پول‌های خارج شده در مسیر بازگشت به بورس/ ورود پول‌های خارج شده از بورس به بازارهای موازی منجر به رشد نرخ ارز و قیمت خودرو شد

گروه بورس پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، بازار سرمایه با افت و خیزهایی که در سال ۹۹ پشت سر گذاشته به جرات می‌توان گفت یکی از مهمترین و پرخبرترین بازارهایی بوده که بیشتر مسوولین حتی رئیس جمهور هم بارها از آن سخن گفته و مردم را به بورس دعوت کردند و البته مسائل دیگری که بعد از ریزش شاخص کل اتفاق افتاد باعث شد تا بازار سهام هم مثل بازارهای طلا و مسکن و خودرو برای مردم شناخته شده شود. به نظر می‌رسد با رشد دو هفته اخیر بورس و متقابلا رکود سایر بازارها، بازار سرمایه مجددا بهترین بازار برای سرمایه گذاری برای دولت و حتی بعضی سهامداران است، اما برای اینکه با بازار سهام و معادلات و مولفه‌های تعیین کننده در بازار بهتر آشنا شویم با حمید رضا جیهانی؛ کارشناس مسائل اقتصادی و بازار سرمایه گفت‌وگو کردیم که خلاصه آن در اینجا آمده است.

با توجه به کاهش قیمت دلار، طلا و ثابت ماندن قیمت‌ها و رکودی که در بازار مسکن و خودرومی بینیم به نظر می‌رسد با اصلاحات ۴۰ تا ۷۰ درصدی که در بورس رخ داده سهام شرکت‌ها ارزنده‌تر شده اند، آیا این تحلیل از وضعیت کنونی بورس درست است که به عنوان یک بازار واقعی قابل اعتماد باشد؟
با توجه به افت و خیزهایی که در ماه‌های اخیر در بازارهای مختلف اعم از طلا ارز و بورس داشتیم برای تحلیل این بازارها باید به نکته مهمی در خصوص بازارهای مالی و سرمایه گذاری توجه کنیم. به عبارت دیگر همه‌ی این بازارها به عنوان آپشن‌های مختلف سرمایه گذاری برای سرمایه گذاران باید مورد بررسی قرار بگیرد، از این منظر معمولا سرمایه گذاران کسانی هستند که در حالت معمولی و عادی بازارها با تعقل و بررسی و با آینده نگری تصمیم گیری می‌کنند، در این تصمیم گیری فاکتورهایی مثل اتفاقات فاندامنتالی و موضوعات سیاسی نیز بررسی می‌شود. همچنین روند حرکت پول‌های هوشمند و روند سود دهی‌های کمپانی‌ها و بیزینس‌ها و سرمایه گذاران جهانی و اینکه به چه سویی می‌روند مورد بررسی قرار داده می‌شود تا مطابق مصادیق تحلیل و بررسی شده برای سرمایه گذاری در بازارهای مختلف اقدام کنند و پول‌های خود را وارد بیزینس‌های مختلف کنند. در اقتصاد بازارهای موازی وجود دارند که بعضا بازارهای واقعی و بعضا بازارهای سفته بازانه هستند. بازار سهام و بازار مسکن بازارهای موازی واقعی هستند، اما سرمایه گذاری در یک سری فعالیت‌های سفته بازانه مثل بازار ارز و طلا از جمله بازارهای موازی به شمار می‌روند و، چون این بازارها قاعدتا مولد نیستند برای سرمایه گذاری توصیه نمی‌شوند.

