چه کنیم صنعت لوازم خانگی به سرنوشت صنعت خودرو دچار نشود؟ /انحصار سم صنعت لوازم خانگی است/ قیمت لوازم خانگی داخلی بسیار غیر منطقی است/تولید کننده ما قطعات را از چین وارد و مونتاژ می کند

گروه صنعت و بازرگانی پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، ممنوعیت واردات لوازم خانگی در پی نامه ای که تولید کنندگان این بخش به رهبر معظم انقلاب نوشته بودند موضوع جدیدی است که در وهله اول حمایت از صنعت نوپای لوازم خانگی ایران را نشان می دهد. علی رغم اهمیت موضوع حمایت از رشد و پیشرفت صنعت لوازم خانگی کشور، کارشناسان نگران ایجاد انحصار و گرفتار شدن به سرنوشت صنعت خودروسازی با تولیدات بی کیفیت برای صنعت لوازم خانگی هستند. کارشناس اقتصادی برای حل این معضل به چند راهکار اشاره کرده و آن را با رادار اقتصاد مطرح کرده است

عطا بهرامی اقتصاد دان و استاد دانشگاه در خصوص ابلاغیه رهبر معظم انقلاب مبنی بر ممنوعیت واردات لوازم خانگی  کره ای به کشور گفت: در ابلاغیه مقام معظم رهبری اقتصاد به عنوان یک امر در خلأ بررسی نشده، یعنی عملا بازار کشور فرصتی برای رشد اقتصای معرفی شده است. در واقع پیام این ابلاغیه این است که نباید بازار کشور را در اختیار کالاهایی بگذاریم یا به کشورهایی واگذار کنیم که یا متحد ایران نیستند یا  سیاست های خصمانه ای علیه ایران به کار می گیرند یا دنباله رو و مجری سیاست های آمریکا علیه ایران هستند مثل کره جنوبی که در بحث تحریم ها و فشار بر ایران کاملا از آمریکا تبعیت کرد و نشان داد کشور قابل اعتمادی نیست.

وی در این باره افزود: لذا رهبر معظم انقلاب در پیام خود به این موضوع اشاره دارند که برای رفع نیاز کشور نباید با این کشورها مراوده داشته باشیم. ضمن اینکه اگر قرار است واردات داشته باشیم بهتر است با کشورهای همسو مراوده تجاری داشته باشیم نه اینکه بازار خود را در اختیار لوازم خانگی کشوری مثل کره بگذاریم که  در سه چهار سال اخیر رفتارهای غیر معمول با حق و حقوق ایران و دلارهای بلوکه شده ما در کشور خود داشته است.

عطا بهرامی اقتصاد دان در خصوص اینکه قاچاق لوازم خانگی به کشور می تواند این ابلاغیه را تحت تاثیرات منفی قرار دهد گفت: واقعیت این است که قاچاق از آنجا اتفاق می افتد که در درجه اول مزیت های غیر منطقی برای قاچاق کالا به داخل کشور وجود داشته باشد. یعنی قاچاق در یک کشور ناشی از یک مدل تعریف قیمتی اشتباه صورت می گیرد که باعث می شود کالاها به خارج از کشور قاچاق شوند. در کشور زمانی که بحث خروج کالا  اتفاق می افتد، موضوع حامل های انرژی بیشتر مطرح می شود چون سوخت در ایران با قیمت بی منطقی فروخته می شود. مثلا  بنزین در ایران حدود ۱۱ سنت فروخته می شود در حالی که آن سوی مرزها ۱۰۰ سنت است، یعنی ده برابر قیمت ایران. این موضوع به شدت انگیزه قاچاق را بالا می برد.

وی در این باره گفت: طبیعتا برای کنترل قاچاق در وهله اول  باید مزیت قیمتی از بین برود. در گام دوم تعرفه ای که وضع می شود به گونه ای نباشد که قاچاق به هر قیمتی را به صرفه کند. به همین دلیل کشورها با هم روی یک تعرفه مشخص توافق می کنند. مثلا تعرفه را در حد ۱۰ تا ۲۰ درصد یک حد معقولی نگه می دارند. اگر می خواهیم کالایی به شکل قانونی وارد کشور شود با ده میلیون تومان قیمت، اگر تعرفه ۵۰۰ درصدی بر این کالا وضع شود، قیمت این کالا به ۵۰ میلیون تومان افزایش می یابد آن زمان برای قاچاقچی می صرفد ۱۰ میلیون دیگر هزینه کند، با استفاده از مسیرهای غیر قانونی و دادن رشوه، ۳۰ میلیون سود کسب کند و کالا را به داخل کشور قاچاق کند. این موضوع به شدت میل به قاچاق را به کشور افزایش می دهد. بنابراین بهتر است نظام تعرفه گذاری به گونه ای تعریف شود که عملا قاچاق و واردات کالا خارج از مبادی قانونی به صرفه نباشد، یعنی وارد کننده مجبور شود از مجراهای قانونی کار کند و در مجراهای قانونی هم به اندازه کافی تعرفه موثر باشد که رقابت را از حریف بگیرد و فرصت را برای کالای ایرانی بدهد. 

کارشناس مسائل اقتصادی دراین موضوع گفت: پس اگر دو مکانیزم اول اینکه قیمت ها غیر منطقی نباشد و نظام تعرفه گذاری معقول باشد عملا قاچاق اتقاق نمی افتد. بخشی از کالاها که عملا از این سیستم ها فرار می کنند با سیستم های رهگیری که کالا را از مبدأ تا مقصد رهگیری می کنند قابل رصد هستند. البته این رهگیری صد در صد قابل اعتماد نیست، چون احتمال خطای زیاد در آن بسیار است، اما لازم است که سیستم رهگیری کالا در کشور داشته باشیم چرا که در همه کشورها این سیستم اجرا می شود هر چند می توان گفت الزاما منجر به صفر شدن قاچاق نشده، اما به شدت قاچاق را کاهش داده است.

