عامل ورشکستگی منابع آب کشور کیست؟/وزارت نیرو با احداث سدهای بزرگ و غول پیکر دچار خطای راهبردی بزرگی شده است!

گروه کشاورزی پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، بحرانهای آب،برق و محیط زیست ناشی از یکسال خشکسالی(در سال جاری) وسیلابهای مخرب ناشی از ۲سال تر سالی(در ۲سال گذشته)،بهترین دلیل در مورد صحت این موضوع است که احداث سدهای بزرگ و غول پیکر و اجرای طرح های انتقال آب غیر اصولی از سوی وزارت نیرو عامل مهمی در ورشکستگی آب و برق و نابودی محیط زیست آبی کشور اعم از دریاچه ها، رودخانه ها و تالاب ها شده، موضوعی که علاوه بر تاثیرات مخرب آن بر محیط زیست، سلامت جانداران وگیاهان، پیامدهای اقتصادی بیشماری برای جامعه در سال های طولانی به دنبال خواهد داشت. منصور قطبی سرابی کارشناس ارشد مهندسی کشاورزی و آب و خاک( مهندسی زراعی دراین گفت و گو سند با رادار اقتصاد طرح موضوع کرده درباره این مساله مهم که :سند سازگاری با کم آبی از سوی وزارت نیرو که از نظر این کارشناس،ترفندی است از نظر انداختن توپ ورشکستگی آب،برق و محیط زیست کشور، به زمین وزارت جهاد کشاورزی.

منصور قطبی سرابی کارشناس ارشد مهندسی کشاورزی و آب و خاک در گفت وگو با رادار اقتصاد در خصوص  سابقه کشاورزی در ایران واهمیت به منابع آبی وخاکی در هزاران سال پیش با توجه به شرایط آب وهوایی سرزمین پهناوری به نام ایران گفت: کشاورزی کشور ایران در زمینه سازگاری با کم آبی دارای ۳۰۰۰سال سابقه تاریخی موفق و بی نظیر بوده و می باشد زیرا؛ ایرانیان عصر باستان با ابداع قنات موفق به کشف بزرگترین مخازن آبهای زیر زمینی کشور گردیده و بدین ترتیب ،به جای احداث و بهره برداری از منابع آب ناپایدارسدهای بزرگ،آبخیزداری و بهره برداری از منابع آبهای زیر زمینی پایدار را، در اولویت اول اهمیت قرار داده اند.در حالیکه وزارت نیرو،احداث سدهای بزرگ و غول پیکر و بهره برداری از منابع آب ناپایدار آنها را، در اولویت اول اهمیت قرار داده و بدین ترتیب دچار خطای راهبردی بزرگ، گردیده است.

وی در این باره افزود: علاوه بر آن ،تخصیص ۵۰ میلیارد متر مکعب از منابع آب سدها و حدود ۸۰ میلیارد متر مکعب از منابع آبهای زیر زمینی کشور در اختیار وزارت نیرو قرار دارد.بنابراین بحران های آب کشوربا وزارت جهاد کشاورزی ارتباط زیادی ندارد.۳۰ الی ۴۰ در صد از نفوذ ناشی از آب آبیاری سنتی در کشاورزی، به سفره آبهای زیر زمینی نفوذ نموده و موجبات تغذیه آبخوانها ی کشور را فراهم میاورند. علاوه بر آن؛ آب مذکور،ضمن عبور از لایه های مختلف زمین، موجبات شست و شوی نمکهای اضافی خاکها و تخلیه آنها به پایانه طبیعی مربوطه،مثل؛ دریاچه ها و دریاها را فراهم آورده و بدین ترتیب، موجبات برقراری تعادل نمک دشتهای رودخانه ای، فراهم می گردد. در حالیکه؛ در صورت افزایش راندمان آبیاری از طرف وزارت جهاد کشاورزی و به عبارت دیگر با جلوگیری از نفوذ ناشی ازآب  آبیاری سنتی به سفره آبهای زیر زمینی، وزارت نیرو قادر به جبران آب مذکور نمی باشد؛ زیرا این امر می بایستی از طریق اجرای طرحهای تعادل بخشی کمی و کیفی منابع آبهای زیر زمینی جبران گردد.در حالیکه؛ وزارت نیرو قادر به انجام آن نبوده و نمی باشد.

