حکیمی پور: اقتصاد ما اقتصادی اداره نمی شود بلکه فوق‌العاده سیاسی شده است!/مردم عصبانی وناراحت هستند، نمی‌دانند با گرانی و معیشت چه کنند؟

گروه اقتصاد کلان پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد،سال ۱۳۹۹ از حیث حجم کسری بودجه دولت یکی از استثنایی ترین سالهای چند دهه اخیر کشور است بطوری که ۲۵۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه دولت به معنای کسری بیش از ۵۰درصدی بودجه عمومی دولت در این سال می باشد.این مساله باعث شده تا تورم بی سابقه ای بر اقتصاد مستولی شود که به دغدغه جدی مردم تبدیل شده است.در گفتگو با دکتر حکیمی پور استاد دانشگاه و اقتصاد دان به این مساله پرداخته ایم.

امسال با کسری بودجه شدیدی رو به رو بودیم دولت برای تامین کسری به هر کاری دست زد این کسری بودجه ناشی از چیست و اصلا چرا بودجه بدون کسری این همه حائز اهمیت است؟
 یکی از مهم ترین دلایل تورم، کسری بودجه است، کسری بودجه ای که ناشی از عدم انضباط مالی دولت است. عامل مهم دیگری که اتفاقا مورد توجه مقام معظم رهبری است بحث بودجه ریزی کشور است که به هیچ وجه شفاف نیست، متأسفانه دو سوم بودجه صرف بودجه شرکت‌های دولتی و وابسته به دولت می شود و تاسف بار تر این است که مجلس همه ی این دو سوم بودجه را  تصویب می کند،در حالی که بسیار  غیر شفاف است. دو سوم بودجه رقم بسیار سنگینی است که به شرکت های زیان ده دولتی داده می شود، شرکت های زیان دهی که مدیران آنها از بیت المال حقوقهای نجومی می‌گیرند، ضمن اینکه سال به سال هم تقاضای تزریق بیشتر مالی دارند و دولت هم به آنها نه نمی گوید، بنابراین بررسی شفاف بودجه شرکت های دولتی بسیار لازم است. همچنین بودجه‌های جاری و بودجه‌های عمومی که یک سوم بودجه را شامل می شود باید مورد بررسی قرار بگیرد چرا که این بخش هم غیر شفاف است، بحث شفافیت بودجه در تمام دنیا یک اولویت مهم است بنحوی که سنت، سنت آن را حساب می کنند، مثلا اگر قرار باشد آمریکا به رژیم صهیونیستی ۳ میلیارد دلار کمک مالی کند و در بودجه می‌آید نمایندگان ساعت ها بر سر آن بحث می‌کنند در حالی که در کشور ما پرداختی های غیر شفاف در بودجه زیاد است، به اضافه اینکه در شرایط فعلی که اقتصاد ترمز بریده، خیلی از سازمان‌هایی که بودجه‌های کلانی می گیرند باید مردمی شوند. در جنگ اقتصادی درباره بودجه باید مو از ماست کشیده شود تا بتوانیم به سلامت از بحران ها عبور کنیم.

