گروه اقتصاد کلان پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، کامران ندری استاد دانشگاه و کارشناس و تحلیلگر اقتصادی در گفت و گو با رادار اقتصاد در خصوص برنامه هفتم توسعه و انتقاداتی که بر این مدل برنامه نویسی در کشور وجود دارد گفت: به جرات می توان گفت در کشورهای توسعه یافته برنامه توسعه نویسی چون ایران سال هاست در دستور کار نیست، بلکه کشورهای توسعه یافته پروژه ای کار می کنند و هدفی را مبنا قرار می دهند تا به آنچه به عنوان یک دستاورد در بخش های مختلف بخصوص اقتصادی دنبال می کنند دست بیابند.
وی در این باره خاطر نشان کرد: به عنوان مثال در آمریکا اگر مشکل فرسودگی زیر ساخت ها مساله مهمی است دولت این موضوع را ذیل برنامه توسعه پنج ساله حل نمی کند، بلکه برای نوسازی زیر ساخت ها برنامه ای ده ساله می نویسد که فقط مختص به این موضوع است.
ندری توضیح داد: در کشورهای توسعه یافته یک باره به سراغ رشد اقتصادی ۸ درصدی نمی روند چرا که متوسط رشد اقتصادی در کشورهای توسعه یافته حدود ۴ درصد است، این برنامه ها معمولا توسط کشورهای در حال رشد و توسعه اجرا می شود که بعضا موفق به تحقق همه جانبه آن نمی شوند، مثلا مالزی این نوع برنامه های بلندت مدت را به برنامه های میان مدت تبدیل کرده و تا حدودی در این زمینه موفق بوده، اما در بعضی از کشورها مثل ایران برنامه ها هر پنج سال یک بار فقط روی کاغذ نوشته می شود اما به اهداف مورد نظر دست نمی یابد، بنابراین قابل پیش بینی است که برنامه هفتم نیز گرفتار چنین سرنوشتی شود، بنابراین بعید است این برنامه با توجه به مشکلات ساختاری که در اقتصاد کلان داریم به سادگی محقق شود.
کامران ندری کارشناس و تحلیلگر اقتصادی خاطر نشان کرد: پیشنهاد جایگزین برای برنامه های توسعه ای این است که مسوولین به جای تمرکز بر نوشتن برنامه های مفصل توسعه ای، روی یکی دو موضوع خاص متمرکز شوند، این موضوع از جهت تامین ساختارها حائز اهمیت است چرا که تا زیر ساخت ها مهیا نشوند رشد اقتصادی نخواهیم داشت، بنابراین سایر رشدها مثل اشتغال و بهره وری و رفاه اجتماعی نیز محقق نمی شود.
کامران ندری معتقد است: بهتر است دولت و حاکمیت روی تقویت زیر ساخت ها به صورت پروژه ای متمرکز شود مثلا معضلی به نام فضای کسب و کار باید حل شود چرا که جامعه نمی تواند همیشه مشکل فضای کسب و کار را تحمل کند. معضل دیگری به نام ناکارآمدی نظام مالیاتی باید حل شود.
وی در این باره افزود: دولت باید پروژه ای برای اصلاحات نظام مالیاتی تعریف کند یا مشکلات نظام بانکی و ناترازی و درماندگی بانکها را حل کند موضوعی از که دوره ریاست جمهوری آقای خاتمی مطرح بوده اما هیچگاه برنامه ای متمرکز برای حل این معضل ارائه نشده است با اینکه وضعیت اقتصادی و سیاست خارجی کشور در دوره آقای خاتمی خوب یا بهتر از اکنون بود و مشکلات از همان سالها شناخته شده بود اما در طول سالهای گذشته لاینحل مانده به این دلیل که روی روبناها تمرکز کردند نه روی حل مسائل ریشه ای.
