بخش قابل توجهی از فقر مردم بخاطر افزایش نرخ ارز است/سیل ناکارآمدی ها و توزیع رانت مشکلات زیادی ایجاد کرده/برخی بانکهای خصوصی مسبب وضعیت فعلی هستند

گروه اقتصاد کلان پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد آلبرت بغزیان اقتصاددان و استاد دانشگاه در گفت و گو با رادار اقتصاد با اشاره به چرایی مشهود شدن آثار فقر در زندگی و معیشت مردم ایران بخصوص از دهه ۹۰ به بعد گفت: امروز مردم ایران بخصوص قشر متوسط به پایین با مشکلات عدیده اقتصادی ومعیشتی دست و پنجه نرم می کنند که مشخص ترین آنها را می توان در ناتوانی تامین مسکن، اجاره های سر به فلک کشیده در کل کشور و عدم توانایی تامین هزینه های جاری زندگی و حفظ و تامین سلامت و بهداشت خانوار عنوان کرد.

وی در این باره تصریح نمود: بخش قابل توجهی از مردم امروز توان اجاره مسکن را در شهرهای بزرگ حتی در شهرستان ها نیز از دست داده اند و هر سال نسبت به سال قبل بیشتر حاشیه نشین می شوند و یا مجبور به اجاره خانه هایی با کیفیت کمتر نسبت به واحدی هستند که سال های قبل اجاره کرده بودند.

آلبرت بغزیان گفت: اخبار مرتبط با سلامت و پزشکی نشان می دهد مردم حتی توان تامین سلامت دهان و دندان خود را ندارند بنابراین به کشیدن دندان به جای درمان آن روی آورده اند.

استاد اقتصاد یادآور شد: بخش قابل توجهی از دلیل فقیرتر شدن مردم ایران به افزایش نرخ ارز و نوسانات ارزی است که این موضوع هم ماحصل نوسانات سیاست خارجی ماست و تورمی که از این ناحیه بر اقتصاد ایران تحمیل شده چرا که هزینه تجارت و بازرگانی به دلیل تحریم ها افزایش یافته و نفت با نرخ کمتری به فروش می رسد لذا درآمدهای دولت کفاف هزینه هایش را نمی دهد.

وی در این باره بیان داشت: به دلایل بیان شده دولتها از دهه ۹۰ تا کنون با کسری بودجه قابل توجهی رو به رو شدند بنابراین به روش های تامین بودجه اعم از استقراض از بانک مرکزی یا نظام بانکی رو آورده اند که تورم زاست.

آلبرت بغزیان یادآور شد: دولتها تلاشی برای کوچک سازی بدنه خود نکرده اند بلکه هر سال نسبت به سال قبل فربه تر شده اند بنابراین در حالی که درآمد کمی داریم اما هزینه ها بالا رفته است.

وی در ادامه بحث خاطر نشان کرد: از سوی دیگر در طول سال های گذشته نهادهای نظارتی توجه خاصی به اختلاس ها و فرار سرمایه ها از کشور نداشته اند. مساله این است وقتی پول باشد اختلاس هم انجام می شود به این دلیل است که آمارهای مرتبط با اختلاس و رانت و رشوه و فساد اقتصادی همچنان درجیب مسوولین است و از ابربدهکاران هنوز نامی برده نشده است.

وی در این باره توضیح داد: وقتی نظارتی در میان نباشد سوء استفاده، رشوه و بحث اعطای وام‌های کلان به برخی مطرح می شود. پول های بی زبانی که در سکوت و بی خبری وعدم نظارت نهادهای نظاراتی تبدیل به ارز و از کشور خارج می شوند در حالی که باید صرف توسعه زیر ساخت های کشور برای رشد تولید و رشد اقتصادی شوند، در چنین شرایطی که همزمان جهش‌های ارزی به واسطه تنش های سیاسی رخ می دهد و دولت همچنان کسری بودجه دارد و پول بدون پشتوانه چاپ می شود نمی توان انتظار داشت مردم فقیر نشوند و تورم آنها را از پا درنیاورد.

وی در خصوص سایر موارد تاثیر گذار در فقیرترشدن مردم ایران نسبت به دهه های گذشته گفت: بنگاه داری بانکها با ورود بخش خصوصی به این عرصه بیشتر شد. وام هایی که باید صرف رشد تولید شود به بنگاه های بانکها داده شد و بخش خصوصی و تولید رفته رفته نحیف گشت، تمام موارد یاد شده دست به دست هم دادند تا مردم را فقیر کنند.

وی در این باره یادآور شد: در شرایطی که مردم ایران در تنگنای مالی و تورمی بیشتری قرار می گرفتند حرص، طمع و سود خواهی بیشتر و ولعی که به جان بانک‌های خصوصی وبعضا بانک‌های دولتی افتاد مسبب این وضعیت شد. با اینکه باید گفته شود تحریم ها عامل موثری در از دست رفتن رشد اقتصاد ایران است اما لازم به ذکر است که صد البته تحریم بهانه‌ای برای لاپوشانی خیلی از مسائل شد.

آلبرت بغزیان اقتصاددان در این باره یادآور شد: اگر تحریمی در میان نبود نمی تواند برای ایجاد چنین وضعیتی عذری بتراشند! بنابراین تحریم ها دلیل قانع کننده ای شد تا فقر مردم و اختلاس و منافعی که به عده کمی می رسد توجیه شود در غیر این صورت با برداشته شدن تحریم ها و ورود به عمق ماجرا متوجه فاجعه ای می شویم که بر سر اقتصاد ایران آمده است.

وی معتقد است: سیل ناکارآمدی ها و توزیع رانت در اقتصاد ایران متاسفانه بسیاری از پایه هایی که می توانست اقتصاد ما را تکان دهد از بین برد و نابود کرده است. با اینکه بسیار گفته شد درحال دور زدن تحریم ها و خنثی سازی اثر تحریم ها هستیم اما این بهانه ها زمینه ساز ایجاد انحصارات و سوء استفاده‌ها و فساد مالی و اختلاس‌هایی شد که هر کدام در جای خود باید مورد بحث و بررسی قرار بگیرد.

وی در ادامه گفت و گو خاطر نشان کرد: با اینکه بین منتقدان درباره این موضوع که فساد اقتصادی در ایران سیستمی است یا خیر اختلاف نظر وجود دارد اما تا زمانی که تحریم‌ها برطرف نشود اتفاق خاصی در اقتصاد ایران نمی‌افتد و بهبودی حاصل نمی شود. در صورت رفع تحریم ها و عادی شدن مراودات خارجی و عضویت در fatf گرد و خاک ها فرو می نشیند و دیگر نمی توان تحریم را عامل فقیرتر شدن مردم ایران عنوان کرد، آن زمان مشخص می شود کدام سیاست های غلط و در کجا اشتباه کار شده که زمینه ساز افزایش فقر مردم شده است.

وی در این باره گفت: به عده ای کاسبان تحریم گفته می شود چرا که به حق آنها در سایه تحریم‌ها و قطع ارتباط با کشورها و نهادهای بین‌المللی زمینه های خوبی برای فساد اقتصادی و دریافت رانت باز کرده اند و تحریم ها بهانه خوبی برای پوشاندن کاستی‌ها شده است.