گروه بانک و بیمه پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، رشد نقدینگی و گذر کردن از مرز ۴۵۰۰ هزار میلیارد تومان موضوعی است که کارشناسان اقتصادی معتقدند دولت، مجلس و حاکمیت آنچنان که باید و شاید هنوز به خطرات این موضوع و پیامدهای منفی آن در اقتصاد کشور واقف نشده اند. مدیر عامل اسبق بانک صادرات و کارشناس بانکی در گفت وگو با رادار اصلی ترین دلایل رشد نقدینگی و نقش دولت و مجلس را در این موضوع شرح داده است.
سید بهاالدین حسینی هاشمی مدیر عامل اسبق بانک صادرات وکارشناس بانکی در گفت و گو با رادار اقتصاد در خصوص رشد نقدینگی و مقصران اصلی رشد نقدینگی گفت: برخی تلاش می کنند تا یک تنه مقصر رشد نقدینگی را به گردن بانکها و نظام بانکی کشور یا بانک مرکزی بیاندازند. کسانی که در دولت یا مسوولین چنین ادعایی دارند قطعا اقتصاد را نمی شناسند و با وظایف و ماموریت های نظام بانکی آشنا نیستند.
وی در این باره خاطر نشان کرد: کار و ذات بانک ایجاد نقدینگی است. بانکها در تمام دنیا نقدینگی ایجاد می کنند. این موضوع در کشورهای توسعه یافته به دلایلی که نقش دولتها در آن بسیار برجسته است به رشد نقدینگی سرسام آوری که در اقتصاد ایران شاهد آن هستیم، منجر نمی شود.
مدیر عامل اسبق بانک صادرات افزود: بالا بردن پایه پولی از سوی دولت و افزایش پول پر قدرت عامل اصلی رشد نقدینگی است. به عبارت دیگر، دولت خود مواد لازم برای رشد نقدینگی را در اختیار نظام بانکی کشور قرادر می دهد؛ بعد نسبت به این موضوع گلایه می کنند و انگشت اتهام خود را به سمت نظام بانکی نشانه می روند.
سید بهاالدین حسینی هاشمی درخصوص روند افزایش معمول نقدینگی در تمامی بانکهای دنیا گفت: وقتی سپرده ای به بانک برده می شود، بعد از قبول سپرده، بانک بین ۱۰تا ۱۵ درصد ازآن را کم می کند و بقیه را به صورت وام به متقاضی مورد نظر پرداخت می کند. این وام در چرخه بعدی به بانک دیگری سپرده می شود. بانک دوم نیز ۱۰ تا ۱۵ درصد را کم و به صورت وام به شخص دیگری اعطا می کند. این فرآیند خلق نقدینگی یا قدرت فزاینده پولی است که جزیی از کارکرد و طبیعت نظام بانکی به شمار می رود و نمی توان مانع این فرآیند در نظام بانکی شد.
وی در این باره تصریح کرد: مساله اینجاست رشد نقدینگی بالا در اقتصاد ایران به دلیل رشد پایه پولی است.هر چند ممکن است سرعت گردش پول و معاملات در رشد حجم نقدینگی موثر باشد، اما دلیل اصلی رشد نقدینگی افزایش پایه پولی است که دولتها نقش بسزایی در این رشد ایفا می کنند.
سید بهاالدین حسینی هاشمی درخصوص عوامل تاثیر گذار بر رشد پایه پولی را توضیح داد و گفت: پایه پولی از دو محل افزایش می یابد. اضافه برداشت بانک ها از بانک مرکزی و دولت از بانک مرکزی. اگر دولت و نظام بانکی کشور از بانک مرکزی اضافه برداشتی نداشته باشند، شک نکنید هیچگاه پایه پولی بیشتر از ۱۰ درصد رشد نمی کند، در حالی که اینک رشد پایه پولی ۳۰ درصد است، در چنین وضعیتی رشد ۵۰ درصدی نقدینگی غیر عادی نیست.