روند بازارهای واقعی و غیرواقعی در اقتصاد ایران را در ماه‌های اخیر چگونه ارزیابی می‌کنید؟
با توجه به بازدهی‌های خوب سرمایه گذاری در دو سال اخیر، بورس بسیاری را به سمت خود کشید. اما از مرداد ماه به دلیل افت‌های زیادی که بازار به خود دید سرمایه گذاران تلاش کردند تا پول‌های خود را از بورس خارج کنند و به سمت بازارهای موازی، چون دلار و طلا انتقال دهند. ورود پول‌های خارج شده از بورس به بازارهای موازی منجر به رشدهایی شد که دلار را از ۲۲ هزار تومان تا ۳۲ هزار تومان افزایش داد. به دلیل فشار پول‌هایی که وارد بازار شد تورم به بازار خودرو هم رسید، در نهایت هر زمانی که کفه سود آوری و رشد بازاری افزایش می‌یابد سرمایه‌ها به آن سمت و سو حرکت می‌کنند.

اصولا اگر بخواهیم سهامداران بازار را تعریف کنیم بورسی‌ها به چند دسته تقسیم می‌شوند؟
نکته مهم این است که در فضای بازار سرمایه دو دسته سرمایه گذار وجود دارد. یک سری سرمایه گذار بلند مدت بازار هستند که معمولا سهمی را به امید EPS "‌ای پی اس "های سالیانه‌ای که شرکت‌ها از سود خود توزیع می‌کنند یا اینکه سهم خود را سالیان سال نگهداری کنند تا از انتفاع پروژه‌های بلند مدت شرکت‌ها و کمپانی‌های داخل بازار سرمایه بهره‌مند شوند. قاعدتا این دسته از سرمایه گذاران در سال‌های گذشته در بازار حضور داشتند، اما در یکی دو سال اخیر نسبت آن‌ها به نسبت سرمایه گذاران تازه وارد کمتر بوده است. گروه دوم سرمایه گذارانی هستند که ما اصطلاحا به آن‌ها معامله گران روزانه یا نوسان‌گیر می‌گوییم. سهامدارانی که جزء فعالین بازار به شمار می‌روند یعنی در روز، هفته یا ماه یکی دو بار سهم‌های مختلف را خرید و فروش و معامله می‌کنند. در بازار سرمایه فعالین روزمره‌ای که هر روز در بازار معامله می‌کنند از محل صف سهام و تغییرات روزانه روی قیمت یک سهم سود می‌برند، لذا این دسته معمولا در نقاطی وارد سهمی می‌شوند، با سهم همراهی می‌کنند تا سهم به قیمت بالاتری برسد بعد از آن خارج می‌شوند. قاعدتا در صورتی که محدودیت‌های بازار کم یا زیاد شود معامله کنندگان روزانه نیز نسبت به رفع و اعمال محدویت‌ها اقداماتی را انجام می‌دهند. با توجه به اینکه در ماه‌های اخیر سهم‌های زیادی اصلاح شده و کاهش قیمت زیادی داشته اند، برخی سهم‌ها بعضا تا نصف قیمت و حتی یک سوم قیمت هم رسید، این سهم‌ها اگر بنیادهای خوبی برای فعالین بازار و کسانی که با تحلیل خرید و فروش می‌کنند داشته باشند جذاب هستند و به سمت و سوی این سهم می‌آیند. در روزهای اخیر شاهد افزایش خرید و فروش سهم‌ها هستیم، فعالین شاهد افزایش حجم معاملات روزانه هستند همین افراد پول‌های دپو شده در بانک یا کارگزاری‌ها را به بازار برمی گردانند و سهم‌های اینگونه را خرید و فروش می‌کنند در نقاط خیلی جذابی وارد سهم‌هایی می‌شوند که به اصطلاح قاعدتا در بازه میان مدت سود خوبی داشته باشد.

