراین اگر که قیمت را از بالا بتوانیم پایین بیاوریم فکر نکنید که واردات خودرو به نفع قشر متمول است من بارها گفته‌ام ممنوعیت واردات خودرو به نفع قشر متمول بوده، چون آنها ماشین‌های گران قیمت داشته‌اند قیمتش 25 برابر شده.
سوال: آقای کاکایی ادامه دهید؟
کاکایی: اول من یک سوال بکنم الان مسکن کسی جلویش را گرفته که توسعه پیدا کند نه ولی قیمت‌هایش دارد می‌رود بالا و متمولین جامعه هم دارند استفاده‌شان را می‌برند باعث نمی‌شود که قیمت مسکن آنجا هر اتفاقی افتاد این پایین هم اتفاق مثبتی بیفتد یا نه نکته بعدی ایشان فرمودند خیلی درست گفتند گفتند که گوشت ارزان‌تر من حالت بدبینانه‌اش را گفتم گفتم با ارز دولتی ارزان‌تر در می‌آید با ارز آزاد هم به قول شما گوشت ارزان‌تر در می‌آید حتی با کیفیت‌تر شاید حالا سوال این است که موضوع اینکه معضل اینجاست که شما این مسائل را یک گوشه‌اش را نگاه می‌کنید بقیه‌اش را نگاه نمی‌کنید نمی‌شود که اینطوری من کاملاً موافق هستم گفتم من روز اول هم که واردات خودرو را ممنوع کردند در 15 مرداد 96 مخالف بودم گفتم این چه وضعش است این همه مردم رفته بودند ثبت نام کرده بودند ولی موضوع این است که آقای خسروانی خیلی به درستی فرمودند در این سه سال گذشته وکلای مجلس ما تمام تلاششان را کردند برای اینکه واردات انجام شود تمام موانع را برداشتند خیلی هم خوبه دستشان درد نکند و بروند بیاورند ولی نکته برعکسش این است که تمام زورشان را هم زدند که صنعت خودرو را بزنند زمین اشکالی ندارد ما هم حرفی نداریم ولی ببینید بالاخره وقتی شما دارید در مورد یک موضوعی اینطوری بررسی می‌کنید مثلاً ایشون فرمودند که در سال 1400، 10 هزار تا هم وارد شده اصلاً من نمی‌دانستم که 10 هزار تا وارد شده چه خوب که وارد شده حدادی در سال 1402 کاکایی تعجب کردم ببینید در دنیا دو سه سال قبل کرونا بود یک سری کمبودها اتفاق افتاد و تولید خودرو در دنیا کم شد تا آمدیم این قوانین اجرا شود آیین نامه‌هایش نوشته شود رسید به 1402 چیزی که اتفاق افتاده زمان می‌برد تا وارد کننده‌ها بتوانند بروند خودرو بیاورند ضمناً تاکید کنم که اصلاً از مسیرهای شفاف وارد نمی‌شوند، چون اصلاً پول نمی‌توانیم در سطح کلان جابجا کنیم اینکه دیگر واضح است اینکه دیگر تعارف ندارد در نتیجه طول کشید همین الان که با هم صحبت می‌کنیم 93 هزار تا ثبت سفارش شده و ولش کنید به خاطر آن پول‌هایی که راحت نمی‌توان آورد برای تولید برای توسعه کشور معلوم است که خیلی‌ها می‌خواهند برای دور زدن تحریم‌ها و حالا آن وسط‌ها اتفاقاتی که می‌خواهد بیفتد به بهانه مردم خودرو وارد کنند البته ایشان خیلی درست گفت آقای خسروانی ایشان بهتر از شما گفت راست می‌گوید ایشان این برای متمولین است در حالی که متوکلین مجلس روزی که داشتند می‌رفتند این طرح را در مجلس تصویب کنند می‌گفتند که ما خودروی 5000 دلاری می‌آوریم بعد از یک مدتی آمدند گفتند مگر می‌شود 10 هزار دلار بعد گفتن 10 هزار دلار یعنی 500 میلیون تومان بعد رسیدیم به اینکه دو و نیم میلیارد تومان دارد در می‌آید بله من مخالف نیستم واقعاً آقای خسروانی واقعاً دلم می‌خواهد کسانی مثل شما که جز وارد کنندگان قدیمی و خیلی با ارزش این کشور بودید و هستید، چون خیلی من به این موضوع خیلی اعتقاد دارم که یک بازرگان با آبرو و با حیثیت آدم ارزشمندی است برای کشور و ما خیلی کار غلطی کردیم در سال 96 آنطوری برخورد کردیم که یک عده از عزیزان ما حتی کارشان به زندان کشید این کار غلطی بود الان هم من موافق هستم که باز