آیا مشکل اصلی در بودجه ریزی است یا در سایر نظامات اقتصادی هم مشکل داریم؟ 

در همه ی بخش ها مشکل داریم، در وصول مالیات ها هم مشکل داریم، قطعا بعد از گذشت چهل و دو سال در بسیاری بخش های اقتصادی باید بازنگری روی بودجه و اخذ مالیات از سازمانها انجام شود. اینک که اقتصاد ترمز بریده  نیاز به بازنگری در این ساختار این ها داریم. مثلا در سازمان عریض و طویل  امور اداری و استخدامی کشور معلوم نیست چه خبر است، رئیس این سازمان آقای انصاری دانشجوی بنده بود اگر او را ببینم حتما شاگردم را نقد می کنم که نتیجه آموزش های ما سرکلاس چه شد که نتوانستی در سازمان امور اداری و استخدامی کشور تحولی ایجاد کنید؟! متاسفانه ما در بخش های بسیاری مشکل داریم، یکی دو تا نیست. ما در منابع انسانی مشکل داریم، در خط و مشی گذاری اقتصادی مشکل داریم، مدیران  همدیگر را قبول ندارند. در خصوص نظام مالیاتی کشور که پرسیدید بگویم اقتصاد همه ی دنیا براساس‌ دریافت مالیات اداره می شود. یکی از همکاران بنده در سوئد پنج مغازه دارد تعریف می کرد که از مغازه اول حدود ۴۰ درصد مالیات و حدود ۷۵ درصد درآمد  ۴ مغازه دیگر را مالیات می پردازد، دوست پزشکی در آمریکا دارم که می گوید تا ساعت ۵ بعد از ظهر در بیمارستان کار میکنم خواستم از ساعت ۵ بعد از ظهر به بعد در بیمارستان اضافه کاری کنم به من گفتند ۶۰% پولی که به تو می دهیم باید مالیات بدهی چون شغل فرد دیگری را اشغال کرده ای! این سیستم  مالیاتی صحیح است نه اقتصاد ما که حدود ۵۰ درصد آن زیرزمینی است، ما در این اقتصاد زیر زمینی جایی برای اخذ مالیات نداریم، در حدود ۱۸۰ هزار میلیارد تومان فقط فرار مالیاتی داریم، حدود ۲۷۰ هزار میلیارد تومان مالیات های معوق داریم، مقام معظم رهبری تاکید می کنند که کشور باید بدون نفت اداره شود، در حالی که فردی که به عنوان رئیس امور مالیاتی گذاشته شده منصوب آقای نوبخت است، وی حتی نمی تواند منشی خود را  عوض کند چه برسد به تعیین تکلیف مالیاتی برای نهادهای دولتی! اگر نظام مالیاتی ما درست بود مثلا بالای ١ میلیارد سپرده های بانکی باید مشمول مالیات شوند.

چه نقدی به سیستم بانکی کشور دارید؟ 
بله حتما چون بخش زیادی از رشد نقدینگی ناشی از سیاست های غلط بانکی است. متأسفانه سیستم بانکی کشور به شدت فشل است و  نتوانسته خود را با شرایط روز دنیا وفق بدهد. مساله آنقدر بغرنج است که در دوره‌های گذشته هر کس از جلوی بانک مرکزی رد می شد یک موافقت اصولی برای تاسیس بانک و موسسه مالی و اعتباری می گرفت همین موسسات مالی و اعتباری که به شدت خلق پول می کنند و در رشد نقدینگی فوق‌العاده موثر هستند، این نظام بانکی ماست که روی سرعت گردش مالی تاثیر گذار است. سرعت گردش مالی در زمان آقای احمدی نژاد ۷.۷ است در حالی که الان به  ۳.۲ رسیده است. در سیستم بانکی ما مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره بعضا از طریق رانت انتخاب می شوند، یک بانک دولتی داریم که نمی تواند خودش را درست اداره کند ۵ بانک نظامی هم به آن وابسته شده اند.به یاد دارم آقای سیف به من گفت وقتی یک مقام موثر به من زنگ می‌زند و می‌گوید من می‌خواهم برای دستگاه خود بانک داشته باشم!!! من نمی‌توانم به او نه بگویم! اگر نه بگوید فردا از کار برکنار می شود، مساله آنقدر بغرنج است. وقتی سازمان تامین اجتماعی برای خود بانک می خواهد، همه ی سازمان ها ساز خود را می زنند نمی توان گفت اقتصاد ما اقتصادی اداره می شود بلکه اقتصاد ما  فوق‌العاده سیاسی شده است.

