بازدهی بازار سهام کمتر از تورم خواهد بود! / شاخص بورس کنترل می‌شود / اوراقی که به اسم ۱۵ درصد، سود بیش از ۲۲ درصد را می‌دهد

فردین آقابزرگی مدیرعامل سبدگردان نیکان در گفت‌وگو با زهرا فعله گری خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد اظهار کرد: مقایسه بورس سال ۱۴۰۰ با سال‌های ۹۸ و ۹۹ باعث شده تا فعالان بازار سرمایه، بورس امسال را رضایت بخش ندانند. علی‌رغم چند ماه ابتدایی ۱۴۰۰ که تنها ۱۰ درصد بازدهی داشتیم اما در این بین شرکت‌هایی در گروه پتروشیمی وجود داشتند که از ابتدای سال تاکنون بالغ بر ۸۰ درصد بازدهی را به ثبت رساندند و در مقابل برخی از شرکت‌ها و صنایعی نیز در همین بازه زمانی، بالغ بر ۵۰ تا ۶۰ درصد اصلاح منفی داشتتد. بنابراین صرف اندازه گیری شاخص کل بورس به عنوان مبنای موفقیت آمیز بودن یا پربازده بودن بورس در سال ۱۴۰۰ پاسخگو نیست و ارزیابی‌های بسیاری همچون مقایسه مقدار بازدهی گروه‌ها وجود دارد که باعث شده سرمایه‌گذاران بازار فعلی را مناسب قلمداد نکنند.

وی با اشاره به دیگر دلایلی که به تشدید عدم رضایت سرمایه گذاران دامن زده است، بیان کرد: تصورها و تجربه‌هایی که سهامداران تازه وارد از بورس سال ۹۹ به دست آوردند، باعث بدبینی آنها شده است. همچنین می‌توان به صراحت گفت که شاخص به نوعی مدیریت و کنترل می شود و ظرف ۷ ماه نخست سال (به طور مثال در فروردین ماه) شاخص کل بورس ۱۶ درصد بازدهی منفی داشت و در اردیبهشت ماه این رقم به ۶ درصد منفی تبدیل شد و تا پایان مرداد ماه به ۱۵ درصد مثبت رسید اما در شهریور ماه بازدهی منفی داشته و برآیند تمام این فراز و نشیب‌ها به ۱۰ درصد رسیده است.

مدیرعامل سبدگردان نیکان اضافه کرد: در حقیقت کنترل به خصوصی توسط بازار سازان و بازارگردانان انجام می شود تا از تلاطم بازار سهام کاسته شود و به نوعی برای جلوگیری از تشدید نارضایتی‌ها دست به چنین اقداماتی می‌زنند.

آقابزرگی تشریح کرد: یکی دیگر از عوامل اساسی به بنیاد شرکت‌ها بر می‌گردد؛ چراکه با وجود شرایط خوب بنیادی شرکت‌ها، رشد نرخ ارز، وضعیت تورمی و اثرگذاری آن بر افزایش نرخ فروش محصولات و غیره بازهم شاهد عملکرد مناسبی در سهام شرکت‌ها نیستیم. برخی از گروه‌ها با افزایش نرخ فروش محصولات رو به رو بودند و قیمت کالاهای قابل فروش آنها نسبت به سال گذشته رشد قابل توجهی را داشته است در نتیجه حاشیه سود و سود عملیاتی این شرکت‌ها افزایش پیدا کرده اما این افزایش لزوما به معنای رشد قیمت سهام تلقی نمی‌شود.

وی ابراز کرد: گمان می‌کنم عدم تاثیرگذاری شرایط خوب بنیادی و دیگر متغیرهای اقتصادی به علت رشد بیش از اندازه قیمت‌ها در سال ۹۹ بوده و اکنون خواسته فعالان بازار سرمایه تامین نمی شود و با اینکه شرکت‌ها عملکرد درخشان و مناسب‌تری نسبت به دوره پیشین خود ارائه دادند، اکنون نه تنها سهام آنها افزایش قیمت نداشته بلکه با کاهش نیز روبه‌رو شدند.