واردات خودرو انجام شود حالا سر دست دوم با همدیگر بحث داریم ولی نکته‌اش اینجاست که شما باید سیاست‌های کشورتان تناسب داشته باشد در حالی که در صنعت خودرو همه جور زحمتی کشیدند برای اینکه صنعت را بزنند زمین در همان زمان همه جور زحمتی کشیدند که موانع تولید را بردارند می‌گویید نه خیلی ساده است همین الان ببینید چقدر زیان گذاشته‌اند روی دست اینها چه جوری با مونتاژ کارها رفتار کردند و الان چه جوری دارند موانع را برای وارد کنندگان برمی‌دارند این چیز غلطی است عزیز من وگرنه کی گفته واردات بد است در اوج آزادی واردات 70 هزار تا بود یک مقطع کوتاهی عجله‌ای شد 110 هزار تا واردات می‌کردند وگرنه همینطور که شما می‌فرمایید 70 هزار تا بیشتر کشش نداشت بازار ما، اما یادمان نرود مگر امروز ما با 1390 یکی است مشابه است شرایطمان که دارید مقایسه می‌کنید امروز به دلیل این شرایط ارزی که کشور دارد و پول‌های بلوکه شده‌ای که به راحتی نمی‌تواند به کشور بیاید خیلی‌ها می‌روند و دور می‌زنند و این ارزها را می‌برند تبدیل به کالای تمام شده می‌کنند و می‌آورند ضمناً یادآوری می‌کنم که چین هم به یک اوجی رسیده که می‌خواهد بازارهای صادراتی اش را توسعه بدهد بله می‌گویند ما خیلی کوچک هستیم در مقابل بقیه بازارها ولی ما مهم هستیم بده و بستان‌هایی که دارد با چینی‌ها انجام می‌شود برای رفت و آمدها برای واردات کالای تمام شده در مقابل مواد اولیه و خام فروشی ما اینها باید با هم دیده شود وگرنه کی گفته واردات خیلی هم خوب است ولی اگر قرار باشد فقط صرف اینکه بگوییم قیمت‌ها دارد می‌آید پایین من موافق هستم کلاً گوشت را تعطیل کنیم مثلاً بعد بگوییم گوشت وارد کنیم چه کاری است ما پول داریم ما ارز داریم هر اتفاقی هم بیفتد ربطش بدهیم به یک فساد بزرگ اون فساد بزرگه غلط است ولی ربطی ندارد به اینکه آیا اجازه داریم به این ارز تخصیص بدهیم یا نه نکته بعدی می‌گویند که رقمش آن رقمی که گفتید 10 هزار تا گفتم که بازی بازی است به 90 هزار تا و 100 هزار تا خواهد رسید با این دست فرمان، چون تمام موانع را برداشتند عزیزان هم مثل آقای خسروانی اینها آمادگی کامل را دارند کار به اینجا رسیده که تولید کننده من افتخار می‌کند به واردات ببینید چقدر ما دیگر بدبخت شده‌ایم ببینید چه جوری جامعه را به کجا رسانده‌اند آن وکلایی که این قانون را تصویب کرده‌اند که راه نجات مملکت را واردات می‌دانند چرا نمی‌آیند پاسخ بدهند که در این دو سه سال قرار بود ساماندهی سند خودرو رخ بدهد کجاست الان آن برنامه کجاست به کجا رسید بله 100 هزار تا خودرو وارد خواهد شد خیلی هم خوب قبلاً 20 هزار تو بود الان با این امتیازاتی که دادند 35 هزار تا و 40 هزار تا پارسال موانع قانونی وجود داشت موانع تجاری هم در دنیا وجود داشت بالای 40 شرکت دارند وارد می‌کنند، اما می‌شود یک میلیارد دلار تهش هیچ اشکالی ندارد موضوع این است وقتی داریم درباره کمبود ارز صحبت می‌کنیم موضوعی نیست که یک میلیارد در مقابل 9 میلیارد یا یک میلیارد در مقابل سه و نیم میلیارد چای دبش عدد کوچکی است موضوع این است که شما یک سبدی دارید وقتی این سبدت از یک حدی پرتر شود کوچک‌ترین نوسانی باعث افزایش قیمت‌ها می‌شود بیش از حد نرمال.
سوال: خیلی متشکر آقای حدادی بفرمایید؟
حدادی: معمولاً صحبت کردن با کارشناسانی که مخالف یک پدیده بین هستند ین نوع واکنش‌ها را دارد من هر چقدر که الان می‌خواهم پیدا کنم که گره مخالفت با واردات خودرو چیست در واقع یک سری کلید واژه‌های عجیب غریبی گوشت و مرغ و مسکن.
