بعد از ورود شاخص بورس به مدار نزول، تغییر موقت دامنه نوسان به عنوان راهی برای کاهش نوسانات ایجاد شده در بازار سهام در دستور کار مسوولان سازمان بورس قرار گرفت.بر این اساس، از چند ماه گذشته و به دنبال تصمیمات مختلف اتخاذ شده برای بهبود روند معاملات بورس، زمزمه‌هایی از تغییر دامنه نوسان مطرح و اعلام شد که سازمان بورس در حال انجام برخی برنامه ریزی‌ها برای اعمال تغیبرات در دامنه نوسان است.
حسن فرج زاده دهکردی خبره بازارهای مالی وعضو هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار در گفت‌وگو با زهرا فعله گری خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد اظهار کرد: موضوع افزایش دامنه نوسان به صورت تخصصی به حوزه معاونت نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس برمی‌گردد و نکات مربوط به این امر در معاونت مذکور و همچنین مرکز پژوهش و مطالعات در حال بررسی است.
فرج زاده دهکری بیان کرد: کلیت طرح افزایش دامنه نوسان در هیات مدیره سازمان بورس مطرح و نظراتی در قالب کمیته مشورتی که دادگاه فنی محسوب می‌شود نیز دریافت شده؛ همچنین در خصوص اجرای این امر نظرات بورس‌ها (بازارهای زیرمجموعه) نیز مورد بررسی قرار گرفته و طی یک اجماع موافقتی مبنی بر اینکه دامنه نوسان به خودی خود می تواند عاملی در چسبندگی قیمت باشد، حاصل شده است.
وی اضافه کرد: به بیان دیگر کلیت افزایش دامنه نوسان مورد تایید بوده چراکه این بستر می تواند باعث شود سهامداران در شرایط هیجانی رفتارهایی همچون به صف خرید و یا فروش نشستن روی بیاورند و علاقه‌مند باشند که اوردرهای خود را در کف و یا سقف قیمتی لحاظ کنند. بنابراین محدودیت دامنه نوسان پدیده مثبت و کمک کننده‌ای در معاملات به حساب نمی‌آید اما ساختار بازار سرمایه کشورمان ایجاب می‌کرد که تاکنون این بستر وجود داشته باشد.
فرج زاده دهکردی افزود: البته لازم به ذکر است که این موضوع به یکبارگی قابل برطرف کردن نیست و به همین علت سیاست مرحله ای عملیاتی سازی آن در پیش گرفته شده و باید به صورت تدریجی نسبت به افزایش دامنه نوسان اقدام کنیم. اگر زیرساخت‌های فنی لازم را در آینده فراهم کنیم می‌توانیم مدل‌های پیشرفته‌تری در بحث کنترل بازار و جلوگیری از هیجانات (بدون وجود دامنه نوسان ایستا) استفاده کنیم.
عضو هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار ابراز کرد: مسائل فنی سبب شده تاکنون تصمیمی برای زمان بندی اجرای این طرح اخد نشود و پس از جمع‌بندی‌های لازم شاهد عملیاتی‌سازی آن خواهیم بود.
وی تصریح کرد: وجود دامنه نوسان در کنار معایبش، مزایایی در بحث جلوگیری از رفتارهای هیجانی دارد. در حال حاضر دامنه نوسان ایستا است یعنی در هسته معاملات و تمام بازارها و سطوح روال مشخصی از نوسان معاملات در باب قیمت ها اعمال می‌شود اما نمی‌توان معایبی که آسیب زیادی به سهامداران وارد کرده را نادیده گرفت و با فراهم شدن زیرساخت‌های لازم می‌توان در آینده از مدل‌های پیشرفته‌ای همچون دامنه نوسان پویا بهره برد.
فرج زاده دهکری مطرح کرد: در بازارهای مدرن از دامنه نوسان پویا استفاده می‌شود و امکان تعدیل دامنه نوسان در سطح هر نماد وجود دارد اما اجرای موضوع نیازمند تکنولوژی بالایی بوده و باید زیرساخت‌های سامانه‌های فناوری اطلاعات در این گستره ارتقاء پیدا کند. این امکان در سامانه بومی اطلاعات مهیا شده و امیدواریم در آینده بتوانیم ایرادات دامنه نوسان را به طور کلی برطرف کنیم.
عضو هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار معتقد است؛ دامنه نوسان محدود به منفی الی مثبت ۵ جذابیت معاملات را از بین برده و ایرادات زیادی به ساختار بازار سرمایه وارد کرده است؛ از این رو به دنبال افزایش پله‌ای و مرحله‌ای آن هستیم تا بتوانیم در گام‌های بعدی امکان استفاده از سامانه پویا را داشته باشیم و از مزایای برخوردار شویم.
وی درمورد این پرسش خبرنگار مبنی بر اینکه آیا ایجاد بستر پویا برای از بین بردن هیجانات و کنترل بازار کفایت می‌کند و یا اینکه اقدامات دیگری نیز باید در دستورکار قرار بگیرد؟ گفت: به طور حتم نمی‌توان یک موضوع به تنها پیش برد و در خصوص افزایش دامنه نوسان باید بازارگردان‌ها در باب ماموریت‌هایی که برای آنها تعریف شده، تقویت بشوند.