این فرد آگاه ضمن اشاره به قیمت‌های جهانی و پیش‌بینی اثرگذاری آنها، مطرح کرد: رشد قابل توجهی در قیمت کامودیتی‌ها و نرخ بین المللی گاز را شاهد بودیم اما در کنار این رشدها، تهدیدی در خصوص بحران گاز و قطعی آن وجود دارد که این موضوع همانند قطعی برق که طی چهارماه توانست تاثیر منفی بر برخی از صنایع بگذارد، بحران و قطعی گاز نیز می‌تواند تاثیر مخربی را بر صنایعی همچون پتروشیمی‌ها و فولادی‌ها بگذارد و همین موضوع نیز به خودی خود می‌تواند منجر به خروج نقدینگی از بازار سرمایه شود. در حال حاضر نیز بیشتر فعالان بازار ترجیح می‌دهند فعالیت و حرکتشان به صورت آهسته و یا راکد ادامه یابد.

آقابزرگی در بیان دیگر عوامل اثرگذار در خروج پول و تبعات منفی آن، مطرح کرد: فروش حجم وسیعی از اوراق دولتی در بازار ثانویه باعث خروج پول از بازار سرمایه می‌شود و این موضوع عطش معامله سهام برای حقوقی‌هایی که خریدار این اوراق هستند را می‌کاهد. به طور حتم وجود چنین دست‌اندازهایی باعث می‌شود تا نقدینگی و منابع موجود در بازار در عوض اینکه صَرف معاملات در همان بستر بازار سهام شود، به سوی اوراق سوق پیدا می کند و در نهایت با کاهش نقدینگی رو به رو می‌شویم.

مدیرعامل سبدگردان نیکان درخصوص دیگر چالش‌هایی که اوراق برای بازار سرمایه به وجود می‌آورد، بیان کرد: آنچه که در خصوص آسیب اوراق محسوس بوده، نرخی است که اکنون به نام ۱۵ الی ۱۶ درصدی در حال معامله است اما سود همین اوراق با اعمال نرخ ترجیحی و غیره به بیش از ۲۲ درصد می‌رسد. بنابراین جذابیت خرید این اوراق در نرخی که بیش از مقدارهای متعارف سوددهی بانک و بازار سرمایه است.

وی معتقد است؛ با کنارهم قرار دادن این فاکتورها خواهیم دریافت که رقم خوردن فضای کلی و حالت فعلی بازار سرمایه دور از منطق نیست و اینکه طی این مدت رشد محسوس را تجربه نکردیم، امری طبیعی به نظر می‌رسد. علاوه بر موضوعات مذکور، برخی از صنایع نیز حتی بازدهی منفی داشتند و اصلاح قیمت را پشت سر گذاشتند. در حال حاضر نقدینگی در مقایسه با سال ۹۹ بسیار کاهش یافته و به اصطلاح پول از بازار خارج شده است. به بیان دیگر خروج پول حقیقی طی یک سال گذشته به حدود ۷۲ همت (هزار میلیارد تومان) می‌رسد.

آقابزرگی در خاتمه این گفت‌وگو گفت: با این اوصاف به هیچ وجه بازدهی همانند سال گذشته برای بازار سرمایه متصور نیستم و گمان می‌کنم بازار مطابق عملکرد ۸ ماه اخیر خود و به همان شکل که تاکنون حدود ۱۰ درصد بازدهی را به ثبت رسانده، به مسیر خود ادامه می‌دهد و به نظر می‌رسد اگر اتفاق خاصی درمورد نرخ ارز، بهره و یا شوک‌های سیاسی و تصمیمات برجامی رخ ندهند و شاهد اثرگذاری مستقیم آنها نباشیم، تا پایان سال یک رشد ملایم و شاید کمتر از نرخ تورم (به دلیل کنترل‌هایی که بر شاخص کل بورس اعمال می‌شود) داشته باشیم.