کاکایی: اینها همه به هم ربط دارد اقتصاد اینطوری است اقتصاد همین است.
حدادی:من کلامم منعقد بشود زمانی که خودرو وارد نمی‌شد صنعت محبوب شما چه جایگاهی داشت کاکایی: هیچ ربطی ندارد اینکه یک عده بی‌عرضه بودند و بد عمل کردند ربطی به واردات ندارد؟
حدادی:زمانی که خودرو وارد نمی‌شد صنعت محبوب شما همیشه کمبود تولید داشت زمانی که خودرو وارد نمی‌شد صنعت محبوب شما که شما از آن دفاع می‌کنید در جای جای تولید محصولاتش مشکلات ایمنی و کیفیت داشت.
کاکایی: چرا توضیح بدهید چرا ربطش به واردات چیست؟
حدادی:هیچ ربطی ندارد واردات خودرو یک بحث کاملاً مستقل نسبت به تولید داخل است این یک وهم است که واردات خودرو اساساً دخالتی در بحث تولید خودرو دارد یک توهم است یک باور است یک انگاره است که در واقع گروهی از همفکران شما دارند یک همچین ایده‌ای را می‌پرورانند من می‌گویم در دو تا جمله خودروی شما بفرمایید که مخالفت با واردات خودرو ریشه‌اش کجاست از همه چیز می‌گویید، چون هیچ دلیلی نداره من الان از شما درخواست دارم دیگر یک جمله کوتاه خودرویی بفرمایید که مخالفتتان با واردات خودرو چیست.
سوال:آقای خسروانی هم نکته‌ای دارند آقای خسروانی بفرمایید؟
خسروانی:ببینید من عذرخواهی می‌کنم از جناب آقای حدادی، اما آقای دکتر کاکایی من گواهی می‌دهم که شما انسان بسیار شریفی هستید به استناد ارادت و آشنایی که دارم و گواهی می‌دهم که شما کاملاً فردی هستید که در زندگی‌تان پول حلال آمده همین دفاعی هم که از صنعت خودرو می‌کنید به خاطر همین حلال خوری شما است یعنی شما حقوقی که به عنوان مشاور است خودروسازان می‌گیرید به درستی دارید این را کارتان را انجام می‌دهید و میایید ازشون دفاع می‌کنید و پولی که می‌گیرید حلال باشد.
کاکایی:دارید توهین می‌کنید یا دارید تعریف می‌کنید آقای خسروی یعنی می‌گویید که من حرف کارشناسی‌ام به خاطر پولی است که دارم می‌گیرم؟
خسروانی:شما مگر مشاور خودروسازان نیستید؟
کاکایی: چرا هستم چه ربطی دارد؟
خسروانی:خوب پولی که دارید می‌گیرید مجانی که کار نمی‌کنید.
کاکایی: ببینید بحث تخریب شخصیتی می‌کنید اصلاً اینطور درست نیست ما داریم علمی با هم صحبت می‌کنیم به قول شما یک قانونی اجرا شده به حساب تایید شده من دارم نظر کارشناسی ام را می‌دهم شما هم نظر کارشناسی ات را بده شما چرا تخریب شخصیت می‌کنید جفتتان دارید این کار را می‌کنید این اصلاً صحیح نیست.
خسروانی: همین استنباط شما از تخریب از عرض بنده
کاکائی: شما داری شخص مرا متهم می‌کنی می‌گویی، چون دارم پول می‌گیرم دارم از صنعت خودرو دفاع می‌کنم، این چه حرفی است شما می‌زنی، مردم دارند می‌بینند. شما داری تخریب شخصیتی می‌کنی. من که از شما به عنوان یک وارد کننده تعریف کردم. من گفتم، چون شما واردکننده هستی و منافع شما در واردات است، گفتم داری دفاع می‌کنی. نه من چنین حرفی نزدم با آقای حدادی هم چنین حرفی نمی‌زنم، شما درباره واردات صنعت خودرو صحبت کنید.
سوال: آقای خسروانی بفرمایید. از این موضوع رد شویم.
کاکائی: نه هر دفعه بیشتر و بیشتر به شخصیت آدم توهین می‌کنند، شما در مورد اصل مطلب سؤالی ایشان کرد، خیلی خوب بود، شما هم در این مورد توضیح بدهید.
