جولان سودجویان در خواب غفلت سهامداران /سازمان بورس چه برخوردی با سیگنال‌دهی دارد؟

گروه بورس پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد- زهرا فعله گری؛ خبره‌های بازار سهام از نبود تحلیل کافی و نامناسب بودن بسترهای آموزشی شکایت می‌کنند و با وجود استقبال عموم به بورس هنوز شاهد تفاوت چشم گیری در به وجود آمدن بسترهای فرهنگسازی- آموزشی و همچنین مرجع معتبری برای داده‌های تحلیلی نیستیم. در این میان حضور تازه‌واردهای بازار سرمایه باعث شده تا سودجویان و کلاهبرداران زمینه مناسبی را برای دام افکنی و سواستفاده از سرمایه سهاداران ببینند.

یکی از مهمترین منابعی که باعث گمراه شدن فعالان بازار سرمایه می‌شود، کانال‌ها و گروه های موجود در فضای مجازی و خصوصا تلگرام است که با انواع و اقسام تبلیغات مخاطبان را جذب کنند.

این سودجویان در صفحات فضای مجازی تحت عناوینی همچون سیگنال خرید و فروش، سیگنال VIP (ویژه)، سیگنال تضمیمی و... مخاطبانی را به دام می‌اندازند که ضمن دریافت "حق عضویت" راهنمایی‌های اشتباهی برای خرید و یا فروش نمادهای بورسی می‌کنند. هدف این سودجویان متعدد بوده اما در بیشتر مواقع قصد هدایت گله‌ای سرمایه به بخش دلخواه خودشان و بازارسازی دارند.

هرچند که صاحب‌نظران بازار سرمایه از وجود رانت و نشت اطلاعاتی هشدار می‌دهند و وجود این معضل قابل انکار نیست اما این رانت‌ها در دست افرادی به اصطلاح "از ما بهترون" است که برای حفظ و تداوم منافع خود، آن را در بوق و کرنا نمی‌کنند. با این حال کلاهبرداران نیز از ابهامات بازار سهام بهترین سواستفاده را کرده و در فضای مجازی سهامداران خرد را گمراه می‎کنند.

در این کانال‌ها گاهی برای سودهای غیرواقعی و چندصد درصدی تبلیغ می‌کنند که عملا محقق نخواهد شد و حتی دیده شده که با نرم‌افزارهای ویرایش تصویر، نام سهم معرفی شده را با نمودار نماد دیگری ترکیب می‌کنند و اغواگرایانه بر طبل تحقق پیش‌بینی خود می‌کوبند. افراد با تجربه بازار که از دانش و تجربه کافی برخوردار هستند، می‌توانند نمادها را به‌طور منطقی پایش کنند و گلیم خود را از آب بیرون بکشند اما غالبا تازه واردهایی که همچنان در فراز و فرودهای بازار سهام سردرگم هستند، فریب این سودجویان را می‌خورند.

در این گفت‌وگو  با سیاوش وکیلی مدیر روابط عمومی و امور بین الملل سازمان بورس و اوراق بهادار به بررسی هسال پیرامون همین موضوع پرداختیم که در ادامه مشاهده می کنید.

*کانال‌های سینگال‌دهی چه نفعی برای گرداننده‌های آن دارد؟ آیا اعتماد سهامداران به این کانال‌ها صحیح است؟

کارشناسان و مسئولان بازار سهام بارها بر غیر قابل اعتماد بودن این مراجع تاکید کرده‌اند اما متاسفانه باز هم افرادی هستند که بنا بر اختیار شخصی و تصمیمات فردی خود از مشاوره‌های بی اساس این مراجع استفاده می‌کنند. ممکن است فردی مشاوره‌های رسمی را نپذیرد اما از افراد غیر رسمی مشورت گیری داشته باشد. این موضوع کاملا در حیطه شخصی سهامداران است. اما با این حال سازمان بورس و اوراق بهادار از باب اطلاع رسانی و فرهنگسازی، سهامداران را از این کار نهی کرده است.

مراجعی که به اصطلاح سیگنال خرید و فروش می‌دهند در یک بستر غیرقانونی فعالیت می‌کنند که همین موضوع می‌تواند زنگ خطری برای سهامداران گمراه شده باشد. اعتماد به شخصی که صلاحیت چنین اقداماتی توسط سازمان بورس بررسی نشده و صرفا در بستر یک کانال تلگرامی که گرداننده آن نامعلوم است، منطقی نیست.

بخشی از سیگنال‌دهی‌ها در قالب تلگرام انجام می‌شود که دولت این نرم افزار را فیلتر کرده است. همچنین با رصد و انسداد گروه‌هایی که به‌طور غیرقانونی چنین اقدامی انجام می‌دهند به وظیفه بازدارنده خود عمل می‌کنند.

بیشتر گروه‌هایی که سیگنال‌دهی می‌کنند نسبت به منافع شخصی خود نمادی را معرفی می‌کنند. به‌طور حتم اگر این فرد صلاحیت چنین اموری را داشت به‌طور شفاف و مشخص از ساختارهای سازمان بورس و نهاد رسمی استفاده می‌کرد. بنابراین افرادی که دنباله روی این گروه‌ها می‌شوند باید تبعات بعد از آن را نیز بپذیرند.