فساد اقتصادی تا چه اندازه فشل بودن مدیریت اقتصادی و عملکرد مطلوب اقتصادی را کاهش داده است؟
متأسفانه اقتصاد ما به درستی اداره نشده به اضافه اینکه فساد گسترده ای که در سیستم وجود دارد بسیاری را آلوده کرده به همین جهت تحرکی در حل مشکلات دیده نمی شود. آقای اکبر طبری در دادگاه حرف قشنگی  به قاضی و دادگاه گفت که اگر شما جای من بودید، همین کار را می کردید، شاید اگر  من و شما هم بودیم این کار را می‌کردیم، وقتی آقای دانیال زاده ۳۵۰ میلیون تومان برای مراسم ختمیک مسول کمک می‌کند و در روزنامه‌ها منتشر می شود، وقتی آقای رسول دانیال‌زاده یک ویلا به نام برادر آقای رئیس‌جمهور می کند که یک آدم بی سوادی است که  مشاور آقای رئیس جمهور در مذاکرات برجام می شود تا با آقای جان کری عکس بگیرد و کنار دست دکتر ظریف می نشیند آیا می توان انتظار داشت اقتصاد ما بچرخد، آیا آقای رئیسی، رئیس قوه قضاییه تک نفره می تواند با فسادی مبارزه کند که بعضی  از شهرداران و استاندار ها و نمایندگان مجلس و دولتی ها را فرا گرفته؟ 

آیا مسوولین به دنبال راهکاری برای کاهش مسائل و بحران های اقتصادی نیستند؟
اتفاقا وقتی به بحران می خورند به ما زنگ می زنند که راهکار ارائه دهید تمام مواردی که گفتیم از مالیات از بودجه از اصلاح نظام بانکی همه راهکار است یکی یکی شروع به کار کنید اگر مرد عمل هستید! در حالی که در سایر کشورها قبل از وقوع بحران  پیش بینی های لازم را می‌کنند و به دنبال جلوگیری از بحران اقتصادی هستند اما ما در ایران به روزمرگی افتاده ایم، مرحوم دکتر نوربخش وقتی در زمان آقای هاشمی رفسنجانی که تورم به ۴۹ درصد رسید در مجلس به وی اعتراض کردند گفت جای من بنشین، بستان! من در بیرمنگام انگلیس  دیدم که به سمت مسوولین گوجه‌فرنگی پرت می‌کنند به این دلیل که قیمت کالاهای اساسی ۵ درصد افزایش پیدا کرده، وقتی مدیریت  از پایین به بالا  می شود این همه مشکلات اقتصادی ایجاد می شود. متاسفانه دولت فعلی اقتصاد را کلاً رها کرده است، ببینید رییس جمهور نباید از عملکرد دولت خود تعریف کند مردم عصبانی هستند، مردم ناراحت هستند، نمی‌دانند با  گرانی و معیشت چه کنند، همین مردمی که انقلاب را به پیروزی رسانده و آن را تا کنون حفظ کرده اند هیچ گاه ضد نظام نیستند، سازمان های امنیتی و اطلاعاتی باید به مردم اجازه دهند دولت را نقد کنند، باید فضای نقد در جامعه باز شود مطمئن باشید که نه به اسلام ضربه می‌خورد و نه به  انقلاب، بلکه مردم به نظام اعتماد می کنند. وقتی وزرای آقای روحانی در دولت قبلی نامه زدند که ما نمی توانیم رئیس جمهور را ببینیم وقتی آقای وزیر آموزش و پرورش اعتراف کرده که من ده دقیقه با رئیس جمهور وقت می‌خواهم اجازه ندادند، وضع همین میشود. این درد را باید به چه کسی  بگوییم؟ معاون رئیس جمهور کره جنوبی رشوه گرفت مردم به خیابان ریختند رئیس‌جمهور را برکنار کردند، اینک در زندان است. وقتی دختر  وزیر دادگستری کره جنوبی بدون کنکور سراسری وارد دانشگاه سئول شد مردم تظاهرات کردند و خواستار استیضاح رئیس جمهور شدند.. این ها نشان می دهد مدیریت ما از مدیریت جهان چقدر عقب است وقتی مدیران ما فرهنگ عذرخواهی کردن به عنوان اولین مولفه مدیریت بر مردم را بلد نیستند سخن گفتن چه دردی از ما دوا می کند