خسروانی: من اصلاً ابایی ندارم از این که کسی بگوید منافع من در واردات است، چه ایرادی دارد؟
کاکائی: آفرین پس چرا باید وارد این بحثش کنید، چرا دارید الان این که من از صنعت خودرو درآمد کسب می‌کنم...، شما هم نباید چنین حرفی بزنید. باهم بحث علمی کنیم.
خسروانی: علمی این است که شما به اصطلاح بنده موافق واردات هستم و شغلم و شما مدافع صنعت خودرو هستید، چون شغلتان است مشابه آن هستید، ما نباید از کاری که می‌کنیم بترسیم.
کاکائی: نه من هم نمی‌ترسم.
خسروانی: ما باید پرچم خودمان را بالا نگه داریم، تابلو داشته باشیم. آدم‌ها باید با تابلو حرف بزنند. بنده می‌آیم اینجا به عنوان هیأت رئیسه اتحادیه فروشندگان خودرو، نایب رئیس اتحادیه فروشندگان خودرو، با تابلو، زیر تابلو می‌گویم من موافق واردات هستم به این دلیل، به این دلیل، ذینفع هم هستم، نفع من هم با نفع بازار خودرو و جامعه و مردم در یک جهت است. جنابعالی هم متوجه نشدم چرا ناراحت شدید. من گفتم شما مشاور صنعت خودرو هستید و زیر آن تابلو دفاع می‌کنید. اصلاً بحث این نیست. آقای کاکائی بنده احساس می‌کنم که از دوستان شما بیشتر نگران صنعت خودرو هستند. صنعت خودرو هر چه ضربه خورده از تفکر بعضی از هم‌نظران شماست، بلایی که شما سر صنعت خودرو آوردید، اگر تولید کننده شما الان می‌رود به سمت ببخشید واردات خودرو، این در واقع تخریب می‌کند تمام صحبت‌های چند ساله شما را که می‌گفتید نمی‌دانم نخیر تولید کننده باید تولید کند، تولید کننده خراب می‌شود، تولید کننده اولین کسی است که به سمت واردات رفته، یعنی شما از خودتان به خودتان اولین خیانت انجام شد. آقای رئیس مستعفی و معزول سابق خودروسازی سایپا با خنده می‌گفت ما می‌رویم تویوتای دسته دوم بیاوریم یعنی اینها خودشان می‌دانند آش چقدر شور است و تولیدشان چقدر از نظر اقتصادی توجیه ندارد. مسأله دیگر؛ اگر خودرو را...، آقای کاکائی خواهش می‌کنم به عرض من این جمله را عنایت بفرمایید؛ من کامنت‌های شما را دوست دارم و نظرات شما را معتبر می‌دانم، ببینید اگر خودرو رفت به سمت قیمت گذاری دستوری، یک بله و نه به من بگویید؛ آیا شما موافق هستید که قیمت گذاری دستوری اولین عامل نابودی صنعت خودرو است؟
کاکائی: صد درصد.
خسروانی: تمام، پس در این نقطه مشترک هستیم.
کاکائی: کاملاً.
خسروانی: شما خودرو را بردید به سمت قیمت گذاری دستوری، چون بازارش را انحصاری کردید.
کاکائی: نه.
خسروانی: خودتان تیشه به ریشه زدید. صنعت خودرو از دوستی خاله خرسه و طرفدارانش بیشتر آسیب دید تا ما.
کاکائی: موافقم.
خسروانی: شما بازار خودرو را انحصاری کردید بعد انتظار دارید نروند برای آن قیمت دستوری بگذارند، اگر صنعت خودرو به روال قبلی می‌رفت، اگر بازار خودرو به صورت غیرانحصاری می‌رفت و واردات باز بود و فضا رقابتی بود، قیمت دستوری در کار نبود. زمانی که واردات خودرو ممنوع شد زیان خودروسازان دو درصد زیان فعلی بود. یعنی اگر شما زیان انباشته فعلی خودروسازان را صد در نظر بگیری در ابتدای معمولی بازار دو بود. اتفاقاً ما مخالف قیمت گذاری دستوری هستیم، نه شما. اگر می‌خواهید قیمت دستوری برداشته شود باید خودرو بازارش از انحصاری و شبه انحصاری خارج شود.