مردم برای خرید مایحتاج و وسایل خرد به هر برندی اعتماد نمی‌کنند و از معتبرهای بازار استفاده می‌کنند اما درمورد بازار سهام دیده می شود بعضی از افراد به اشتباه و بدون بررسیِ هویتی که اقدام به سیگنال‌دهی می‌کند سرمایه خود را در جریان معاملات یک نماد قرار می‌دهند. قطعا در این رفتار اشتباه تنها سهامداران ضرر می‌کنند. این افراد باید مسئولیت و عواقب این کار خود را در آینده بپذیرند.

*سازمان بورس چه برخوردی با سیگنال‌دهی دارد؟

تنها شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری که مشخصات آنها در سایت سازمان بورس و اوراق بهادار ثبت شده است می‌توانند با رعایت ملاحظات مشخص سهامداران را ترغیب به خرید و یا فروش سهامی بکنند. بجز شرکت‌های نام برده شده در سایت سازمان بورس، هیچ فرد حقوقی و یا حقیقی حق چنین اقدامی ندارد و در واقع با سیگنال‌دهی در خصوص خرید و فروش سهام، مرتکب جرم می‌شود.

برخی از سیگنال دهی ها در فضای مجازی و در قالب گروه‌های خصوصی و  vip (ویژه) انجام می‌شود که با وجود فیلتر بودن تلگرام، ممنوعیت کار آنها بیش از پیش هویدا شده است.

گزارش تخلف گروه‌هایی که سیگنال‌دهی می‌کنند از منابع مختلف به دست سازمان بورس و اوراق بهادار می‌رسد که با همکاری پلیس فتا تخلف آنها پیگیری و نسبت به فیلتر آنها اقدام می‌شود. پلیس فتا ابزارهای مناسب برای برخورد با اینگونه متخلفان را داراست.

سازمان بورس و اوراق بهادار در دایره اطلاعات و امنیت نسبت به سیگنال‌دهی‌ها و مجموعه‌هایی که صرفا در بخش آموزشی فعال هستند، تفکیک قائل می‌شود و فعالیت هر یک را پایش و رصد می‌کند.

پایش‌های دایره اطلاعات و امنیت به معاونت حقوقی گزارش داده می‌شود و در نهایت معاونت حقوقی اقدامات سلبی لازم را انجام می‌دهد.

سیگنال‌دهی به هیچ وجه مورد تایید سازمان بورس نیست و تنها شرکت‌های دارای مجوز می‌توانند در این زمینه فعالیت کنند. حتی این شرکت‌ها نیز از تحلیل و برداشت‌های خود در خصوص انتخاب و پیشنهاد نماد استفاده می‌کنند.

*در کشورهای توسعه یافته، سهامداران از سیگنال‌دهی‌ها پیروی می‌کنند؟

مطالعه‌ دقیقی در این خصوص نداشته‌ام اما به‌طور کلی نوع رفتار سهامداران به فرهنگ و نوع جامعه بر می‌گردد. همچنین طرز تفکر اقتصادی و نگرش آنها نسبت به مباحث بازار سهام در این امر دخیل است.

*اگر سهامدار از طریق سیگنال‌دهی‌ها مال باخته شود، امکان شکایت و پیگیری سرمایه بر باد رفته خود را دارد؟

سهامدارانی که در دام کلاهبردارانی که آنها را به خرید و فروش سهامی ترغیب کرده‌اند می‌توانند با مراجعه به پلیس فتا و دادسرای جرایم رایانه ای پیگیر زیان وارد شده، باشند.

* شرکت‌های سرمایه‌گذاری سرمایه مشخصی برای خدمات‌دهی از سهامداران طلب می‌کنند در صورتی که دارایی برخی از فعالان بازار سهام کمتر از این مقدار بوده و قادربه  استفاده از خدمات مشاوره‌ای آنها نیستند. سازمان بورس برای این سهامداران چه تدبیری دارد؟

سازمان بورس و اوراق بهادار برای سرمایه‌های خرد مکانیزم مشخصی تعریف کرده است و افراد به ۲ طریق (مستقیم و غیر مستقیم) می‌توانند به فعالیت در این بازار بپردازند.

برخی از سهامد اران ترجیح می‌دهند به‌طور مستقیم سرمایه‌گذاری کنند که با دریافت کد بورسی این امکان برای آنها فراهم می‌شود. به‌طور مثال پنج و نیم میلیون نفر در عرضه‌های اولیه شرکت داشند که به‌طور فردی و متناسب با شناخت خود اقدام به خرید کردند.

اما با توجه به اینکه بورس، بازار پر ریسکی است افرادی که دانش لازم برای ورود به آن را ندارند و یا فاقد زمان کافی برای بررسی نمادها هستند، می‌توانند با استفاده از روش غیرمستقیم در بازار سهام سرمایه‌گذاری کنند. صندوق‌های سرمایه گذاری بستر مناسبی برای پذیرش سرمایه‌های خرد است که افراد می‌توانند برای کسب اطلاعات بیشتر به سایت مدیریت فناوری بورس (tsetmc.com) مراجعه کنند. افراد ریسک‌گریز می‌توانند از صندوق‌های سرمایه گذاری با درآمد ثابت استفاده کنند و افراد ریسک پذیر می‌توانند از صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام استفاده کنند.