اصولا آیا حد و اندازه‌ای برای ضرر و سود در بازار سرمایه به رسمیت شناخته شده است؟
در بازار یک سری تعابیری وجود دارد که باید به درستی تعریف شود تا همه آن را به خوبی فهم کنند. نکته مهم این است که در هر حوزه اقتصادی، اجتماعی و در هر حیطه زندگی که بخواهیم وارد شویم باید برنامه داشته باشیم و برای خود یک سری اهداف تعیین کنیم، مسیرهایی که می‌خواهیم به ان اهداف برسیم را باید مشخص کنیم تا مجموعه آن استراتژی برای فعالیت در زندگی اجتماعی و اقتصادی ما شود، از این رو از سهامداران تقاضا می‌کنیم زمانی که وارد بازار سرمایه می‌شوند همیشه با استراتژی و دور نمای درست وارد بازار شوند. نگاه آن‌ها به بازار سرمایه و پولی که می‌خواهند وارد بازار کنند باید مشخص شود، اهداف آن‌ها از سود و بهره‌ای که از بازار سرمایه برای خود تبیین می‌کنند مشخص شود، پولی که وارد بازار می‌کنند تا چه مدت می‌خواهند در بازار بماند و حداقل سودی که می‌خواهند دریافت کنند چقدر است. از سوی دیگر در مقابل باید حد ریسک پذیری را تعیین کنند تا قاعدتا مشخص شود برای هر خرید و فروش حد ضرر و حد سود تعریف شده آن‌ها چقدر است. مثلا بگویند از سهمی که می‌خریم فرضا ٣٠ درصد سود در میان مدت در نظر داریم، فرضا اگر قیمت ورود ما ٧ تا ١٠ درصد کاهش پیدا کرد حد ضرر ما فعال شده و ما در نقطه زیان ۱۰ درصدی را که شناسایی کردیم بفروشیم و سراغ سهم دیگری برویم که از طریق آن سهم هم سود کنیم و هم زیان این سهم را جبران کنیم. این نگاه فقط با اموزش و فرهنگ سازی ایجاد می‌شود، ضمن اینکه فعالین بازار به سهولت نمی‌توانند این توانایی را کسب کنند لذا همیشه تاکید کردیم سهامداران و تازه واردان به بورس به مباحث دانشی و آموزشی بازار توجه کنند و از ظرفیت‌های خوب ایجاد شده در سایت‌های سازمان بورس و بسیاری از سایت‌های معتبر آموزشی اعم از ویدئوها، کلیپ‌ها و متن‌های آموزشی که در دسترس است به خوبی استفاده کنند.

بین سهامدارن و سهام بازان اصولا چه تفاوت‌هایی وجود دارد؟
کسانی که در بازار فعالیت روزانه، هفتگی ماهیانه دارند با عنوان سهام بازان یا نوسان گیران باید آموزش‌های لازم برای حضور در بورس را حتما ببینند. اما کسانی که نگاه‌های بلند مدت بالای یک سال دارند این‌ها سهام دار واقعی هستند، هر چند که نمی‌توان از این موارد تعریف صفر و صدی داشت، چون در طیف بندی‌های مختلفی قرار می‌گیرند، اما معامله گران هفتگی و ماهانه کسانی هستند که سال‌های سال در بازار سرمایه حضور و بروز خیلی قوی داشتند و این‌ها هستند که گردش معاملات را صورت می‌دهند، نقدینگی بازار را افزایش می‌دهند، بنابراین باید نگاهمان را طیف بندی کنیم نه صفر و صدی. آن کسانی که نگاه بلند مدت دارند نگاهشان محترم است و حق دارند برای خود سودهایی داشته باشند و معامله کنندگان مقطعی که به گردش بازار و به جذابیت بازار سرمایه کمک می‌کنند نیز در جایگاه خود باید مورد توجه قرار بگیرند البته این دسته جدای از آن دسته هستند که بعضا تخلفاتی دارند. این نگاه، نگاهی است که با آموزش و فرهنگ سازی ایجاد می‌شود و فعالین بازار به همین راحتی نمی‌توانند این توانمندی را کسب کنند لذا همیشه به این موضوع تأکید کرده‌ایم که فعالان بازار باید به حوزه‌های دانشی و آموزشی بازار توجه کنند.