عرضه اولیه‌ها؛ به نام سهامدار خُرد به کام رانت‌داران سرخطی

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از  بورس‌نیوز، عرضه اولیه "وهامون" قرار بود هفته گذشته انجام شود که به دلیل تعطیلی ۶ روزه بورس، به امروز موکول شد.

انتقاداتی به قیمت‌گذاری "وهامون" مطرح بوده و ظاهراً قیمت عرضه اولیه بر مبنای ۶۵درصد ارزش NAV سهم در تاریخ ۱۲ تیرماه تعیین‌شده و منتقدان معتقدند این قیمت، ارزان بوده و ارزان‌فروشی سهام شرکت‌ها در عرضه اولیه، اجحاف در حق بازنشستگان تأمین اجتماعی است. لازم به ذکر است شرکت سرمایه‌گذاری صبا تأمین سهامدار اصلی "وهامون" است.

عباس گمار کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با بورس‌نیوز در این خصوص بیان کرد: کشف قیمت سهم‌ها بستگی به عوامل متعددی ازجمله نوع فعالیت شرکت‌ها دارد و وظیفه ارزش‌گذار، تعیین قیمت منصفانه برای سهم‌ها است.

وی ادامه داد: قیمت‌گذاری معمولاً توسط یک شرکت تأمین سرمایه یا مشاور سرمایه‌گذاری انجام می‌شود و سازمان بورس نظارت دارد که این ارزش‌گذاری به نحوی باشد که سهامدار خرد از خرید عرضه اولیه متضرر نشود اما؛ انتقاد اساسی به فرآیند قیمت‌گذاری سهام قبل از عرضه اولیه وجود دارد.

گمار تاکید کرد: در فرآیند ارزش‌گذاری باید ارزش ذاتی سهم تعیین شود تا منصفانه باشد و حالا شاید تحت‌فشار، قیمت سهم کمتر از ارزش ذاتی تعیین شود تا مشارکت‌کنندگان در عرضه‌اولیه، بازدهی مناسبی کسب کنند. ولی فراموش نکنید در عرضه‌های اولیه، به هر شخص تعداد بسیار اندکی سهم تعلق می‌گیرد و نتیجه چنین فرایندی این است که به بهانه حمایت از سهامدار خرد، سهمی را ارزان عرضه کرده‌ایم و از روز بعد از عرضه اولیه، فقط عده‌ای خاص که از رانت سرخطی برخوردار هستند، منتفع می‌شوند و بس! کافی است نگاهی به وضعیت سهم‌هایی که در یکی دو سال اخیر عرضه اولیه شده داشته باشید تا به این چالش پی ببرید.

وی افزود: اگر قصد دارید از منافع سهامداران خرد در عرضه‌های اولیه حمایت کنید، باید روز بعد از عرضه اولیه اجازه دهید سهم بدون دامنه نوسان معامله شود. در این صورت، اگر مثلاً قرار باشد سهم ۵۰ درصد رشد کند تا متعادل شود، این اتفاق رخ خواهد داد و دیگر سهامدار عمده مجبور نیست تا چندین روز بعد از عرضه اولیه، برای پر کردن حجم‌مبنا سهم خود را ارزان‌تر عرضه کند. رانت سرخطی معمولاً نصیب سهامداران خرد نمی‌شود و برای برچیدن این رانت تنها راه‌حل ممکن، حذف دامنه نوسان سهم‌ها یک روز بعد از عرضه اولیه است.

گمار اضافه کرد: البته در مورد عرضه اولیه "وهامون" نمی‌توان گفت که این ارزش‌گذاری منصفانه بوده یا نه. به‌هرحال شرکت‌های سرمایه‌گذاری معمولاً ۶۰ تا ۷۰ درصد ارزش NAV در بازار معامله می‌شوند و با احتساب تخفیفی که برای مشارکت‌کنندگان در عرضه اولیه لحاظ می‌شود، این قیمت‌گذاری غیرمنطقی نیست.