برجامی شکننده چه تاثیـــری بر بـــورس دارد؟ / بــــــررسی سناریوهای احتمالی بازارهای مالی پس از برجام/کشور به شدت تشنه وجوه نقد برای سرمایه‌گذاری و واردات کالای واسطه‌ای و سرمایه‌ای است

حمید مرتضی کوشکی کارشناس بازار سرمایه و مدیر تحلیل گروه مالی اقتصاد بیدار در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد اظهار کرد: برجام یکی از دغدغه‌های اصلی این روزهای فعالان بازار سرمایه بوده و قاعدتا کیفیت و نتایج آن بسیار بر بازارهای مالی اثرگذار است. بحث اجرایی برجام و تعهد به آن مهمترین خلاء دوره‌های پیشین بود و اکنون نیز این مسئله برای سرمایه گذاران داخلی و به خصوص خارجی‌ها شبه برانگیز شده است.

کوشکی تشریح کرد: در حال حاضر نمی‌توان قضاوت و پیش‌بینی صحیحی از اثرات این موضوع داشت. باید تا منتشر شدن مفاد برجام احتمالی صبور بود و پس از روشن شدن کم‌وکیف آن بررسی کاملی از ابعاد و اثرات احتمالیش داشته باشیم اما به طور کلی کشور به شدت تشنه وجوه نقد برای سرمایه گذاری است و بخش زیادی از این تشنگی باید از سیستم خارجی تامین بشود.

وی معتقد است؛ طی این ۱۰ سال انباشت سرمایه خاصی صورت نگرفته؛ کشور  با شدت زیادی مستهلک شده و تداوم شرایط موجود ما را به نقطه شکست نزدیک خواهد کرد، بنابراین کشور نیازمند یک توافق دوجانبه‌ای بوده که در آن امنیت سرمایه گذاران از نظر ثبات سیاسی و اقتصادی تامین شود.

مدیر تحلیل گروه مالی اقتصاد بیدار اضافه کرد: سرمایه گذاران خارجی به شدت به کیفیت برجام توجه خواهند کرد و با توجه به کاندیدا شدن ترامپ در انتخابات ۲۰۲۴ تضامین و عدم خروج مجدد آمریکا بسیار مهم است. درنتیجه کیفیت برجام بر شدت و میزان سرمایه گذاری خارجی اثر بسیار زیادی دارد و در صورتی که توافق شکننده و غیر مستحکمی شکل بگیرد، نمی توانیم انتظار ورود سرمایه عظیم از سوی سرمایه گذاران خارجی به بازار ایران را داشته باشیم.

کوشکی ادامه داد: کیفیت مذاکرات و توافقات احتمالی بر کاهش هزینه مبادلات شرکت‌ها موثر خواهد بود. البته در این بین خبرهایی مبنی بر اینکه توافقات ۲ ساله و موقت باشد نیز شنیده می‌شود که در صورت صحت این موضوع، نمی توان انتظار کاهش قابل توجه هزینه مبادلات را داشت و اگر توافق ۲ساله شایعه باشد، گشایش‌های خوبی برای شرکت‌ها ایجاد می شود. ازجمله هزینه مبادلات می توان به فروش محصولات با تخفیف قابل توجه، کارمزد انتقال پول، بهای بالای خرید محصولات و غیره اشاره کرد.

وی با تاکید بر اینکه با توافقات برجامی بنیه شرکت‌ها تقویت می‌شود، گفت: فارغ از تاثیر بلندمدت و جزئیات مذاکرات هسته‌ای، برجام با هر کیفیتی می‌تواند منجر به تکمیل و نتیجه‌بخشی پروژه‌های کوتاه مدت و متوقف شده شود و فرصتی برای شرکت‌ها در خرید تجهیزات و تامین موارد اولیه آنها به وجود می‌آید.

مدیر تحلیل گروه مالی اقتصاد بیدار با اشاره به دیگر تاثیر توافقات هسته‌ای بر بازارهای مالی، بیان کرد: برجام علاوه بر ایجاد گشایش‌های اقتصادی، تاثیر زیادی بر سطح تورم‌ انتظاری دارد. البته اگر عدم اطمینانی نسبت به تداوم توافقات وجود داشته باشد اثر قابل توجهی بر سطح قیمت‌ها شاهد نخواهیم بود و در واقع به هر میزانی که تصور عموم نسبت به پایداری آن بیشتر باشد تاثیر بلند مدت‌تری بر کاهش انتظارات تورمی می‌گذارد.

وی تاکید کرد: تاثیر برجام بر کاهش نرخ ارز از جانب تعدیل انتظارات تورمی خواهد بود و در حقیقت تاثیر ساختاری چندانی در کوتاه مدت ندارد؛ از این رو اگر با برجام شکننده‌ای رو به رو شویم، انتظارات تورمی تعدیل زیادی نخواهد داشت اما با این حال دسترسی دولت به منابع نفتی پس از اجرایی شدن آن منجر به کاهش آن خواهد شد و در مقابل با افزایش منابع ارزی، مصرف ارزی کشور هم رشد معنی داری خواهد کرد. کشور تشنه واردات کالای واسطه‌ای و سرمایه‌ای است.

کوشکی گفت: بهبود وضعیت بودجه دولت با فروش بیشتر نفت صورت خواهد گرفت؛ هرچند که اکنون بودجه دولت ۳۸٪ نفتی است و اگر برجامی شکل بگیرد، این میزان تا حداقل ۴۵٪ رشد خواهد کرد. با این حال بهبود درآمدهای نفتی منجر به کاهش فشار وارده بر بازارها برای جبران کسری بودجه خواهد شد. اگر برجام بی کیفیت باشد و دولت سرمست از آن هزینه های جاری را رشد دهد، فاجعه نقدینگی گریبان کشور می‌شود.