 کارشناس ارشد مهندسی کشاورزی و آب و خاک عامل بحران ها و ورشکستگی های آب کشور را اینگونه عنوان کرد و گفت: بحرانها و ورشکستگی آب کشور را میبایستی در موارد مشروحه  زیر جستجو نمود ،نه درناسازگاری با کم آبی، از طرف وزارت جهاد کشاورزی. در طرحهای جامع آب غیر اصولی و ناقص وزارت نیرو،در طی دهه های  گذشته .در مدیریت نا کارآمد شرکت مدیریت منابع آب ایران. در ناسازگاری معاونت آب و آبفای وزارت نیرو ،با کم آبی .در مورد طرحهای جامع آب غیر اصولی و ناقص وزارت نیرو.

کلیه پروژه های آب ،مثل  سدهای بزرگ، شبکه های آبیاری و زهکشی،انتقال آبهای حوضه ای به حوضه دیگر و غیره ،قاعدتا؛ میبایستی از بطن یک طرح جامع آب همه جانبه نگر،مبتنی بر؛ مطالعات آمایش سرزمین، کلان نگری،الگوی کشت کشاورزی، اعمال مدیریت به هم پیوسته منابع آب،تعادل بخشی کمی و کیفی منابع آبهای زیر زمینی ،مهندسی رود خانه ها، اقتصادی،اجتماعی و زیست محیطی استخراج گردند.در حالیکه؛ کلیه پروژه های آب وزارت نیرو، به طور موضعی و بر حسب نیاز روز تهیه و تدوین گردیده و به مرحله اجرا درآمده ودر می آیند، بنا براین؛ این امر، یکی از عوامل مهم در زمینه ورشکستگی آب کشور محسوب می گردد.

منصور قطبی سرابی کارشناس ارشد مهندسی کشاورزی و آب و خاک در مورد مدیریت نا کارآمد شرکت مدیریت منابع آب ایران نیز بیان داشت: تخلیه از چاههای غیر مجاز به میزان ۷/۳میلیارد متر مکعب در سال و۱۳۳میلیارد متر مکعب در طی۱۴سال گذشته از طرف وزارت نیرو،دومین عامل در مورد ورشکستگی آب کشور محسوب می گردد زیرا؛ جمع کل منابع آب تجدید پذیر کشور۱۳۰میلیارد متر مکعب  در سال بوده و وزارت نیر و حد اکثر مجاز به بر داشت ۶۵ میلیارد مترمکعب در سال، از منابع آب مذکور میباشد.در حالیکه؛جمع کل مصارف آب شرب،کشاورزی،صنعت و معدن کشور ۱۰۰میلیارد متر مکعب در سال، گزارش شده است.بنا بر این؛کشور ایران همه ساله ۳۵ میلیارد متر مکعب از ذخایر آب مربوط به نسلهای آینده را ،مصرف می نماید. برنامه ریزی احداث سدهای بزرگ و غول پیکر فاقد مطالعات فوق الذکر به ظرفیت ۵۰میلیارد متر مکعب،از طرف شرکت مدیریت منابع آب ایران یکی دیگر از عوامل مهم در زمینه نا کار آمدی شرکت مذکور محسوب میگردد.زیرا؛ حدود ۲۱ میلیارد متر مکعب از منابع آب سدهای مذکور صرف آب شرب،کشاورزی، صنعت و معدن شده و مابقی آن به میزان ۳۰میلیارد متر مکعب در سال ،به مصرف برق آبی میرسد.بنا بر این؛حدود ۴۰ در صد از منابع آب کشور صرف شرب ،صنعت وبرق آبی، می گردد.در حالیکه وزارت نیرو در صد مذکور را ۱۰ درصد اعلام نموده است.