سؤال: آقای حدادی شما چقدر با آقای خسروانی هم‌نظر هستید در خصوص این که ما با متوقف کردن واردات و ممنوعیت واردات، فضای انحصاری برای تولید داخل ایجاد کردیم؟
حدادی: تقریباً مخالفم. خودروسازی ما در چهار دهه اخیر فارغ از واردات خودرو، کاملاً منحصر بوده، کاملاً یکه تاز بازار بوده، چه واردات بوده، چه نبوده، خودروساز وارد کند، واردکننده وارد کند، مونتاژکار وارد کند. خودروساز کار خود را می‌کند و در واقع خیلی جای تعجب دارد که 40 و اندی سال فرمان صنعتی را بدست گرفتند و در نهایت برای خروج خودرویی مثل خودرو پارس که علیرغم دستور سازمان استاندارد این خودرو تولید شد باید دعوا و مناقشه شود بعد از 40 و اندی سال یکه تازی. بعد از 40 و اندی سال تبدیل شدن به یکی از بزرگترین بدهکاران بانکی، بله این نکته است. حقیقتاً واردات خودرو نبوده، هیچ وقت در بازی تولید نبوده خودرو، هیچ وقت درصدی از سهم واردات خودرو نداشته، این در واقع نقطه‌ای بود که پایان این جمله بود.
سؤال: پس یعنی فکر نمی‌کنید که اگر واردات خودرو انجام شود کمک می‌کند که...
حدادی: این در واقع بخش دوم جمله است، این که واردات الان دارد آسیب به تولید می‌زند؟ خیر، اما اگر واردات خودرو به شیوه درستش انجام شود، قطعاً موجب تناسب قیمت در بازار می‌شود؛ و می‌دانم آقای خسروانی منظورش این بود که واردات خودرو خیلی مهجور است الان؛ و الان این حمله‌ای که واردات خودرو می‌شود، مشخص است در همین گزارش شما هم خیلی مشخص بود، تمام افرادی که مخالفت کردند با واردات خودرو؛ یا قطعه ساز بودند یا در بدنه خودروسازی بودند. من حق می‌دهم. طبیعی است که اینها نباید خوابشان آشفته شود برای واردات خودرو، ولی نمی‌بینند که واردات خودرو کجای این بازی بوده؟ کجا واردات خودرو به این دوستان صدمه زده؟ من سؤال پرسیدم و بی جواب.
سؤال: آقای کاکائی شما چقدر موافق این فرمایش آقای خسروانی هستید که با ممنوعیت واردات، دامن زدید به انحصار خودروسازان داخلی؟
کاکائی: به هیچ وجه، 36 خودروساز در کشور داریم، شما ببین کره جنوبی چند تا خودروسازی دارد. اینها هیچ ربطی به هم ندارد. اولاً واردات چیز خوبی است، من تأکید کنم، اما در این بحث‌مان دو موضوع هم در ضمن باهم مخلوط شد؛ واردات خودروی نو داریم، خودروی دسته دوم. تا اینجا سر نو صحبت کردیم. خودروی دسته دوم کاملاً فازش جداست، این اول یادمان نرود، یعنی بحث نکردیم در مورد خودروی دست دوم. خودروی نو من شخصاً خیلی هم موافقم، خیلی هم موافقم، فقط تحت ضوابط درست، همین که می‌گوییم. یکی از آن ضوابط اگر خاطرتان باشد سال 95- 96 قرار بود وارد کننده‌ها چه کار کنند؟ قرار بود که یک ضمانت‌های خاصی بدهند با خودروساز اصلی معامله کنند که وقتی مثلاً شرکت تویوتا در دنیا یک فراخوان می‌دهد، ما هم در ایران این فراخوان را ببینیم. این قرارمان بود، من هم الان موافقم، کاملاً درست و اصولی است که برویم با خودروسازی با یک صنعت معتبر، نماینده قانونی، ما حتی در مورد تویوتا تا آن جا که اطلاع دارم، اگر اشتباه می‌گویم شما بگو تویوتا ما هیچ وقت نماینده قانونی نداشتیم. علیرغم این که شرکتی که نماینده بود و ادعا می‌کرد نماینده است خیلی هم خوب بود یعنی جزو بهترین‌ها بود.
حدادی: استثنائاً تویوتا را داشتیم.