وی در پاسخ به این سوال که برای عدم ابتلای سرنوشت صنعت لوازم خانگی به سرنوشت صنعت خودروسازی کشور چه کنیم گفت: اینکه سرنوشت تولیدات لوازم خانگی داخلی به سرنوشت‌ صنعت خودروسازی داخلی منتهی نشود موضوع و گلوگاه مهمی است که اتفاقا پیش بینی هم شده است. مقام معظم رهبری در برنامه ششم مرقوم فرمودند، یعنی  دستور برنامه ششم که با امضای رهبری ابلاغ شده، در این سند ذکر و قید شده که عملا ممنوعیت غیر تعرفه ای نباید اتفاق بیفتد. مثلا دولت نمی تواند بگوید خودرو وارد نشود، این خلاف قانون برنامه است، بلکه می تواند برای واردات تعرفه گذاری کند. برای تولید کالاهای داخلی با تعرفه گذاری مزیت ایجاد کند و از کالای خارجی مزیت زدایی کند.

وی در این باره افزود: لذا برای اینکه به سرنوشت صنعت خودرو دچار نشویم دو راهکار داریم. اول اینکه بازار داخلی به هیچ وجه نباید انحصاری شود. یعنی دو تا تولید کننده داشته باشیم در نهایت نباید شک کنیم که سرنوشت صنعت لوازم خانگی هم به سرنوشت صنعت خودرو دچار می شود. از این جهت بازار باید حتما رقابتی باشد. همچنین درهای کشور را به روی لوازم خانگی برند دنیا نباید ببندیم. یعنی فناوری بالای دنیا حتما باید راهی به داخل کشور داشته باشد. در لوازم خانگی ۹۵درصد ایرانی باشد، اما حتما ۵ درصد باید بوش آلمان، زیمنس و هیتاچی  ژاپن و برندهای تاپ را وارد کشور کنیم نه اینکه برندهایی مثل ال جی و سامسونگ را وارد کنیم. اگر این شیوه دنبال شود به احتمال زیاد دچار خمیدگی و رکودی که در صنعت خودرو شدیم نمی شویم و این موضوع به  صنعت لوازم خانگی تسری نمی یابد.

وی در این باره خاطر نشان کرد: ببینید مثلا در داخل خودمان را فریب دهیم که سی شرکت تولید کننده لوازم خانگی داریم و واردات را هم مطلقا صفر کنیم، شک نداشته باشیم این شرکت ها در یک پروسه ده ساله در هم ادغام می شوند، به پنج تولید کننده لوازم خانگی تبدیل می شوند و با هم کارتل تشکیل می دهند، مثل وضعیت کنونی صنعت لوازم خانگی که هفتاد درصد محصولات آنها به دلیل قیمت های بالا دپو می شود.

عطا بهرامی با انتقاد از قیمت های بسیار بالای لوازم خانگی داخلی گفت: قیمت لوازم خانگی داخلی بسیار غیر منطقی است با یک گزارش و آمار ساده از صنعت لوازم خانگی آلمان می توان این موضوع را ثابت کرد. قیمت ماشین ظرفشویی بوش آلمان از ۹ میلیون شروع می شود اما قیمت برندهای ایرانی از ۱۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان. خیلی بی معنی است که کالای تولید داخلی از برند آلمانی گران تر به فروش برسد. خود برند بوش ۴۰ درصد ارزش دارد. هزینه حامل های انرژی گران آنها، حقوق بالای کارگران و.. قابل قیاس با ایران‌ نیست. نرخ حامل های انرژی در ایران رایگان است و کارگر هم تقریبا یک هفتم حتی کمتر ازیک هفتم دستمزد کارگر آلمانی حقوق می گیرد، لذا  قیمت لوازم خانگی ایرانی منطقی نیست، چون انحصار ایجاد شده متاسفانه این کار را می کنند و اتفاقا صنایع تولید کننده لوازم خانگی با این روند اعتماد زدایی می کنند و به خود ضرر می زنند. 

وی در این باره توضیح داد: در حال حاضر هم بعضی شرکت های تولید لوازم خانگی داخلی به جای رقابتی کردن قیمت ها به مشتریان خود وام بانکی می دهند! اما از سود غیر منطقی به نفع سود منصفانه عقب نشینی نمی کنند و برای خرید کالای خود به مردم وام بانکی پیشنهاد می کنند که این راهکار خوبی نیست.

کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه انحصار سم صنعت لوازم خانگی داخلی است گفت: در نهایت نباید مطلقا انحصار باشد درهای داخل راهم به بهانه اینکه ۳۰ تولید کننده داریم و  این خود رقابت ایجاد می کند نباید ببندیم چرا  که  راهکار کارشناسی شده ای نیست. تولید کننده ما قطعات را از چین وارد و مونتاژ می کنند. بخش کوچکی از تولیدات داخلی است. اما لازم است فناوری تاپ دنیا وارد کشور شود تا عملا لوازم خانگی داخلی هم روی سقف جهانی تعریف شود و رشد کند. اگر این دو اتفاق محقق شود مطمئنا به سرنوشت خودروسازی دچار نمی شویم و  بازار را هم از دست نمی دهیم