به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد به نقل از اقتصادنیوز، در بررسی شاخص قیمت کالاهای مصرفی ۴ دسته بندی شکل گرفته که تورم هر کدام از این شاخه ها در سالهای اخیر مسیری متفاوت را به ثبت رسانده است.

در این میان درسال ۹۹ در مقایسه با سالهای قبل تورم کالای بادوام به بالاترین حد خود رسیده و بیشترین گرانی را رقم زده است. این امر درنتیجه چه اتفاقی بوده و چه پیامدهایی را به همراه دراد؟

عیار دوام اقتصادی کالا چیست؟

درمحاسبه تورم شاخص کل کالاهای مصرفی را می توان به دو بخش کالا و خدمات تقسیم بندی کرد که گروه کالاها نیز مشتمل بر سه شاخه هستند: کالاهای بادوام، بی دوام و کم دوام.

براساس استانداردهای تعریف شده، کالاهایی که برای مصارف واسطه ای هستند بی داوم  و همه کالاها برای تشکیل سرمایه ثابت ناخالص، بادوام است. براساس این تعریف، تفاوت بین کالاهای بادوام و بی‌دوام براساس معیاری مانند با دوام بودن فیزیکی آنها نیست، بلکه تفاوت بر این اساس است که آیا کالاهای موردنظر را می‌توان فقط یک بار برای تولید یا مصرف استفاده کرد، یا می‌توان آن را به‌طور مکرر یا مستمر به‌کار برد.

درنهایت کالای بادوام کالایی است که می‌توان به‌طور مکرر یا به‌طور مستمر در طول دوره‌ای بیش از یک سال استفاده کرد. 

کالای بادوام تحت‌تاثیر نوسانات نرخ ارز هستند، کالاهایی نظیر لوازم‌خانگی، خودرو، تجهیزات کامپیوتر و... شامل این موارد است. 

رکورد تورم کالاهای بادوام در ایران

روند تورمی کالاهای بادوام از سال ۹۵ تا کنون نشان می دهد که گرانی کالاهای بادوام در این سالها تقریبا مستمر بوده و مدام برآن  افزوده می شده است. ابتدا در سال ۱۳۹۷ ، با افزایش ۵۲.۷ واحد درصد به ۵۵.۶ درصد رسید. در نهایت در سال ۹۸ این اتفاق منجر به ثبت رکورد بی سابقه گرانی کالاهای بادوام در ایران شد. 

گزارش مرکز آمار نشان میدهد تورم کالاهای بادوام در این سال  معادل با ۸۱.۶ درصد بوده که بالاترین تورم در میان شاخه های تورمی این سالهاست. این رقم در کارنامه تورمی خانوارهای شهری از این میزان نیز بیشتر بوده و در سطح ۸۲.۹ درصد است.

مشاهدات در سه بخش دیگر اما به شرح زیر است:

۱- تورم گروه خدمات روندی صعودی داشته اما در سطوح بسیار پایینتری نسبت به بخش های دیگر به ثبت رسیده است. 

۲- تورم کالاهای بی دوام و کم دوام در سال ۹۷ و ۹۸ مسیر صعودی را پیموده اما در سال ۹۹ دوباره کاهشی شده اند. مقایسه ها نشان می دهد رکورد گرانی این دو بخش در سال ۹۸ به ثبت رسیده است. که برای کالای بی دوام معادل با ۴۱.۹ درصد و برای کالای کم دوام برابر با ۴۸ درصد بوده است. این رقم در خانوارهای روستایی بالاتر از خانوارهای شهری رقم خورده است.

تحلیل نا همخوانی تورم کالاها

باتوجه به تعریف کالاهای بادوام خرید و فروش این کالاها غالبا متاثر از واردات و صادرات بوده و بنابراین قیمت آنها نیز تغییراتی همسو با نرخ ارز خواهد داشت. در همین راستا در سال ۹۷ افزایش تحریم ها سبب بالاتر رفتن نرخ ارز در ایران شده و این اتفاق تاثیر خودرا بر نرخ های تورمی (بصورت مستقیم و غیر مستقیم) به شکل محسوسی منتقل کرد.

در ادامه در سال ۹۹ نیز شیوع کرونا و تاثیرات اقتصادی آن از یک سو و قطعی موقت ارتباطهای تجاری از سوی دیگر سبب افزایش مجدد قیمت دسته بادوام ها در ایران شد.

به دلیل گوناگونی سبد مصرفی در خانوارهای شهری و روستایی گرانی کالاهای بادوام در شهرها بیشتر از سایر مناطق محسوس بوده است. درمقابل به همان دلیل، گرانی کالاهای بی دوام وکم دوام در مناطق روستایی بیش از شهری به ثبت رسیده است.

اما درنهایت در محاسبات تورمی سالهای اخیر مشاهده میشود تورم کالاهای بادوام با ضریب اهمیت ۵ درصدی کمترین مقدار و کالاهای بی دوام نیز با ثبت ۵۴ درصد بیشترین ضریب اهمیت را دارا بودند. بنابراین تاثیر گرانی این دسته بادوام ها بر تورم به اندازه کالاهای بی دوام نبوده است.