کاکائی: تا آن جا که من اطلاع دارم نداشتیم، خواستید یک روز مدرک بیاوریم بگوییم این مال تویوتای ژاپن، این هم مدرکش. تا آن جا که من اطلاع دارم، هیچ خودروسازی؛ هیوندا یک مدت کوتاهی بود، رفت. من الان کاملاً موافقم شما اصولی عمل کن، جمله خیلی خوبی گفتی، اصولی عمل کن، بگذار واردات انجام شود. شما اصولی عمل کن، تعرفه‌ها را درست کن، قیمت‌ها را درست کن، دلار را یکسان کن یعنی آزاد کن نه این که به ایران خودرو و سایپا با دلار 28 تومان قیمت بده، به تولیدکننده مونتاژی ما 60 تومان را قبول کن، به وارد کننده هم هر طور دلش خواست بیاورد. این را من موافقم چه کسی گفته بد است؟ خیلی هم عالی است، خیلی هم موافقم. ما الان مشکلمان این است که یک سری چیزها را به هم ربط می‌دهیم، واردات از روز اول اشتباه شد که جلویش را گرفتند، من دارم تأکید می‌کنم، واقعاً می‌گویم، آقای خسروانی وقتی داریم بحث علمی می‌کنیم، بحث شخصی نکنیم لطفاً. من واقعاً طرفدار واردکننده‌های حرفه‌ای در این مملکتم، چون شما نمی‌دانید چه بلایی سر اینها آمد در سال 96 و 97، خیلی آدم‌های آبرومند، من می‌گویم این کار را نکنیم. ما الان متأسفانه تمام ضوابط را دارند می‌زنند زیر پا، حتی بحث‌های استانداردی، طرف رفته بدون هیچ گونه مدارک لازم همین طور وارد می‌کنند در کشور. من اصلاً تأکید می‌کنم قانون سال 95 و 96 را اجرا کن، اصلاً یک چیز جالب بگویم آقای خسروانی، ما اصلاً مشکل قانونی نداشتیم در واردات خودرو که. ما واردات خودرو بانک مرکزی درخواست کرد از سران قوا، گفتند ارز نداریم، جلویش را بگیر. اصلاً مشکل نبود.
سؤال: نظرتان را در مورد خودروهای کارکرده هم بگویید.
کاکائی: واردات خودروهای کارکرده را واردش نشوید، چون بحث آن خیلی عمیق‌تر از این حرف‌هاست. خواهشم این است که بحث خودروهای کارکرده را جداگانه بحث کنیم.
خسروانی: ما از تحریم‌های بین المللی آقای کاکائی آن قدر آسیب ندیدیم که از همدستان داخلی تحریم کننده آسیب دیدیم.
کاکائی: کاملاً موافقم.
خسروانی: تحریم کننده بین المللی کشور ما را از عقد قرارداد با خودروسازهای جهانی منع می‌کند، به خودروساز جهانی می‌گوید اگر با ایران قرارداد ببندی من تحریمت می‌کنم در بازار امریکا را به روی تو می‌بندم، درست است؟
کاکائی: بله. برای خودروسازی هم همین طور است.
خسروانی: شما از دشمن که انتظار دوستی نداری؟ مرا تحریم می‌کند، اگر داخل تفکرات شما در حوزه خودرو دست به دست آن تحریم نداده بود، ما در تحریم‌ها این قدر آسیب ندیده بودیم.
کاکائی: حتماً. پول‌ها را حسابی می‌برند، کاری ندارد که دور می‌زنیم می‌خوریم.
خسروانی: همین الان شما چه می‌گویی؟ می‌فرمایید که بله من مخالف واردات خودرو نیستم، اما بروید با تویوتا قرارداد ببندید، عزیز یک کلمه بگو مخالفم، چرا می‌پیچانی بحث را؟
کاکائی: این چه حرفی است، شما استدلال‌هایی می‌کنی مثل من است.
خسروانی: شما هم، چون می‌دانی.
کاکائی: بله، من می‌دانم شما نمی‌توانی، می‌روی از بازار جمع می‌کنی می‌آوری، البته شخص شما را نمی‌گویم، دوستان دیگر را می‌گویم.
خسروانی: اصلاً شما ببخشید من فقط شما در حوزه خودرو را نمی‌گویم، افراد دیگر زیاد هستند، اتفاقاً همه هم در همین جبهه جنگ ارزی و ... قرار گرفتند. تمام بادهای تحریم‌های امریکا را بالأخره اینها ما را تحریم کردند، اینها یک سری باد داشت، بادها را شما گرفتید یعنی اگر یک راه نفس هم بود شما بستید چرا؟ استانداردی داشتیم که اصلاح شد، می‌فرمایند اصلاح همین طوری. نخیر، الان مگر خودروهای چینی وارد نمی‌شود؟ آمدند گفتند استاندارد خودروهای چین مورد قبول است، استانداردهای اروپا مورد قبول است، استاندارد حوزه خلیج فارس مورد قبول است. آقا اپتیما وارد می‌شد اینجا می‌گفتند استاندارد نیست، چرا؟ مثلاً به خاطر چراغ مه شکن عقب، بعد سیم کشی می‌کردند عقب لامپ می‌گذاشتند. اینها اصلاح شد، اگر یک چیزی غلط بوده الان درست شده، بفرمایید که این را بیاییم تشویق کنیم. اگر دشمن ما را تحریم کرده اجازه نمی‌دهد با شرکت مادر قرارداد ببندیم. شما زخم بیشتر به تاجر ایرانی نزن، اگر تاجر ایرانی با بدبختی، التماس و هزار و یک سیاست و پلتیک توانسته از طریق یک نمایندگی واسط، یک ارتباطی با شرکت مادر پیدا کند یا امکاناتی را برای مردم فراهم کند، شما از پشت خنجر نزنید.