کارشناس و تحلیلگر مسائل اقتصادی در خصوص ابرتورم رشد نقدینگی در اقتصاد ایران گفت: یکی از ابرچالش ها ومشکلات امروز کشور، افزایش حجم نقدینگی ناشی از رشد پایه پولی است. در حالی که روسای بانک مرکزی همواره شعار کنترل پایه پولی را سر داده اند و زمان روی کار آمدن و تایید شدن، تاکید داشته اند مانع استقراض دولت از بانک مرکزی می شوند و به دولت اجازه چاپ پول نمی دهند، این موارد نه تنها محقق نشده، بلکه تکالیف مجلس و دولت به صور مختلف به نظام بانکی کشور که منجر به ورود رهبر معظم انقلاب به این موضوع شد، نیز منجر به کسری نقدینگی بانکها شده است. بانکهایی که با کسری منابع رو به رو می شوند، در نهایت مجبور به اضافه برداشت از بانک مرکزی می شوند و این یعنی رشد پایه پولی و افزایش نقدینگی، لذا نقش دولت وسیاسیون در این موضوع نباید دست کم گرفته شود.
کارشناس بانکی در خصوص چرایی چشم پوشی بانک مرکزی از اضافه برداشت بانکها گفت: بانک مرکزی ناچار به کوتاه آمدن در برابر بانکهای است که اضافه برداشت دارند. بانک هایی که به دلیل تحمیل تکالیف مجلس ودولت منابع مالی خود را از دست داده، چاره ای به غیر از اضافه برداشت از بانک مرکزی و بانک مرکزی نیز چاره ای به غیر از چشم پوشی ازاین موضوع ندارد.
وی در ادامه خاطر نشان کرد: با این تعاریف، دولت و مجلس مسوول افزایش پایه پولی است. پول های جدیدی از طریق بانک مرکزی وارد نظام بانکی کشور می شود که نقدینگی را افزایش می دهد. متاسفانه برخی از مسوولین از درک این موضوع ناتوان هستند.
سید بهاالدین حسینی هاشمی در پاسخ به این سوال که سوداگری بانکها و خلق پول دراین موضوع چقدر به افزایش نقدینگی دامن زده، گفت: متاسفانه بخشی از سوداگری نظام بانکی کشور درست است، لذا نمی توان این موضوع را رد کرد. به هر حال گزارش هایی مبنی بر خرید دارایی توسط بانکها با سپرده های مردم منتشر شده که نشان می دهد بانکها برای پرداخت سود سپرده ها، خلق پول یا از بانک مرکزی اضافه برداشت دارند.
وی در این زمینه توضیح داد: اما این موضوع به اندازه ای نیست که آنچنان عامل رشد نقدینگی یا در افزایش سطح عمومی قیمت ها وافزایش مشکلات اقتصادی چندان تاثیر گذار باشد. این موضوع شاید ۵ درصد تاثیر گذار باشد، در حالی که ۹۵ درصد رشد نقدینگی به دلیل افزایش پایه پولی است. مثل استخری که آب زیادی وارد آن شود، قطعا سرریز می شود. در حالی که اگر ورودی آب کم شود، سرریزی نخواهیم داشت. رشد نقدینگی اینچنین است. وقتی دولت برای حمایت از شرکت های خود یا مسائل اجتماعی و اقتصادی نظام بانکی را مجبور به چاپ پول بدون پشتوانه می کند. هنگامی که دولت بدهی های خود را با نظام بانکی تسویه نمی کند و برای کسری های خود پول چاپ می کند، به شدت افزایش پایه پولی را رشد می دهد. این موارد در کنار سایر تکالیفی که به بانکها می شود و اضافه برداشتهای بانکها از بانک مرکزی، به سیلابی تبدیل می شود که نقدینگی آن کل اقتصاد را با خود می برد.
سید بهاالدین حسینی هاشمی در پایان گفت و گو با ارائه یک راهکار برای کاهش و جلوگیری از رشد نقدینگی گفت: اگر بانک مرکزی مایل است مانع افزایش رشد نقدینگی شود می تواند نرخ سپرده قانونی ده درصدی را بیست درصد کند، در این صورت تولید حجم نقدینگی نصف می شود، اما چرا بانک مرکزی چنین کاری نمی کند را باید از روسای این بانک پرسید. در حالی که راهکارهایی برای جلوگیری از رشد نقدینگی وجود دارد اما مسوولین به دنبال پیدا کردن مقصرانی هستند تا ناکارآمدی مدیریت خود و وعده های انتخاباتی را به شکلی لاپوشانی کنند.
نظر شما