وی در این باره خاطر نشان کرد: کشور ایران با کسری ذخیره مخزن به میزان۷/۳ میلیارد متر مکعب در سال روبرو میباشد.درحالیکه؛ حدود۳۰میلیارد متر مکعب از منابع آب سدهای کشور صرف برق آبی می شود. در کشوری خشک ونیمه خشک با متوسط بارندگی کمتر از۲۵۰میلیمتر در سال،اصولا؛برق آبی گسترده و همه جانبه ،اکیدا؛قدغن و ممنوع میباشد.در حالیکه همه ساله حدود۳۰ میلیارد متر مکعب از منابع آب سدها و۳۰ در صد از آب مصرفی کشور،صرف هیدرو الکتریک میشود. در مورد عدم ناسازگاری وزارت نیرو، با کم آبی. عدم تکمیل شبکه های فاضلاب شهری ، روستایی و صنعتی و همچنین عدم احداث تصفیه خانه های مربوطه در طی۴۰سال گذشته،یکی از عوامل مهم در زمینه ناسازگاری وزارت نیرو با کم آبی محسوب میگردد.زیرا؛با تصفیه فاضلابهای مذکور، حد اقل ۴میلیارد متر مکعب آب قابل مصرف در امر صنعت و کشاورزی ،تولید میگردد.بنا بر این؛نیازی به انتقال آب خلیج فارس به فلات مرکزی ،دیده نمیشود.

منصور قطبی سرابی کارشناس ارشد مهندسی کشاورزی و آب و خاک در خصوص بسته بندی آب شرب و نیاز به آب شریب و جدا سازی آن از آب های غیر شرب نیز گفت: درصورت بسته بندی آب شرب نیمه رایگان دولتی،نیاز واقعی آب شرب ملت ایران حدود نیم میلیارد متر مکعب در سال میباشد.در حالیکه؛ هم اکنون ؛همراه با آب بهداشتی حدود۸/۵میلیارد متر مکعب از منابع آب کشور، صرف آب شرب می شود. در سال ۱۳۹۵جدا سازی آب شرب از آب بهداشتی به تصویب مجلس محترم شورای اسلامی ایران رسیده است.بنا بر این؛وزارت نیرو موظف به اجرای آن ،می باشد. با نظر به اینکه؛تخصیص منابع آبهای سطحی و زیر زمینی کشور و همچنین کنترل و نظارت بر منابع آب مذکور،جزو اختیارات قانونی وزارت نیرو میباشد،بنا براین؛اتهام وارده به وزارت جهاد کشاورزی در زمینه نا سازگاری با کم آبی وغیره ،غیر منطقی و غیر قابل قبول می باشد. زیرا؛تخصیص۵۰میلیارد متر مکعب از منابع آب سدها و همچنین حدود۸۰میلیارد متر مکعب از منابع آبهای زیر زمینی کشور در اختیار وزارت نیرو قرار داشته و با وزارت جهاد کشاورزی هیچ ارتباطی ندارد.

منصور قطبی سرابی کارشناس ارشد مهندسی کشاورزی و آب و خاک در پایان چنین نتیجه گیری کرد و گفت :با توجه به مراتب مشروحه زیر،شکست سدهای بزرگ و غول پیکر فاقد مطالعات فوق الذکر،غیر قابل انکار می باشد. با توجه به بروز بحرانهای آب،برق و محیط زیست کشور، با یکسال خشکسالی. با توجه به بروز سیلابهای خطرناک،در ۲سال تر سالی. با توجه به خشک شدن منابع آب رودخانه ها،تالابها و دریاچه های کشور از طرف سدهای مذکور در دراز مدت  بنابراین؛تغییر در برنامه های ذخیره آب وزارت نیرو ،الزام آور میباشد.زیرا؛ با اجرای طرحهای آبخیز داری، آبخوان داری و سد سازیهای تلفیقی و توام و همزمان، میزان منابع آب تجدید پذیر کشور از ۱۳۰ میلیارد متر مکعب به حدود ۲۳۴ میلیارد متر مکعب در سال قابل افزایش می باشد. در حالیکه؛ کل مصرف آب کشور ۱۰۰میلیارد متر مکعب در سال گزارش شده است. نحوه افزایش منابع آب تجدید پذیر کشور به شرح زیر قابل ذکر میباشد .از منابع آب تجدید پذیر=۱۳۰ میلیارد متر مکعب در سال. از آبخیز داری و آبخوان داری =۶۴میلیارد متر مکعب در سال .از سد های ساخته شده= ۴۰میلیارد متر مکعب در سال.  جمع کل 234 میلیارد متر معکب در سال.