سؤال: آقای حدادی شما نظرتان درباره واردات خودروی کارکرده چیست؟
حدادی: در مورد خودروهای کارکرده فکر می‌کنم آینده خیلی روشنی دارند و فکر می‌کنم خودروسازها خونریزی راه بیندازند برای واردات خودروهای کارکرده، به راحتی الان تب و بیماری که در خودروسازها راه افتاده بابت این خودروهای کارکرده مشخص است و تا این یک سال اخیر هم که قانونش تصویب شد حتی آیین نامه اجرایی آن هنوز نیامده است. ولی کاملاً مشخص است که اهالی تولید خودرو دچار یک کابوس در روز روشن شدند. مسلم است اگر خودروهای وارداتی بیاید واقعاً چارچوب بازی تغییر می‌کند. میدان بازی تغییر می‌کند، طبیعی است که خودروساز مخالف است. من حق می‌دهم، حق می‌دهم که مخالفت کند خودروساز. بعد از چهار دهه دیگر آن حکمرانی را نخواهد داشت. آینده روشنی دارد. اجرا نمی‌شود به نظرم.
سؤال: چرا فکر می‌کنید این اتفاق باید بیفتد؟
حدادی: ما در یک بازاری هستیم سالی یک میلیون و 500 هزار دستگاه خودروی سواری نیاز دارد. امسال مجموع تولید انواع خودروی ما یک میلیون و چهارصد و خرده‌ای دستگاه بود؛ مثلا برای خرید یک سانتافه‌ای که در خارج از کشور 200 تا 300 میلیون تومان است الان باید چهار میلیارد تومان پول دهیم و چه بازاری از این جذابتر هم برای واسطه ها، هم برای خودروساز، مونتاژکار خودرویی که تقریباً 110 تا 120 میلیون تومان است 200 میلیون تومان است را دو میلیارد و 200 میلیون تومان می‌آورد، چه چیزی از این جذابتر؟ و می‌جنگند و مخالفت می‌کنند.
سؤال: اگر این واردات کارکرده‌ها انجام شود، اثرش را روی بازار چطور می‌بینید؟
حدادی: به شکل درست اگر انجام شود، در میان مدت موفق خواهد بود.
سؤال: منظورتان این است که قیمت‌ها تعدیل می‌شود؟
حدادی: طبیعتاً با یک روز این اتفاق نمی‌افتد، ولی به مجرد این که لایحه خودروهای کار کرده در مجلس تصویب شد، بازار واکنش نشان داد و اتفاق خوبی در بازار افتاد. شیوه درستش آقای دکتر، شیوه درستش؛ بحث خدمات پس از فروش است، بحث گارانتی است، بحث استاندارد است. ولی یک
سؤال؛ الان همه خودروسازهای ما دارند این کار را می‌کنند؟ بله؟ الان خودروسازهای ما دارند رعایت استاندارد می‌کنند؟ خودرو نو است دیگر.
کاکائی: یک سؤال دارم، موافقید در خودروسازی را ببندیم؟ نظرت چیست؟
حدادی: مراکز معاینه فنی، آقای سردار حسینی قبلاً معاون پلیس راهور بودند، الان فرمانده پلیس راهور هستند. ایشان یک مصاحبه‌ای فکر می‌کنم یکی دو سال پیش داشتند، یک جمله خیلی جالبی داشتند، می‌گفتند اگر در خودروسازی را تعطیل کنیم، جلوگیری شود از هزینه‌هایی که تصادفات و تلفات رانندگی، آلودگی هوا، ایمنی، هزینه‌های حمایتی، بانکی که به خودروساز دارد تزریق می‌شود، این قدر درآمد خواهد داشت که همه کارکنان خودروسازها بروند منزل حقوقشان را بگیرند، شما مخالف این داستان هستید؟
کاکائی: بله.
حدادی: می‌شود دو مثال از موفقیت خودروسازها مثال بزنید که صد همت ضرر انباشته دارد؟
کاکائی: نمی‌خواهم بگویم، خیلی هم ناموفق هستند، شما یک شرکت دولتی به من بگو.
