گروه بورس پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد؛ دولت با کسری بودجه مواجه بوده و انتشار اوراق ساده‌ترین راهکار برای تامین آن است اما طبق تجربه‌ای که اهالی بازار سرمایه در ماه‌های گذشته داشتند با انتشار خبرها مبنی بر انتشار اوراق، بورس فورا واکنش نشان داده و روند نزولی شدید همراه با صف‌های فروش را پیش گرفت. این تجربه تلخ زمانی به وجود آمد که بورس بعد از یک سقوط حدودا یک ساله برای مدت کوتاهی سبزپوش شد و سهامداران انتظار تداوم رشد آن را داشتند اما متاسفانه با دگرگونی متغییرهای کلان و به طور مشخص انتشار اوراق با نرخ سود بالا باعث شد تا حتی ارزندگی نمادهای معاملاتی نیز مانعی برای در جلوگیری از این ریزش نباشد. اقدام دولت در این باره با واکنش‌های تند کارشناسان رو به رو شد که در همین رابطه نیز به طور موقت انتشار آن را متوقف کردند و در روزهای گذشته خبرهایی مبنی بر عرضه مجدد اوراق منعکس شده است.
در همین رابطه آقامحمدی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز به صراحت بیان کرده بود که دولت مجبور است اوراق بفروشد هرچند به سقوط بورس منتهی شود. البته در این رابطه خبر مهمی توسط ستاد هماهنگی اقتصادی منتشر شده است و به نظر می رسد که صندوق تثبیت بازار سرمایه از طریق منابع قانونی از جمله صندوق توسعه ملی تقویت شود. با تمام این تفاسیر بسیاری از کارشناس خبره و با تجربه بر این باورند که راهکارهای ایمن‌تر و منطقی‌تری نیز وجود دارد که اجرای آن تعادل را حفظ می‌کند و بازارهای مختلف آسیبی نمی‌بینند که در ادامه به بررسی این راهکارها پرداختیم.
احمد اشتیاقی تحلیلگر و کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با زهرا فعله گری خبرنگار رادار اقتصاد اظهار کرد:دولت با کسری بودجه مواجه بوده و برای حل این موضوع دو راهکار کوتاه و بلندمدت وجود دارد. اقداماتی همچون اخذ مالیات از افرادی که فرار مالیاتی دارند، افزایش قیمت حامل‌های انرژی و کنترل هزینه و مدیریت منابع می تواند منجر شود تا کشور درآمدی پایدار و بدون آسیب به بدنه اقتصاد داشته باشد اما این موارد درکوتاه مدت به ثمر نمی‌رسد و نیازمند برنامه‌ای مدون در طولانی مدت است.
اشیاقی بیان کرد: بخش قابل توجهی از بودجه صرف امور حاشیه‌ای می‌شود و با کوچک‌سازی بدنه دولت هزینه‌های آن کاهش یافته و چابک‌تر خواهد شد. هرچند که انجام چنین الزاماتی می‌تواند کمک شایانی به دولت کند و منابع پایداری حاصل شود اما دست‌یابی به این موارد در کوتاه‌مدت مقدور نیست و دولت برای حل معضل فعلی خود ناچار به یافتن راهکار دیگری است.
گمان می‌کنم تمام کارشناسان اقتصادی، راهکار تامین مالی و جبران ۵۰۰ همت (هزار میلیارد تومان) کسری بودجه در کوتاه مدت را اوراق بدهی می‌دانند. البته سازوکارهای انتشار اوراق مطلوب نیست و باید نظم و انضباط مشخصی داشته باشد که بدون آسیب زدن به دیگر بازار بتوان از کارکردهای آن بهره برد.
کارشناس بازار سرمایه مطرح کرد: طبق مصوبه شورای پول و اعتبار، ۳ درصد از منابع سپرده های بانکی باید به اوراق بدهی اختصاص پیدا کند که ضمن ایجاد دیگر شرایط اگر این مقدار به ۵ درصد افزایش پیدا کند، بسیاری از مشکلات در فروش و همچنین انتشار اوراق حل خواهد شد.
وی معتقد است؛ باید به سیستم بانکی اجازه بدهند که ۵ درصد از سپرده‌های بانکی را صرف اوراق بدهی کند. این ۵ درصد از منابع با احتساب ۴ هزار همتی که سپرده ریالی بانکی است، می تواند حدود ۸۰ هزار میلیارد تومان اوراق بدهی جذب کند و با این مقدار بخشی قابل توجهی از کسری بودجه تامین می‌شود.
اشتیاقی تشریح کرد: در واقع گمان می کنم با افزایش آن به ۵ درصد امکان جذب حدود ۱۳۰ هزار میلیارد تومان توسط سیستم بانکی وجود دارد و از آنجایی که عمده خریداران این اوراق بانک‌ها هستند باید نرخ بهره را ۲۰ درصد درنظر بگیرند. خرید اوراق با نرخ ۲۰ درصد بهره نیز برای سیستم بانکی هم صرفه اقتصادی دارد. چراکه زمانی که نرخ اوراق بدهی بالا می رود به نرخ سپرده بانکی فشار وارد می شود. به عبارت دیگر نرخ سپرده‌ای که با ۱۸ درصد جذب می کند احتمال دارد بالاتر برود و به نفع سیستم بانکی می شود که در خرید اوراق داوطلب شود و نرخ بهره خود را افزایش دهد تا برای ۴ هزار همتی که از طریق سپرده جذب کرده بود، اتفاقی از نظر نرخی نیفتد.
کارشناس بازار سرمایه افزود: برای حل معضل تامین کسری بودجه در کوتاه مدت باید میزان خرید اوراق توسط بانک ها از ۳ درصد به ۵ درصد افزایش یاید و بانک ها از این طریق کمک کننده باشند و دولت نیز در حمایت از سیستم بانکی، فشارهای تسهیلات تکلیفی را از آنها بردارد. به این ترتیب بانک‌ها هم می‌توانند مدیریت بهتری بر منابع تحت اختیار خود داشته باشند.
اشتیاقی گفت: اگر تکلیف تسهیلات‌دهی از بانک‌ها برداشته شود، آنها میل بیشتری برای خرید اوراق بدهی پیدا می‌کنند. این راهکار مناسبی برای حل معضل دولت و گذراندن امسال است. در سال‌های آینده اگر برجام به توافق برسد نیز شرایط متفاوت می‌شود چراکه می‌توانبم مدیریت خوبی برای دلارهای حاصل از صادرات نفتیمان داشته باشیم و به اصطلاح حساب ویژه ای بر آن باز کنیم.
نظر شما