کارشناس و تحلیلگر اقتصادی تصریح کرد: رشد ۸ درصدی و تورم تک رقمی فقط به شرط اصلاح ساختارها محقق می شود، در غیر این صورت با وجود زیر ساخت های اصلاح نشده، نظام بانکی معیوب و ناکارآمدی که با نظام بانکی بین الملل ارتباطی ندارد و تخصیص منابع در نظام بانکی مناسب نیست هیچگاه نمی توان به رشد اقتصادی پایدار دست یافت یا تورم را به صورت پایدار وبلند مدت کنترل کرد.
کارشناس و تحلیلگر اقتصادی افزود: بنده اگر جای سازمان برنامه بودم اهداف ذکر شده مثل رشد ۸ درصدی اقتصاد و رشد سرمایه گذاری را کنار می گذاشتم، از متخصصان حوزه های مختلفی که می توانند مشکلات مهم را شناسایی و راهکار محور وارد حل مسائل شوند کمک می گرفتم تا مشکلات و معضلات اولویت بندی شوند؛ بعد به صورت پروژه ای روی حل مشکلات متمرکز می شدم.
کامران ندری معتقد است: ایران دارای مشکلات زیست محیطی، تنش آبی و فرسایش خاک و فرونشست زمین است، مسائلی که باید هر چه زودتر حل شود چرا که بدون حل این معضلات مهم نمی توان به رشد اقتصادی رسید، در صورت دست یابی به رشد اقتصادی که ممکن است رشدی پایدار نخواهیم داشت، چرا که مسائل و مشکلات زیست محیطی مانع رشد اقتصادی می شود.
وی تصریح کرد: اگر نظام بانکی اصلاح نشود شاید یکی دو سال رشد ۸ درصدی به طور تصادفی محقق شود؛ اما پایدار نیست چرا که بانکهایی که گرفتار درماندگی مالی هستند، بانکهایی که به طور دائمی کسری نقدینگی دارند نمی توان با کمترین هزینه ممکن تامین مالی تولید را برعهده بگیرند و زمینه ساز رشد اقتصادی شوند.
ندری خاطر نشان کرد: وقتی مشکل فضای کسب و کار ونظام مالیاتی و بیمه و تامین اجتماعی و از همه مهمتر مشکلات جدی در حوزه دستگاه قضا داریم و دستگاه قضایی کشور قادر به زمینه سازی برای تامین عدالت اجتماعی و مبارزه کامل با فساد اقتصادی نیست و پرونده های اقتصادی را به صورت عادلانه حل و فصل نمی کند نمی توان انتظار داشت اقتصاد رشد کند.
وی افزود: برای رشد اقتصادی، نظام اداری باید اصلاح شود مثل زمان پهلوی اول به وضعیت امور اقتصادی و دارایی، نظام قضایی سر وسامان داده شود به خاطر برنامه محور نبودن از دوره اول آقای خاتمی به بعد که نقطه شروع بعضی از مشکلات است به دلیل بی توجهی به این مشکلات هیچکدام از برنامه ها محقق نشده، بلکه در نهایت نزدیک به ۲۵ درصد برنامه ها محقق شده که در اصل خود به خود صورت گرفته یعنی هیچ کاری هم نمی کردند این مقدار انجام می شد.
کامران ندری معتقد است: در حوزه هایی مثل بانکی، فضای کسب و کار، صندوق های بازنشستگی، بیمه، بازار سرمایه عقب افتاده ای که در آن فقط سهام خرید و فروش می شود مشکلات بسیار عدیده ای داریم که باید با کمک متخصصان داخلی و خارجی در میان مدت و بلند مدت به صورت اساسی حل شود. وقتی فضای اداری مسموم است نمی توان منتظر رشد اقتصادی بود، لذا در ابتدای امر باید زیر ساخت ها اصلاح شود و به صورت پروژه ای و جزیی کیس به کیس مسائل اولویت بندی شود تا بعد از فراهم شدن زیر ساخت ها و جذب سرمایه گذار خارجی رشد اقتصادی به ۸ درصد برسد در غیر این صورت و در صورت عدم تامین زیر ساخت ها چنین امکانی نخواهیم داشت.
نظر شما