حدادی: فقط خودرو.
کاکائی: نخیر، شما پتروشیمی یک ذره قیمت خوراکش را بالا ببر، تعطیل می‌شود یا نمی‌شود؟ این حرف‌ها چیست می‌زنید؟
حدادی: شما هیچ وقت نمی‌توانی آقای دکتر درباره خودت صحبت کنی. دوباره گوشت را می‌آوری، دوباره مرغ را می‌آوری، دوباره مسکن را می‌گویی.
کاکائی: چرا نمی‌توانم؟ نخیر، برای این که اینها به هم ربط دارد برادر من. این که صنعت خودرو را زدند زمین، قبول داری زدند زمین یا نه؟
حدادی: خیر.
کاکائی: پس بحث نداریم.
سؤال: نظرتان راجع به کارکردها را به ما بگویید.
کاکائی: کارکرده قطعاً صنعت خودرو را می‌زند زمین، شک نکنید، درست و غلط هم ندارد. خیلی واضح است، دو دو تا چهار تاست، ایشان کاملاً درست می‌گوید، بگذارید وارد کنیم، چه کاری است، وارد کنیم درب صنعت هم ببندیم، فقط بعد این سؤال را بعداً بیایید چک کنیم حالا این چیزی که آقای سردار گفتند درست است یا نه؟ این حرف‌ها چیست؟ مشکل اصلی این است که صنعت خودرو را ما تخریب کردیم در این سال‌ها بعد رفتیم مدام چقدر حالا از آن رانت گرفتند، چه کارها کردند، بماند و نمی‌خواهم واردش شوم، حالا ته کشیده حالا، یک سری هم ارز آن طرف آب مانده می‌خواهند دور بزنند، هیچ چیز، به جای این که اصلاً ربطی به چهل سال ندارد، ما در دهه 70 خیلی هم خوب کار کردیم نسبت به آن چیزی که داشتیم و رشد کردیم، متأسفانه در دهه 80 و به خصوص 90 صنعت خودرو را تخریب کردند، الان دارد این حلقه تخریب با مطرح کردن واردات خودروی دست دوم کامل می‌شود. سال آینده بازار خودروی ایران دست چینی‌ها و وارد کننده هاست.
سؤال: آقای خسروانی یک دقیقه جمع بندی شما در خصوص واردات خودروهای کارکرده؟
خسروانی: از آن جا که آقای حدادی انسان مأخوذ به حیایی هستند و جواب ما را در لفافه دادند، من خیلی صریح جواب و پاسخ شما را عرض می‌کنم. روشی که خودروسازان الان ما در تولید خودرو می‌رویم جلو، همین امروز درب خودروسازی را ببندیم نسبت به فردا، جان چند نفر را نجات دادیم. هر یک ساعتی که این زنده بماند جان چند نفر را بیشتر می‌گیرد، آلایندگی بیشتری ایجاد می‌کند، زیان بیشتری تولید می‌کند. واردات خودروهای کارکرده در شرایط فعلی به چه دلیل خوب است و مهم است؟ 1- امکان دسترسی وارد کنندگان را به سبد بیشتری از کالاها فراهم می‌کند، یعنی ما الان بخواهیم برویم خودرو بخریم از نمایندگی‌های شرکت‌های تولیدکننده برای خودروی نو، دسترسی محدود و زمان بر داریم، ولی برای خودروی یک سال تا سه سال کارکرده امکان دسترسی بیشتر است. 2- برای واردات خودروهای کارکرده با پول کمتر می‌شود تعداد خودروی بیشتر آورد. چون خودروی کارکرده به شدت افت قیمت دارد در بازارهای خارج از ایران، پس واردات خودروی کارکرده باعث می‌شود که با پول کمتر، تعداد خودروی بیشتری بیاوریم؛ مزیت دوم. اما مزیت سوم؛ امکان دسترسی دهک‌های بیشتری از جامعه را به خودروهای وارداتی فراهم می‌کند، چون قیمت آنها ارزان‌تر است مثلاً یک خودروی تویوتای دو سال کارکرده حدوداً 25 درصد افت قیمت دارد حتی بیشتر در بازارهای خارج، بنابراین دهک‌های درآمدی بیشتری، افرادی که درآمد کمتری هم دارند امکان دسترسی به خودروهای وارداتی دارند، چون ارزان‌تر وارد می‌شوند.
کاکائی: من متأسفم که در این مملکت مسئولین کاری کردند که به این جا برسیم که به جای این که از توسعه صنعتی دفاع کنیم، از واردات تمام قد دفاع کنیم.
نظر شما