فرج زاده دهکردی بیان کرد: در کنار محدود بودن دامنه نوسان، بحث نقدشوندگی نیز حائز اهمیت است اما باید به این نکته توجه داشت در صورتی که بازار با یک رفتار هیجانی رو به رو می‌شود و سهام از ارزندگی خوبی برخوردارند باید حمایت‌های لازم شکل بگیرد و در این موقعیت بازارگردان‌ها نقش مهمی در کنترل بازار و جلوگیری از اقدامات نادرست سهامداران را بر دوش دارند. خوشبختانه در سال های گذشته توسعه خوبی در این زمینه به وجود آمده و در کنار بازارگردان‌ها مبحث بازارسازها هم در کنترل بازار اضافه شده است.
عضو هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار تشریح کرد: در حال حاضر اکثر نمادهای بورسی دارای بازارگردان هستند و حتی این فاکتور جزء لزومات پذیرش نمادها تلقی می‌شود. در مجموع به نظر می‌رسد که زیرساخت‌ها و بستر مناسب مهیا شده و قرار بر تقویت بازارگردانی‌ها و نهادهای آنهاست.
وی ادامه داد: در کنار افزایش دامنه نوسان، ماموریت و جایگاه حمایت‌گرایانه بازارگردان‌ها در نظر گرفته شده است و قطعا چنین سازوکاری پیش نیاز اجرای اینگونه طرح‌هاست و باید سهامداران از حمایت‌های آنها اطمینان داشته باشند. به نظر می رسد به منظور افزایش دامنه نوسان و در شرایط فعلی این امر رقم خورده و با افزایش آن به شکل تدریجی، موضوع تقویت بازارگردان‌ها نیز پیش برده خواهد شد.
فرج زاده دهکردی درپاسخ اینکه آیا اهتمام کافی بر عملکرد بازارگردان‌ها وجود دارد؟ گفت: بله. بازارگردان تمامی نمادها فعال هستند و نظارت بسیار جدی بر عملکرد آنها وجود دارد.
وی همچنین در واکنش به اینکه آیا حداقل مقدار خرید روزانه الزامی بازارگردان‌ها به درستی ثبت و اجرا می‌شود؟ بیان کرد: علاوه بر کنترل حداقل خرید روزانه، تمام ریزفاکتورهایی که باید در بحث بازارگردانی رعایت بشود نیز کنترل می‌شود. البته باید گفت که هیچ لزومی مبنی بر خرید و فروش به اندازه تعهدات روزانه نیست و یا اینکه مجموع خرید یا فروش آنها به مقدار تعیین شده، برسد. آنچه در این مسئله اهمیت دارد این است که سفارش‌های آنها در چارچوب مقرر در سامانه درج بشود و این اطمینان حاصل شود که سهم نقدشوندگی کامل را دارد.
عضو هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار تصریح کرد: اگر یک سهم به خودی خود نقدشوندگی کافی دارد، ضرورتی بر ورود بازارگردان ها نیست اما حتما باید اوردرها را در بازه‌های مشخص و در فواصل زمانی در سامانه ثبت بشود که این موضوع نیز به طور روزانه توسط حوزه نظارتی رصد می‌شود.
فرج زاده دهکری مطرح کرد: در صورتی که نمادهای معاملاتی با صف خرید و یا فروش مواجه شدند، بازارگردان باید به اندازه تعهد الزامی خرید و یا فروش داشته باشد و در غیر این صورت ضرورتی بر معامله آنها نیست.
وی تشریح کرد: تقویت بازارگردان ها به این معناست که آنها کمک کنند بازار به اندازه کافی عمق داشته باشد و سازمان بورس نیز جدیت کافی برای تقویت آنها دارد. باید مقررات لازم و متناسب با سازوکار جدید معاملات برای بازارگردان‌ها تعبیه شود.
عضو هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: برای عملیاتی سازی افزایش دامنه نوسان فاکتورهای مهم و بسیاری وجود دارد که با یکدیگر مرتبط هستند و زمانی که در این خصوص صحبت می‌کنیم، عملکرد بازارگردان‌ها نیز به این مسئله گره می‌خورد و باید پیش زمینه لازم و قوی را داشته باشند؛ در سال‌های گذشته نیز توجه کافی به این بخش وجود داشته است.
وی در تکمیل سخنان خود بیان کرد: از طرفی تمام پیش‌زمینه‌ها به بحث بازارگردانی ختم نمی‌شود و موضوعات مهم دیگری همچون حجم مبنا نیز مطرح است و اجرای طرح افزایش دامنه نوسان باید حجم مبنا نیز متناسب با آن تعدیل شود، به نحوی که نرخی که به عنوان قیمت پایانی تابلو در نطر گرفته می‌شود و در روز بعد مبنایی برای انجام معاملات می‌شود باید قیمت منصفانه‌ای از معاملات روزانه استخراج شود و معیار روزانه و پیش‌گشایش قرار بگیرد.
فرج زاده دهکردی گفت: تمامی موارد یادشده اجزاء و زیرفاکتورهای مرتبط با یکدیگر هستند که به صورت مستقل نمی‌توان به آنها نگریست و تصمیم گیری کرد؛ افزایش دامنه نوسان نیازمند پیش‌نیازهایی بوده که برخی از آنها اشاره کردیم و تیم فنی متولی آن پس از اطمینان از تمامی عوامل موثر زمان عملیاتی سازی را اعلام و تغییرات را اعمال خواهند کرد.
نظر شما